فارس نوشت: بیش از 30  ماه از فعالیت شورای پنجم شهر تهران می گذرد. در این دوره برخی مصوبات همانند مبارزه با فساد و کلیات اصلاح ساختار شهرداری تهران تصویب شد. برخی  از مصوبات شورا هم  توسط شهرداری تهران اجرا نشد و بارها اعضای شورا در این زمینه تذکراتی داده اند.

مدیران شهری مدتی است اعلام می کنند وضعیت مالی در شهرداری خوب نیست و شاید در سال جاری با کسری بودجه اساسی روبه رو شوند.

از سوی دیگر با توجه به شیوع کرونا شهرداری دچار مشکلات فراوانی شده چرا که بخش عمده از منابع درآمدی خود را از دست داده است.

در دوران مدیریت فعلی شهرداری تهران بسیاری از پروژه های شهری متوقف شدند و مدیران علت آن را نبود پول عنوان کردند. در هفته شوراها با مجید فراهانی رئیس کمیته بودجه شورای شهر در باره مشکلات موجود در شهر به گفت‌وگو نشستیم. 

کارنامه شورای شهر را در 32 ماه گذشته چطور می‌بینید؟

کارنامه شورای شهر تهران در وضعیت کامیابی و ناکامی بوده است. باید منصفانه به این کارنامه نگاه و بعد آن را قضاوت کنیم. براساس نظر بنده، علاوه بر ناکامی های که داشتیم کامیابی‌هایی هم در شورای پنجم وجود داشت که مهمترین آن موضوع مسئله مبارزه با فساد اداری در شهرداری تهران بوده است. 

براساس نتایج نظرسنجی‌های صورت‌گرفته، بعد از آلودگی هوا و ترافیک،‌ مهمترین موضوع شهروندان، مبارزه با فساد در سیستم اداری شهرداری تهران بوده است چرا که شهرداری تهران به دلیل ماهیت کاری گسترده‌ای که دارد  مستقیم با مردم در ارتباط است. ببینید، شهرداری تهران 22 منطقه و 43 شرکت و سازمان دارد. طبیعی است در چنین فضایی احتمال خطا هم وجود داشته باشد. از اصلی‌ترین کارهایی که در شورای پنجم وعده داده بودیم، کاهش فساد اداری است. 

قرار بود مدیریت شهری هوشمند شود، اما این اقدام  به درستی صورت نگرفته است؟

بله، موضوع هوشمندسازی در دستورکار است و قرار است بسیاری از فرایندها در مدیریت شهری هوشمند شود، هر چند بخشی از کارها صورت گرفته است. به عنوان مثال؛ قرار است  تمامی خدمات‌های  برای دریافت پروانه ساختمانی را  آنلاین کنیم و دیگر شهروندان برای انجام کارهای خود نیازی به حضور در شهرداری نداشته باشند و بتوانند کارهای خود را آنلاین انجام دهند. همین موضوع هم می‌تواند باعث کاهش فساد در مجموعه مدیریت شهری شود.برخی از کشورها فعالیت خود را به صورت مکانیزه انجام می‌دهند. ما هم در تهران به دنبال انجام این کار هستیم. 

قرار بود که تمامی  اطلاعات  مدیریت شهری به صورت کامل در سامانه شفافیت منتشر شود، ولی هنوز بخش‌هایی از اطلاعات منتشر نشده است. 

انتشار اطلاعات در دستورکار بود و ما این کار بر روی سامانه شفافیت شهرداری انجام دادیم و در حال حاضر اطلاعات مالی و امور قراردادها بر روی سایت منتشر می‌شود و جزئیات تمام قراردادهای منعقده، نام شرکت، نحوه کار و... منتشر می‌شود و با ایجاد این شرایط قطعا کار برای متخلفان سخت‌تر می‌شود.

تمام اطلاعات بودجه پیشنهادی و مصوب شهرداری تهران در سامانه شفافیت درج می‌شود. حتی بودجه شرکت‌ها، سازمان‌ها تماما ریز به ریز در سایت شفافیت درج می‌شود و همچنین بودجه در جلسات علنی به تصویب رسیده و در دسترس تمام شهروندان قرار گرفت و مشخص است که عوارض دریافتی از شهروندان در کجا هزینه می‌شود. سعی کرده‌ایم که نحوه عملکرد مشخص باشد. همچنین می‌دانید که تمام جلسات شورای شهر به صورت علنی برگزار می‌شود. در گذشته نیمی از جلسات غیرعلنی بود و مصوبات غیرعلنی بیشتر از جلسات علنی بود. 

