به گزارش الف، "جوزف استگلیتز" برنده جایزه نوبل اقتصاد در یادداشتی برای پایگاه خبری "پراجکت سیندیکت"، دولت ترامپ را مانعی بزرگ در حل مسائل و مشکلاتی نظیر شیوع ویروس کرونا در آمریکا دانسته است. وی در این رابطه می نویسد:
«به عنوان یک معلم، من همیشه به دنبالِ موارد و لحظاتی بوده ام که در قالبِ آن ها بتوانم آموزش دهم. آنچه جهان در شرایط فعلی آن را تجربه می کند، به نوعی در راستای اصول و مواردی است که من سال ها راجع به آن ها درس داده ام و سخنرانی کرده ام. هم اکنون، شیوع ویروس کرونا فرصتی است تا با تمرکز به آن، مواردی را گوشزد کنم و آن چیزهایی که در شرایط فعلی مهم هستند را مورد اشاره قرار دهم.
شیوع ویروس کرونا، مخصوصا برای ایالات متحده آمریکا، پر از درس است. یکی از این درس ها آن است که ویروس ها، صرفا محدود به یک کشور و منطقه نیستند. در واقع، آن ها تابعِ مرزهای ملی و یا لفاظی های ملی گرایانه نیستند. در جهان کنونی که به شدت درهم تنیده و ادغام شده است، یک بیماری واگیردار که از یک کشور آغاز می شود به راحتی قادر است سایر کشورها را نیز به خود درگیر کند و به مساله ای جهانی تبدیل شود.
گسترش و شیوعِ بیماری ها، یکی از عوارضِ جانبیِ "جهانی سازی" است. هر زمان که چنین بحران هایِ فرامرزی ظهور کنند، آن ها پاسخ و واکنش هایِ جهانی و همکاری جویانه را نیز طلب می کنند (مثلا در این زمینه می توان به بحران تغییرات آب و هوایی نیز اشاره کرد). دقیقا شبیهِ ویروس ها، انتشارِ گازهای گلخانه ای نیز در حالِ ایجاد ویرانی و تحمیلِ هزینه های گسترده به کشورهای اقصی نقاطِ جهان از طریقِ گرم شدنِ کره زمین و دیگر حوادث و اتفاقاتِ آب و هوایی مرتبط با آن ها هستند.
تاکنون هیچ رئیس جمهوری در آمریکا بیش از "دونالد ترامپ" در تضعیفِ همکاریِ بین المللی و نقشِ دولت در مواجهه با بحران کار نکرده است. با این همه، وقتی بحران هایی نظیر شیوع یک ویروس و یا طوفان اتفاق می افتند، همه ما به دولت چشم می دوزیم زیرا می دانیم برای مقابله با بحران، نیاز به اقدام جمعی است و عمدتا دولت ها هستند که از این ظرفیت و قدرت برخوردار هستند. ما نه می توانیم به صورت تنها با این مساله برخورد کنیم و نه می توانیم مواجهه با آن را به شرکت های خصوصی واگذار کنیم. متاسفانه شرکت ها در برهه های اینچنینی، فضا را برای کسب سودِ بیشتر مساعد می بینند (دقیقا در روزهای ابتدایی شیوع ویروس کرونا شاهد بودیم که شرکت های تولید ماسک، قیمت کالای خود را به شدت افزایش دادند).
از زمان "رونالد ریگان" شعار اصلی دولت آمریکا این بوده که دولت، راه حلِ مشکلات نیست. دولت، خود یک مشکل است. با این حال، از آن زمان تاکنون، هیچ رئیس جمهوری در آمریکا بیش از دونالد ترامپ در این زمینه پا را فراتر نگذاشته و دولتِ آمریکا را به یک مشکلِ واقعی در حل مشکلات تبدیل نکرده است.
مرکز و نهادِ اصلی در مقابله با ویروس کرونا در آمریکا، مرکز کنترل و پیشگری از بیماریهایِ این کشور است. این نهاد مکانی است که افراد متعهد، حرفه ای،و دانشمند و متخصص را در استخدام خود دارد. با این حال، متخصصان و دانشمندانی از این نوع، برای ترامپ که سیاستمداری لاف زن و کم دانش است، مشکلی جدی محسوب می شوند زیرا آن ها مانعی جدی بر سرِ راهِ اقداماتِ ترامپ جهتِ تحریف حقایق به شیوه ای هستند که کاملا در راستای منافعِ وی باشند.
ایمان و اعتقادات دینی در بحبوحه شیوع ویروس کرونا به ما کمک می کند تا با خسارات و تلفات جانی ویروس کرونا کنار بیائیم ولی نباید آن ها را جایگزینِ علم و دانشِ پزشکی قلمداد کنیم. اعتقادِ صرف، برایِ مهارِ شیوعِ طاعون(موسوم به مرگ سیاه) در قرون وسطی کافی نبود. خوشبختانه بشر در دهه ها و قرون اخیر، پیشرفت های قابل توجهی در علم پزشکی داشته است. درست از وقتی که ویروس کرونا ظاهر شد، دانشمندان به سرعت آن را تحلیل کردند، آزمایش کردند و کار جهت تولید واکسن برای آن را آغاز نمودند. اگرچه هنوز چیزهای زیادی برای یادگرفتن از ویروس کرونا و اثرات آن بر انسان ها وجو دارد، با این حال، بدون علم و دانش، ما انسان ها همه توسط ویروس کرونا هدف قرار خواهیم گرفت و وحشت در اقصی نقاط کره زمین گسترش خواهد یافت.
