اقتصاد چین پایه و مبنایی مستحکم برای مواجهه و مقابله با چالش‌ها و خطرات داشته و همواره با عملکرد صحیح، تاب آوری خود در برابر این مسائل را حفظ کرده است. 

«چانگ هوا» سفیر جمهوری خلق چین در تهران در یادداشتی اختصاصی برای خبرگزاری تسنیم به چشم انداز اقتصادی چین در دوران پساکرونا انداخته و معتقد است چین از ظرفیت عظیم سازماندهی نیروهای مختلف و بسیج اقوام گوناگون خود برخوردار بوده و علاوه بر آن توانایی کنترل امور در سطوح کلان را نیز در عرصه عمل به اثبات رسانیده و این خصیصه ای است که به طور مداوم در حال ارتقا می باشد، و البته این موارد به نوعی تضمین استحکام ساختارهای کشور برای یک اقتصاد منعطف نیز محسوب می شوند.

متن این یادداشت را در زیر می خوانید:

سه ماهه نخست سال جاری، ایامی به غایت غیرعادی بود، از آن جهت که آغاز فراگیری کووید19 هجومی بی سابقه را نسبت به روند توسعه اقتصادی و اجتماعی در چین رقم زد. آمار و ارقام حاکی از آن است که در سه ماهه نخست، میزان تولید ناخالص داخلی چین (جی دی پی) رقمی معادل 20.65 تریلیون یوآن یا به عبارتی 6.8 درصد کمتر از میزان مشابه در سال گذشته بوده است. این موضوعی بود که بسیاری از رسانه ها و مردم ایران نیز به آن توجه نمودند و من می خواهم در این رابطه سه نکته را مطرح نمایم:

نکته نخست این که فرآیند نزول اقتصادی در سه ماهه نخست با توجه به شرایط موجود، امری غیرقابل اجتناب بود. دولت چین به عنوان کشوری که در زودترین زمان ممکن و پیش از دیگر کشورها، فراگیری ویروس جدید کرونا را گزارش کرده و بلافاصله نسبت به اتخاذ مواضع مسئولانه در خصوص مسئله سلامت مردم اقدام نمود و با در پیش گرفتن تدابیر قدرتمند، به طور همه جانبه به مصاف فراگیری ویروس رفت. در فرآیند مبارزه با ویروس، تمام ارکان کشور به گونه ای همدلانه در کنار یکدیگر قرار گرفتند، بسیاری از شرکت ها کسب و کارهایشان را متوقف کردند، بسیاری از شبکه های تجاری غیر ضرور از توقف خدمات شان خبر دادند، ترافیک و حمل و نقل به گونه ای ملموس کاهش یافت، تعطیلات مراکز آموزشی تمدید شد، شهروندان میزان خروج از منازل خود را به حداقل کاهش دادند، و انواع فعالیت های اقتصادی با تعطیل نمودن امورات خود، گروه گروه به جریان مبارزه با فراگیری ویروس پیوسته و  "معبری" ارزشمند را برای این منظور باز نمودند.