شما هم به جای جلسات غیرعلنی، جلسات هم‌اندیشی قبل از جلسات علنی برگزار می‌کنید. 

جلسات هم‌اندیشی بیشتر حالت مشورتی دارد و آقای هاشمی رئیس شورای شهر با اعضا در خصوص موضوعات مختلف مشورت می کند. ما در این جلسات مصوبه نداریم. حتماً طرح‌ها در صحن علنی مطرح و رای گیری می‌شود. اما با توجه به گستردگی وظایف رئیس شوری شهر، آقای هاشمی برای اتخاد برخی تصمیمات با اعضا در این جلسه مشورت می‌کند . تأکید می‌کنم که این جلسات مشورتی است و هرگونه تصمیم‌گیری در صحن علنی انجام می‌شود. 

آیا نظارت بر مصوبات به درستی انجام می شود؟

مصوبات زیادی داشته‌ایم. مخصوصا مصوبات در مورد مبارزه با فساد که اجازه نمی‌دهیم مدیران شهرداری تصمیمی خلاف منافع شهر بگیرند. همچنین عملکرد مالی مناطق و سازمان‌ها و شرکت‌ها به صورت دقیق تهیه و هر شش ماه یکبار ارائه می‌شود. بحث گزارش تفریغ بودجه سال‌های قبل هم انجام و در صحن ارائه می‌شود، حتی 23 بند تخلف شناسایی شده بود که توسط حسابرس منتخب به مراجع داده شد. 

مدیریت شهری مدتهاست وعده تشکیل دیوان محاسبات شهری را داده است ولی هنوز این کار انجام نشده است؟

فعلاً معاونت محاسبات و پایش عملکرد در دوره پنجم با بازنگری در ساختار دبیرخانه شورا با هدف تقویت نظارت شورا بر اجرای برنامه 5 ساله و بودجه سالانه، هماهنگی و پشتیبانی امور حسابرسان و نظارت بر فعالیت قائم مقامان ذیحساب منتخب شورا تشکیل شده  است تا با استفاده از ابزارهای نظارتی در سه مرحله پیش از خرج، حین خرج و پس از خرج نظارت داشته باشند. این معاونت تشکیل شده و براساس برنامه 5 ساله قرار است در سال دوم برنامه که امسال است، لایحه تشکیل دیوان محاسبات شهری ارائه شود و قطعاً در شش ماه اول امسال این لایحه ارائه می‌شود و بعد از تصویب دیوان محاسبات شهری تشکیل می‌شود. 

یکی از انتقادات اعضای شورای شهر، چاق بودن بدنه شهرداری است و اینکه بسیاری از فعالیت‌ها در شهرداری به صورت موازی انجام می‌شد. شهرداری بعد از تأخیرات فراوان، لایحه اصلاح ساختار را به شورا ارائه کرد ولی هنوز این لایحه در صحنه شورا مورد بررسی قرار نگرفته است؟

لایحه اصلاح ساختار از سوی شهرداری تهران به شوراز شهر ارائه شد. اصلاح ساختار شهرداری باعث کاهش هزینه‌های مدیریت شهری می شود. شهر تهران امروز گران اداره می‌شود. بخشی از این اقدام  به دلیل ساختار متورم و نیروی مازاد شهرداری است. شورا از ابتدای حضور، شهرداری را با بیش از 68 هزار نیرو تحویل گرفت و در حال حاضر تعداد نیروها کمتر از 65 هزار نفر است. یعنی 4 هزار نفر از جمعیت شهرداری کاسته شده است و این بی‌سابقه است. آقای الویری (از شهرداران اسبق تهران و عضو فعلی شورای شهر تهران) معتقد است زمانی که شهرداری را تحویل داده 18 هزار نیرو داشته است و بعد از سه دوره تعداد نیروها به 68 هزار نفر رسیده است یعنی 50 هزار نیرو به شهرداری اضافه شده است و نیروها 3 و نیم برابر شده‌اند، آیا جمعیت شهر تهران هم 3 و نیم برابر شده است؟ نیرو در شهرداری زیاد است و همین موضوع پاشنه آشیل شهرداری است. ما فقط 12 هزار میلیارد از بودجه شهرداری را صرف حقوق و دستمزد می‌ کنیم و باید برای کاهش هزینه‌ها قطعا اصلاح ساختار تصویب شود. در حال حاضر لایحه در کمیسیون‌ها مورد بحث و بررسی قرار گرفته و آماده ارائه به صحن است. 

