پویایی های بازار:
در حالیکه در سراسر دنیا 98000 نفر به ویروس کووید-19 آلوده هستند، 3300 نفر تاکنون بر اثر این بیماری جان خود را از دست داده اند. در روز جمعه چین اعلام کرد که برای اولین بار در 24 ساعت گذشته، کسی به این بیماری آلوده نشده است.
در ژانویه سال جاری قیمت برنت به 71.75 دلار هر بشکه رسید. دوشنبه هفته گذشته این قیمت به 48.40 دلار رسید و دیروز در پس از ناکامی اوپک در رسیدن به توافق با روسیه به 45.49 دلار هر بشکه تنزل کرد.
کشورهای عضو سازمان دولت های صادرکننده نفت (اوپک) در جلسه خود در روز پنجشنبه به توافق رسیدند تا یک میلیون بشکه در روز از تولید خود را کاهش دهند. جلسه روز چهارشنبه کمیته نظارتی-وزارتی اوپک به اجلاس وزرای اوپک پیشنهاد داد که تنها 600 هزار بشکه از مجموعه نفت تولیدی اوپک کاهش یابد. همچنین مقرر شد که با روسیه و 9 کشور دیگر غیر اوپک هماهنگ شود تا آن کشورها نیز در سه ماهه دوم 500 هزار بشکه در روز از تولید خود را کاهش دهند. اگر این اتفاق می افتاد، بازار عرضه نفت مقدار یک و نیم میلیون بشکه در روز کمتر می شد.
این مقدار کاهش بر حجم کم شدن عرضه در سال گذشته که اوپک پلاس 1.7 میلیون بشکه در روز تولید خود را کم کرد، اضافه می شد. سررسید پایان تعهد اوپک به 1.7 میلیون بشکه کاهش در آخر ماه مارس فعلی است. اما در پایان روز جمعه اعلام شد که بین عربستان سعودی و روسیه توافق حاصل نگردید. بنظر می رسد که کشورهای اوپک پلاس از پایان ماه مارس بدون محدودیت می توانند هر مقدار که خواستند نفت تولید کنند. عرضه بیش از اندازه و تقاضای کم رنگ جهانی در اوج تلفات کرونا قیمت نفت را تا آن مقدار پایین می آورد که برخی از تولیدکنندگان نتوانند به تولید خود ادامه دهند.
در میان کارشناسان این نظریه شکل گرفته است که این بار روسیه نمی خواست که مجددا از تولید خود بکاهد. روز یکشنبه هفته پیش رئیس جمهور روسیه با روسای شرکت های نفت و گاز روسیه در کاخ کرملین ملاقات کرد و تلویحا گفت که قیمت نفت در حال حاضر هم برای روسیه مناسب است. یعنی که نیازی به کاهش تولید روسیه نیست. دبیرکل اوپک هم گفت که 90 درصد کشورهای غیرعضو اوپک در جلسه جمعه موافق کاهش تولید بودند. یعنی او هم تلویحا روسیه را مقصر شکست مذاکرات می داند. در همین حال معاون رئیس لوک اویل می گوید که همین کاهش یک میلیون بشکه ای تولید نفت خام باعث می شود که قیمت نفت از 60 دلار بالاتر برود. روسیه بزرگترین صادرکننده نفت در پس از عربستان سعودی است.
دبیرخانه اوپک در ابتدای سال پیش بینی کرده بود که تقاضای نفت در 2020 به مقدار 1.1 میلیون بشکه در روز بیشتر خواهد شد. در هفته گذشته و در خلال اجلاس اوپک، دبیرخانه اعلام نمود که پیش بینی خود را تقلیل داده و حدس می زند که تنها 480 هزار بشکه در روز به تقاضای نفت خام در سطح جهانی اضافه می شود. دلیل عمده ذکر شده شیوع بیماری کووید-19 است. در همین حال آژانس بین المللی انرژی نیز پیش بینی خود برای 2020 را اصلاح کرده و میگوید که تنها 365 هزاربشکه به تقاضای نفت در 2020 اضافه خواهد شد.
همچنین شرکت مشاوره IHS می گوید در ابتدای 2020 شاهد بزرگترین تغییر در بازار نفت خواهیم بود. بزرگترین مقدار کاهش تقاضای جهانی به مقدار 3.8 میلیون بشکه در روز را در همین سه ماهه اول 2020 شاهد خواهیم بود.
جلسه بعدی وزرای اوپک در 9 ژوئن 2020 در وین برگزار خواهد شد
وضعیت بازار نفتکش ها هم وخیم است. برای ماه های آینده کمتر تانکر برای اجاره درخواست شده است. تقاضا برای نفت خام بشدت پایین آمده و تعداد تانکرها به مقصد چین برای واردات نفت به این کشور تقریبا به نصف رسیده است. در همین حال پیش بینی شده است که مقدار محموله های وارد شده به بنادر آمریکا در سه ماهه اول 2020 به مقدار 20 درصد نسبت به سال قبل تقلیل یابد.
در ابوظبی اعلام شد که با بارگیری اولین محموله سوخت به نیروگاه هسته ای امارات عربی متحده، این کشور رسما وارد کلوب دارندگان انرژی هسته ای صلح آمیز گردید.
* دانشیار سیاستگذاری انرژی - دانشگاه صنعتی شریف