در سه ماهه نخست، میزان تولیدات صنعتی چین، تولیدات حوزه خدمات، میزان فروش در بازار عرضه و تقاضا، و به تبع این موارد میزان تجارت در دو حوزه صادرات و واردات به اشکال مختلف سیری نزولی پیدا کرد، بخش کشاورزی، بخش صنعت و بخش خدمات به ترتیب با روند نزولی به میزان 3.2 درصدی، 9.6 درصدی و 5.2 درصدی مواجه گشتند. در عین حال، موضوعی که باید مورد توجه ما قرار داشته باشد اینکه در دوران فراگیری ویروس، امور معیشتی مردم چین به گونه ای شایسته مورد حفاظت قرار گرفته و این امر چه در عرصه تامین مواد اولیه مورد نیاز برای مقابله با اپیدمی کرونا و چه در عرصه نیازهای روزمره مردم محقق گشته و اساسا به طور نسبی مسئله کمبود غیرقابل کنترلی در زمینه مواد مورد نیاز در این حوزه ها مشاهده نشد، بر همین مبنا عرضه مواد مورد نیاز در بازار به میزان کافی انجام شد و میزان قیمت محصولات نیز به طور متوسط و نسبتا ثابت نگه داشته شد. به عنوان نمونه، در سه ماهه نخست که ذکر آن رفت، قیمت محصولات کشاورزی تولید داخل چین به طور پیوسته سیری نزولی یافت و قیمت عمده فروشی محصولات کشاورزی در سه ماهه نخست، در 200 شاخص مربوط به ماه مارس به طور میانگین با کاهش در 129.35 نقطه روبرو شد که نسبت به ماه فوریه به میزان 6.38 درصد کاهش را نشان می داد و البته این میزان قیمت ها به طور مبنایی با قیمت های ماه ژانویه برابری می کرد. تا اواخر ماه سوم میلادی، ما شاهد کاهش مداوم قیمت عمده فروشی گوشت خوک برای هفت هفته متوالی بودیم. در همین چارچوب میزان قیمت گوشت گاو و گوسفند، ماکیان و تخم مرغ نیز سیر نزولی داشته و مدیریت بازار میوه و تره بار نیز به گونه ای بود که در قیاس با زمان مشابه در سال گذشته میزانی کمتر را نشان می داد. نکته ای که بیش از این جالب توجه بوده اینکه همزمان با بازگشت کسب و کارها به شرایط عادی خود، شاخص های ماهانه در عرصه های اقتصادی از جمله صنعت، خدمات و حتی امور خرده فروشی های سطح اجتماع به رغم کاهش در ماه های گذشته، سیر بهبود را در پیش گرفته و به عنوان نمونه شاخص امور خدماتی در فعالیت های تجاری رقم 51.8 درصد را نشان می دهد که نسبت به ماه فوریه با رشد 21.7 درصدی در جدول شاخص ها مواجه شده است.

نکته دیگر این است که سیر بهبود وضعیت اقتصادی چین در بلندمدت امری بدیهی و غیرقابل انکار است. رئیس جمهور چین، جناب آقای شی جین پینگ، بیان داشته اند که "اقتصاد چین به دریایی عظیم می ماند، و نه یک آبگیر کوچک"، "باد و باران های موسمی می توانند آبگیر کوچک را از بین ببرند اما در خصوص دریای بی انتها مسئله متفاوت است و طوفان ها را توان سرنگونی دریا نیست." واقعیت این است که اقتصاد چین پایه و مبنایی مستحکم برای مواجهه و مقابله با چالش ها و خطرات داشته و همواره با عملکرد صحیح، تاب آوری خود در برابر این مسائل را حفظ کرده است. این خصوصیت تاب آوری امری است برآمده از بازار عظیم و قدرتمند داخلی چین. کشور چین بازاری عظیم به وسعت یک میلیارد و چهارصد میلیون نفر با گروه درآمدی و قدرت خرید متوسط به وسعت 400 میلیون نفر را در خویش نهفته که این امر در واقع موتور محرک اقتصاد چین و البته منبعی برای تحقق رشد اقتصادی در جهان محسوب می شود. در سایه فراگیری ویروس کرونا و تحت تاثیر این بیماری، اشکال جدیدی از خرید و فروش و فعالیت های نوظهور در چین رواج و گسترش یافته است. در دوران عید بهاره چین با توجه به گسترش و افزایش تقاضای مربوط  به "اقتصاد در خانه"، بازار مصرف در این ایام به سمت و سوی این نوع اقتصاد هدایت شد و هفت روز پیش از آغاز تعطیلات، میزان معاملات و نقل و انتقالات مالی در سامانه مجازی چاینا یونیون پی، تا 13.3 درصد افزایش یافته و کلیت مبادلات مالی در فضای مجازی چین نسبت به سال گذشته افزایشی 46.79 درصدی را نشان می داد. از سوی دیگر در این ایام اشکال جدیدی از تجارت الکترونیک و اقتصاد دیجیتال از جمله "خدمات دفتری ابری" و موارد مشابه به وضوح بیش از پیش فعال شدند. تمام این موارد نمایانگر و بازتاب دهنده توانایی چین در تبدیل اشکال قدیمی اقتصاد به انواع جدید و پتانسیل عظیم داخلی در حوزه تقاضا در این موارد است.