تعداد معاونت‌ها کاهش یافت؟ 

بله، تعداد معاونت‌ها از 9 به 6 معاونت رسید و قطعاً اصلاح ساختار تا انتهای ماه جاری در دستورکار شورا قرار می‌گیرد. 

چند شرکت و سازمان درهم ادغام شدند؟

بعضی از شرکت‌ها و سازمان‌ها ادغام شده‌اند. اجازه دهید نگویم کدام شرکت‌ها و سازمان‌ها در هم ادغام شده‌اند، چون هنوز نهایی نشده است. ولی قطعاً تا پایان اردیبهشت این لایحه در دستورکار قرار گرفته و تصویب می‌شود. 

اعضای شورای شهر یک فوریت طرح الزام شهرداری به اصلاح و بهبود فرایند دریافت و رسیدگی به گزارشات شهروندان درباره فساد (سوت‌زنی) را تصویب کردند تا شهروندانی که  فساد، رشوه، تخلفات را گزارش دهند تشویق شوند. اما خبری از این موضوع نیست. 

برای مقابله با فساد اقدامات زیادی انجام شده است. مردم می‌خواهند که فسادی در مدیریت شهری نباشد و سیستم با هرگونه فساد برخورد کند. برای رسیدن به این موضوع، ما باید از خود مردم کمک بگیریم و مؤثرترین و کارآمدترین کار هم این است که مردم در نظارت دخیل باشند و مردم مهمترین ابزار برای گزارش‌دهی فساد هستند. طرحی ارائه شد و در دستورکار شورا قرار گرفت تا مردم موضوعات فساد را گزارش دهند تا به نوعی محیط برای متخلفان ناامن شود و مردم  فسادها را گزارش کنند  تا ما بتوانیم بهتر با این مشکل مبارزه کنیم. کلیات این طرح در صحن تصویب شده است و جزئیات آن در کمیسیون‌های مرتبط در حال بررسی است و قطعاً از خرداد امسال بحث سوت‌زنی (گزارش تخلفات از سوی مردم) اجرایی می‌شود.

تاکنون چقدر از مصوبات از سوی شهرداری اجرایی شده است؟ برخی از  اعضا گله‌مند هستند که بسیاری از مصوبات اجرایی نمی‌شود. 

شهرداری ابتدا طرح یا لایحه را به صحن شورای شهر ارائه می‌کند و بعد از تصویب، به کمسیون‌ها ارجاع می‌شود تا موضوع مورد بحث و بررسی قرار گیرد، سپس گزارش در صحن شورا ارائه و بعد از تصویب، به فرمانداری ارسال می‌شود و اگر تأیید شد به شهرداری ابلاغ می‌شود. شهرداری ملزم است تمام مصوبات ابلاغی را اجرا کند، اما شاهدیم در برخی مصوبات، تأخیراتی صورت می‌گیرد. اعضای شورا هر هفته تذکراتی در صحن شورا به شهردار می‌دهند. 

آیا شهردار تذکرات را به موقع پاسخ می‌دهد؟

براساس ضوابط، شهردار باید به تمامی تذکرات پاسخ دهد. اگر اعضا مجاب شدند که هیچ، اما اگر قانع نشدند، می‌توانند به شکل دیگری تذکر خود را ارائه کنند. یکی از ابزارها هم طرح سؤال از شهردار باشد. 

شما  اعلام کردید شهرداری در سال جاری با موضوع کسر بودجه روبه رو است  چه راه کاری برای رفع این مشکل دارید؟

یکی از مهمترین مشکلات در شهرداری موضوع مالیه است. شهرداری هم به واسطه تحریم‌ها در سالهای قبل با کسر بودجه مواجه شده است. در دو سال ابتدایی شورای پنجم به خاطر تحریم‌ها بودجه ثابت بود، اما امسال بودجه رشد داشته است و همچنین امسال هم موضوع کرونا هم در دستورکار است. 

