«.. هِیَ جَوْهَرَةٌ صَافِیَةٌ تَتَلَوَّثُ بِصُحْبَةِ تَمْضِیغِ الطَّعَامِ وَ تَتَغَیَّرُ بِهَا رَائِحَةُ الْفَمِ وَ یَتَوَلَّدُ مِنْهَا الْفَسَادُ فِی الدِّمَاغِ فَإِذَا اسْتَاکَ الْمُؤْمِنُ الْفَطِنُ بِالنَّبَاتِ اللَّطِیفِ وَ مَسَحَهَا عَلَى الْجَوْهَرَةِ الصَّافِیَةِ زَالَ عَنْهَا الْفَسَادُ وَ التَّغَیُّرُ وَ عَادَتْ إِلَى أَصْلِهَا» [۱](دندان ها، ساختار پاکیزه و تمیزى دارند که در اثر جویدن غذا آلوده می‌شوند و به همین خاطر بوى دهان تغییر کرده و فسادى در دِماغ (مغز سر) ایجاد مى‏ شود و، چون مومنِ زیرک با آن گیاه لطیف (یعنی چوب مسواک) دندان هاى خود را مسواک کرد آن فساد و تغییر ایجاد شده در دهان، بر طرف شده و به حالت عادی بر می‌گردد (یعنی به حالت تمیز و بهداشتی باز می‌گردد))

از کلام گهر بار پیامبر مکرم اسلام (ص) استفاده می‌شود که غذا خوردن، تاثیر منفی بر روی دندان و دهان می‌گذارد و به تعبیر آن حضرت (ع)، «یَتَوَلَّدُ مِنْهَا الْفَسَادُ فِی الدِّمَاغِ» ([ باقی مانده غذا بر روی دندان]تولید فساد و بیماری در مغز [انسان]می‌کند) که این مشکل نیز بنا به فرموده ایشان با «مسواک زدن» برطرف و رفع می‌شود.

گفتنی است که در زمان رسول اکرم (ص)، ایشان و اصحاب گرامی آن بزرگوار، دندان هایشان را با چوب مخصوصی مسواک می‌کردند که خاصیت «ضدعفونی کننده» و «خوشبو کنندگی» در خود داشته است.

همچنین در بخشی از توصیه مفصل پیامبر اسلام (ص) به امیر مومنان امام علی (ع)، آن حضرت (ص) علاوه بر توصیه‌های فراوانِ مادی و معنوی به «مسواک زدن» نیز دستور داده و فرموده اند:

«.. یَشُدُّ اللِّثَة، ... یَزِیدُ فِی‏ الْحِفْظ» [۲](.. مسواک زدن، لثه را محکم می‌سازد ... حافظه را زیاد می‌کند.)

امام صادق (ع) وارث دریایِ بیکرانِ علم و دانش پیامبر (ص) و امام علی (ع) نیز در همین خصوص فرموده اند:

«فِی السِّوَاکِ اثْنَتَا عَشْرَةَ خَصْلَة ... یَزِیدُ فِی‏ الْحِفْظ ... یَشُدُّ اللِّثَةَ ...» [۳](در مسواک زدن ۱۲ خاصیت است... [یکی از آن ها، این است که مسواک زدن]حافظه را زیاد می‌کند ... [دیگری این که]لثه را محکم می‌سازد...)

«پیوتر مایدِل» (Piotr Mydel) اهل «نروژ» و از دانشمندان و پژوهشگران در «آزمایشگاه تحقیقاتی بروگِلمانز» (Broegelmanns Research Laboratory) در گروه علوم بالینیِ دانشگاه شهر «برگِن» ((University of Bergen (UiB) در آن کشور است.

ایشان به تازگی (چند ماه پیش) در سال ۲۰۱۹ میلادی، تحقیقات و پژوهش‌های علمیِ مفصلی در مورد مساله «بهداشتِ دهان و دندان» و به بیان صریح تر، «تاثیر مثبت و مستقیم مسواک بر مغز و حافظه انسان» به همراه تیم پژوهشی خود انجام داده اند که با سخنان پیامبر اسلام (ص) و همچنین گفتار راستین رییس مذهب ما، حضرت امام صادق (ع) قابل انطباق و سازگاری تمام است.

لازم به ذکر است که «پیوتر مایدِل» این پژوهش و دستاورد جدید پزشکی را در نشریه (Science Advances) برای استفاده هر چه بیشتر جامعه علمی و مشتاقان دانش انتشار داده است.