حقیقت این است که تاب آوری اقتصاد چین در این چارچوب به فضای عظیم گردش و تغییر و تحول در اقتصاد چین باز می گردد. امروز چرخه و زنجیره تولید در چین تکمیل شده است، اقتصاد قوت و قدرتی قابل توجه در مواجهه با چالش ها و شوک های ناگهانی یافته، و این توانایی ایجاد شده که برخی کمبودهای عرضه در حوزه های محلی در شرایط خاص در اسرع زمان جبران گردند و در صورت تاثیرپذیری اقتصادهای محلی و کوچکتر، امکان ترمیم سریع آسیب های احتمالی فراهم آمده باشد. در شرایط کنونی چین همچنان در فرآیند توسعه سریع قرار دارد، و به همین دلیل اقتصاد آن نیز از فضای قابل توجهی برای مانور برخوردار است. در این خصوص می توان به نمونه ای در حوزه شهری سازی اشاره کرد که تا اواخر سال 2019، میزان جمعیت شهرنشین دائمی در چین 60.6 درصد بود که نسبت به متوسط میزان 80 درصدی کشورهای توسعه یافته به مراتب رقم کمتری را شامل می شد. از سوی دیگر اما به ازای هر یک درصد رشد نرخ شهرنشینی در چین، جمعیتی قریب به 14 میلیون نفر از مناطق روستایی به شهرها نقل مکان می کنند که طبعا این امر نه تنها مستلزم افزایش خدمات عمومی شهری و تسهیلات عمومی است که موجبات افزایش تقاضای جامعه مصرف کننده در مواردی چون مواد غذایی، پوشاک، مسکن، حمل و نقل و موارد دیگر را نیز رقم خواهد زد.

در چنین مواردی، انعطاف اقتصادی امری برآمده از مزیت های ساختاری است که باید مورد توجه قرار گیرد. امروز چین از مزیت ساختاری هماهنگ و علمکرد متناسب و مثبت در اجزای مختلف کشور و همچنین قدرت تمرکز دقیق بر مسائل مختلف برخوردار است. در عین حال چین از ظرفیت عظیم سازماندهی نیروهای مختلف و بسیج اقوام گوناگون خود برخوردار بوده و علاوه بر آن توانایی کنترل امور در سطوح کلان را نیز در عرصه عمل به اثبات رسانیده و این خصیصه ای است که به طور مداوم در حال ارتقا می باشد، و البته این موارد به نوعی تضمین استحکام ساختارهای کشور برای یک اقتصاد منعطف نیز محسوب می شوند. از زمان آغاز فراگیری ویروس کرونا، تحت رهبری متمرکز و یکپارچه کمیته مرکزی حزب کمونیست چین، تمامی منابع کشور در حوزه های مختلف در اسرع وقت یکپارچه و بسیج شده و با هماهنگی و همدلی کامل ماموریت خویش را به اتمام رسانیدند. تیم های پزشکی در اقصی نقاط چین به یاری شهر ووهن شتافته و بیمارستان های موقت در سریع ترین زمان ممکن ایجاد شدند، تمام این موارد در حقیقت نمایانگر مزیت ساختاری کشور چین بوده است. پس از فراگیری بیماری، مرکز واحد فرماندهی امور مستقر گشته و ضمن اتخاذ تمهیدات مورد نیاز، حمایت های مالی متمرکز را در دستور کار خود قرار داده و ضمن ارائه مشوق های مالیاتی، روند عرضه و تقاضا را ترویج نموده و با حمایت عملی از شرکت های متوسط و کوچک و در عین حال اتخاذ تدابیر جدی برای از سرگیری تولید، شرایط افزایش ظرفیت برای بازگشت کسب و کارها به حالت عادی را فراهم آورد.