دولت ترامپ در سال های اخیر هزینه بسیار اندکی در بخش دانش و پژوهش های علمی انجام داده است. در عوض، با معاف کردن شرکت های بزرگ از پرداخت مالیات(در چهارچوبِ طرحی که در سال 2017 در کنگره آمریکا به تصویب رسید)، بذل و بخشش های فراوانی را به آن هایی که ثروتمند هستند کرده است. در واقع، سرمایه گذاری دولت آمریکا(ترامپ) در مساله علم و پژوهش، به مراتب کمتر از خساراتی بوده که شیوعِ آخرین بیماری اپیدمیک برای اقتصادِ آمریکا و بازارِ سهام آن بوجود آورده است.
"لیندا بیلمس" از "دانشکده کندی هاروارد" می گوید: "دولت ترامپ سال به سال از بودجه مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری های آمریکا کاسته است(سال 2018، 10 درصد و سال 2019، 19 درصد). در ابتدای سال جاری نیز، خواستار کاهش 20 درصدیِ بودجه برنامه هایی شد که معطوف به مبارزه با عفونت های نوظهور و بیماری هایی هستند که میان انسان ها و حیوانات مشترک هستند(بیماری هایی نظیر کرونا که از حیوانات به انسان ها منتقل می شوند)". ترامپ در سال 2018 نیز "اداره دفاع بیولوژیک و امنیتِ بهداشت و سلامت جهانیِ شورای امنیت ملی آمریکا" را منحل کرد.
در این راستا، چندان شگفت انگیز نیست که شاهدیم دولت آمریکا در مواجهه با ویروس کرونا، از حیث تجهیزات و آمادگی، در سطح پایینی قرار دارد. در شرایطی که ویروس کرونا از هفته ها قبل ماهیتی اپیدمیک پیدا کرده، آمریکا از کمبود کیت های آزمایشگاهی(آمریکا در این زمینه حتی از کره جنوبی نیز ضعیف تر عمل کرده) و ضعفِ رویه ها و پروتکل ها در برابرِ مسافرانی که از خارج وارد آمریکا می شوند، مواجه بوده است.
در شرایط کنونی، آنچه بیش از پیش از اهمیت برخوردار است این نکته است که پیشگیری به مراتب از درمان بهتر است. با این حال، هم اکنون در آمریکا رئیس جمهوری حضور دارد که در پاسخ به هر تهدید و اتفاق اقتصادی، اقدام به لغو مالیات ها(به ویژه برای شرکت ها و طبقات ثروتمند) و کاستنِ از بودجه نهادهای مهمی نظیر مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری های آمریکا می کند.
این در حالی است که هنوز هزینه ها و خسارت های اقتصادی اپیدمی ویروس کرونا بر اقتصاد آمریکا ظاهر نشده است و اگر این ویروس هر چه سریع تر متوقف نشود، امکان اینکه این خسارات بیشتر شوند نیز وجود دارد. در شرایطی که کارگران و کارمندان، در بحبوحه شروع کرونا از مرخصی های همراه با حقوق برخوردار نباشند، به هر نحوی که شده باز هم سرکار حاضر می شوند(زیرا در شرایط عادی به سختی نیازهای خود را تامین می کنند). در شرایطی که افراد از بیمه درمانی خوبی برخوردار نباشند، آن ها نسبت به انجام آزمایش و درمان خود بی توجه خواهند بود. شمارِ آمریکایی هایی که در برابر پدیده ای نظیر ویروس کرونا آسیب پذیر هستند را به هیچ وجه نباید دست کم گرفت. در دوره ریاست جمهوری ترامپ، نرخ مرگ و میر در آمریکا رو به افزایش بوده و فقط 37 میلیون آمریکایی به طور منظم و ثابت با مشکل گرسنگی دست و پنجه نرم می کنند.
تمامی این خسارات با گسترش و شیوع وحشتِ ناشی از ویروس کرونا تشدید خواهند شد. وحشت زمانی رفع می شود که در جامعه اعتماد، مخصوصا به دولتمردان وجود داشته باشد. با این حال، ترامپ و تیم وی بذرِ بی اعتمادی به دولت، دانش و رسانه ها را سال هاست که در دل آمریکایی ها کاشته اند. آمریکا باید سال ها قبل برای مقابله با مشکلاتی نظیر شیوع بیماری های واگیردار و تغییرات آب و هوایی آماده می شد. ما در شرایط کنونی به بوروکرات ها و دانشمندانی نیاز داریم که از ما در برابر ترامپ و دوستان بی کفایت وی حفاظت کنند.
***نویسنده: جوزف استگلیتز، وی برنده جایزه نوبل اقتصاد و استاد دانشگاه کلمبیا است.
*لینک: https://www.project-syndicate.org/commentary/trump-coronavirus-failure-of-small-government-by-joseph-e-stiglitz-2020-03