همان طور که می‌دانیم یکی از بیماری‌های مغزی، بیماری آلزایمِر (Alzheimer's disease) یا «فراموشی» است که در سنین پیری و کهنسالی گریبانگیر برخی افراد می‌شود. در اثر آن مغز کوچک شده و بسته به سرعتی که این بیماری در هر شخص دارد «عقل» و «حافظه» رفته رفته رو به زوال و نیستی می‌رود.

پژوهش‌های آقای پیوتر مایدِل و تیم تحقیقاتی او در بخش دانشکده پزشکیِ سایت دانشگاه برگِن با چنین تیتری برای جهانیان به نمایش در آمده است:

دندان‌های خود را مسواک بزنید - آلزایمر را به تعویق بیاندازید!

پژوهشگر «پیوتر مایدِل» در این رابطه می‌گوید: "ما بر اساس شواهدِ مبتنی بر «دی اِن اِی» (DNA) کشف کردیم که باکتری‌هایی که باعث بیماری لثه می‌شوند، می‌توانند از «دهان» به «مغز» منتقل شوند. "

باکتری ها، پروتئینی را تولید می‌کنند که آن پروتئین، سلول‌های عصبی در مغز را از بین می‌برد و این امر منجر به از دست دادن «حافظه» و در نهایت «آلزایمر» می‌شود.

دندان‌های خود را برای حافظه بهتر مسواک بزنید!

«مایدِل» خاطرنشان کرد که باکتری‌ها به تنهایی باعث ایجاد آلزایمر نمی‌شوند، اما وجود این باکتری‌ها خطر ابتلا به این بیماری را به میزان قابل ملاحظه‌ای افزایش می‌دهند و همچنین در پیشرفت سریع‌تر این بیماری نقش دارند. با این حال، خبر خوش این است که این مطالعه نشان می‌دهد که بعضی اقدامات وجود دارند که خودتان می‌توانید برای کاهش سرعت آلزایمر انجام دهید.

"دندان‌های خود را مسواک زده و نخ دندان استفاده کنید".

مایدل می‌افزاید، این مهم است که اگر شما دچار التهاب لثه هستید و در خانواده تان سابقه بیماری آلزایمر وجود دارد به طور مرتب پیش دندانپزشک خود بروید و دندان هایتان را به درستی تمیز کنید! [۴]سخن پایانی

پیامبر عظیم الشان اسلام (ص) بیش از ۱۴ قرن پیش سخنان شگفت و شگرفی در مورد «بهداشت دهان و دندان» و همچنین «ارتباط آلودگی دندان با مغز انسان» و از سویی دیگر «تاثیر مسواک در افزایش حافظه و استحکام لثه» بیان فرموده اند که امروزه در بهترین دانشگاه‌های جهان، آن هم با در نظر گیری مطالعات گسترده و دامنه دار برای دانشمندان و پژوهشگران به اثبات می‌رسد، این در حالی است که آن حضرت (ص) دور از مراکز علمی، با احتساب نداشتن سوادِ خواندن و نوشتنِ ظاهری و همچنین بدون این که در محضر استاد یا حتی معلمی معمولی و ساده، درس خوانده باشند، این چنین نکات و ظرافت‌های ارزشمند علمی و پزشکی را در خصوص بهداشت دهان و دندان به صراحت تمام برای بشر بیان فرموده اند. بی تردید اگر دانشمندان غربی متوجه محاسن و زیبایی‌های کلام و گفتار حضرت محمد (ص) شوند، متحیر شده و دل هایشان شیفته و متمایل به اندیشه‌های متعالی و حیات بخش آن بزرگوار خواهد شد. در خاتمه باید گفت، چه زیبا و دلنشین «خواجه شیراز» در شان و منزلت «خواجه کائنات» غزل خوانی نموده و این چَکامه را سراییده است:

نگار من که به مکتب نرفت و خط ننوشت

به غمزه مساله آموز صد مدرس شد

پی نوشت

[۱]مصباح الشریعة، ص ۱۲۴، بحار الانوار، ج ۷۳، ص ۱۳۴.

[۲]الفقیه، ج ۴، ص ۳۶۵.

[۳]المحاسن، ج ۲، ص ۵۶۲.

[۴]https://www.uib.no/en/med/۱۲۷۵۰۷/brush-your-teeth-%E۲%۸۰%۹۳-postpone-alzheimer%C۲%B۴s