نکته دیگری که در این خصوص باید مورد توجه قرار گیرد آن است که آینده اقتصاد جهان همچنان نیازمند تقویت همکاری ها می باشد. از منظر جهانی، هر چه شرایط دشوار بیشتر پیش آید، نیاز به تقویت همکاری بین کشورها نیز بیشتر خواهد بود. ویروس کرونا دشمن مشترک بشریت است، و چین در این رابطه همواره شفافیت در اعلام مواضع را در دستور کار خود داشته و در عین حال ضمن همرسانی اطلاعات خود با جامعه جهانی و شکل دهی به همکاری های مشترک، موجبات تحقق بی وقفه تاثیرگذاری اقدامات کشورهای مختلف در حوزه مبارزه با ویروس را فراهم آورده است. این اطمینان وجود دارد که از قبل همکاری های جامعه جهانی و دولت های کشورهای مختلف و همچنین ملت ها، فراگیری این ویروس نهایتا کنترل و مهار گردد. وقوع فراگیری ویروس کرونا، اثراتی جدی را بر فعالیت های اقتصادی در گستره جهان برجای گذاشت. صندوق بین المللی پول پیش بینی کرده که در سال 2020 اقتصاد جهانی با انقباض 3 درصدی مواجه خواهد شد؛ این پیش بینی با اتکا بر احتمال عقب نشینی فراگیری ویروس در نیمه دوم سال 2020، از احتمال رشد 5.8 درصدی اقتصاد جهانی در سال 2021 خبر داده است. هر چند که در وضعیت کنونی شاهد اتخاذ تدابیری از جمله قرنطینه کشورها در مقابله با فراگیری ویروس هستیم اما جهانی سازی اقتصاد نتیجه اجتناب ناپذیر توسعه اقتصاد جهانی و پیشرفت علم و فناوری بوده و طبعا روند کلی آن غیرقابل بازگشت خواهد بود. علت این امر آنجاست که از سویی، برخورداری کشورها از عوامل مختلف متفاوت بوده و طبعا قدرت رقابت و مزایای آن ها نیز با یکدیگر متفاوت خواهد بود که در این چارچوب بدون شک به حداکثر رسانیدن منافع اقتصادی جهانی در گرو تجارت و سرمایه گذاری های متقابل خواهد بود. از سوی دیگر، امروز اقتصاد جهان به صورت زنجیره وار و قابل توجهی در حوزه های تولید، تامین و ارزش کالاها دچار نوعی وابستگی متقابل و به بیانی ادغام در یکدیگر گشته که بر اساس آن می توان این عبارت را بر زبان راند که "من در میان تو و تو در میان منی". و این مسئله ای است که دیگر به سادگی قابل تغییر یا بازگشت نخواهد بود.

دشواری ها و مسائلی که امروز اقتصاد جهانی با آن مواجه گشته، به گونه ای نیست که یک کشور به تنهایی و مستقل از دیگران بتواند به حل و فصل آن بپردازد. امروز تمام کشورها نیازمند آنند تا با موضعی بازتر ضمن مهار مشترک فراگیری جهانی ویروس، مشترکا به بزرگتر ساختن کیک بازار جهانی پرداخته و ضمن استحکام بخشی به مکانیزم های ایجاد فرصت های مشترک، ضمن تحقق بهره برداری مشترک به احیای همکاری های جهانی در این چارچوب همت بگمارند. در این راستا کشورهای مختلف باید با روش همکاری هایی در گستره جهانی، دست در دست یکدیگر، به احیای اقتصاد جهانی بپردازند. در این میان چین همچنان با قوت بر عزم خود در باز بودن درهای خود به سوی جهان خارج ایستاده و توسعه با کیفیت در امر ساخت مشترک ایده "یک کمربند یک راه"（Belt and Road）را پیگیری خواهد نمود. چین همچنان توان و اعتماد به نفس کافی را برای ایفای نقش موتور محرک اقتصاد جهانی دارا بوده و ضمن پیگیری هدف ساخت جامعه بشری با سرنوشت مشترک، سهم خود را در عرصه بازیابی وضعیت زندگی سلامت و زیبا برای مردمان جهان انجام خواهد داد. در باب مناسبات ایران و چین، در زمینه مبارزه با فراگیری ویروس کرونا، ما و ایران ضمن همیاری یکدیگر سوار بر یک کشتی مشترک به مواجهه با طوفان ها پرداخته و ضمن کمک رسانی متقابل، فصلی جدید را در عرصه همکاری مشترک در مبارزه با فراگیری ویروس رقم زدیم. در دوران پسا کرونا، بدون شک تعاملات استراتژیک ما با ایران بیش از پیش تقویت خواهد شد، و در همین راستا، رشد و توسعه ایران و چین به عنوان دو کشور با اقتصاد نوظهور بازار امری اجتناب ناپذیر در گستره تاریخ خواهد بود.

هم اکنون، روند رو به رشد پیشگیری و مهار فراگیری ویروس در چین در حال تثبیت بوده و اقتصاد چین نیز شاهد پدیدار شدن افق هایی روشن در برابر خود پس از عبور از کوران حوادث اخیر است، امروز از سرگیری کسب و کارها و امور مربوط به تولیدات در چین به سطح عادی خود نزدیک گشته و در عین حال بسیاری از اشکال جدید کسب و کار و تجارت که در نتیجه وقوع فراگیری این بیماری تقویت یافته در مسیر توسعه سریع قرار گرفته است. اکنون انعطاف پذیری عظیم اقتصاد چین، بهبود وضعیت اقتصاد در طولانی مدت را تضمین نموده و روندی که با سیاست اصلاحات و درهای باز در چین آغاز شده هرگز به واسطه عواملی چون فراگیری یک ویروس متوقف نخواهد گشت.