 حتما امسال کسری بودجه داریم و شاید حدود 50 درصد با کسری بودجه روبه‌رو شویم. ویروس کرونا مشکلات زیادی ایجاد کرده است و برای پیشگیری از آن، شهرداری خدمات زیادی ارائه کرده است. براساس مدل‌ها به این نتیجه رسیده‌ایم که با کسری بودجه مواجه خواهیم شد. ما بخش عمده‌ای از بودجه مصوب شهرداری را صرف حقوق و دستمزد، مزایای رفاهی کارگران، نگهداشت فضای سبز، رفت و روب شهری و... می‌کنیم. به همین دلیل در تأمین هزینه‌های عمرانی دچار مشکلاتی می‌شویم. دولت هم باید هزینه‌های شهروندی خود را بپردازد و از مدیریت شهری که در راه مبارزه با کرونا قدم برداشته حمایت کند تا ما بتوانیم بخشی از مشکلات را حل کنیم، وگرنه دچار مشکلاتی جدی خواهیم شد. 

آیا دولت کمکی کرده است؟

دولت باید از بودجه کرونا بخشی را به شهرداری بدهد وگرنه به مشکل برمی‌خوریم. هزینه‌های ما چندین برابر شده است و ما دچار مشکل جدی می‌شویم. 

درآمدهای ما در اسفند 98 نسبت به مدت مشابه سال قبلش کمتر شده است. بخش عمده‌ای از درآمد شهرداری در حوزه شهرسازی و معماری است که متأسفانه تحقق درآمدی نداشته‌ایم. همچنین بسیاری از اماکن ورزشی شهرداری تعطیل شده است. درآمدی از این نقاط نداریم، اما هزینه‌هایی مانند نگهداشت، حقوق و دستمزد و ... وجود دارد. فقط هزینه‌هایمان افزایش پیدا کرده است. 

دولت باید در زمینه توسعه مترو و اتوبوس به وظایف خود عمل کند و براساس قانون نیمی از هزینه توسعه مترو و خرید واگن‌ها را پرداخت کند. وقتی دولت سهم خود را در تأمین یک‌سوم یارانه نمی‌دهد، واگن جدیدی هم اضافه نمی‌شود. شهر تهران نیازمند 5 هزار اتوبوس است، اما در حال حاضر نصف این عدد اتوبوس وجود دارد. ما باید 2 هزار واگن بخریم. یکی از راه های جلوگیری از شیوع کرونا توسعه حمل و نقل عمومی است و دولت باید کمک کند.

با توجه به مشکلات مالی، بسیاری از پروژه‌ها به مشکل برخورده است. مسئله بودجه مهم است. امیدواریم تمهیداتی اندیشیده شود تا مشکلات برطرف شود. شهرداری تهران برای رفع مشکلات، لایحه بسته محرک اقتصادی را ارائه کرده است. با توجه به شرایط گسترش ویروس کرونا و تأثیر آن بر اقتصاد شهر و کاهش درآمدهای شهرداری، این لایحه از سوی شهرداری تهران به شورا ارائه شد. بخش مهمی از درآمدهای شهرداری بر اثر ویروس کرونا منتفی شده است و همین امر باعث بروز مشکلاتی در شهر شده است. ما باید بتوانیم مشکلات مالی را تا حدودی برطرف کنیم تا بتوانیم کشتی شهرداری را به سلامت به دور بعد تحویل بدهیم.

شهرداری  تاکنون چقدر هزینه برای مبارزه با کرونا کرده است؟

حدود  300 میلیارد هزینه کرده است.

در فروردین هم همین عدد را اعلام کردیم، آیا عدد تغییر نکرده است؟ 

آمار جدید ندارم، این آمار برای قبل است. 

ویروس کرونا هزینه زیادی به شهر و شهرداری تحمیل کرده است. بخشی هزینه‌های مستقیم شهرداری بابت مبارزه با این بیماری است که شامل ضدعفونی کردن معابر، خرید ماسک، دستکش و... بوده است. همچنین یک بخشی هم هزینه‌هایی است که کرونا روی دست شهرداری گذاشته است که این هزینه‌ها بسیار وحشتناک است. براساس این آمار 2 هزار و 500 میلیارد کرونا به شهر خسارت وارد کرده است و درآمدهای شهرداری محقق نشده است. پروانه‌های ساختمانی، تغییر کاربری‌ها و ... تعطیل شده است. به غیر از میادین میوه و تره‌بار و فروشگاه‌های شهروند بقیه جاهای شهرداری تعطیل است اما هزینه چند برابر شده و درآمدها کاهش یافته است. دولت باید به شهرداری کمک کند.