مصوبه پارلمان عراق، از سازوکار اجرایی تا مرحله عملیاتی 

  3981016050 ۹ نظر، ۰ در صف انتشار و ۲ تکراری یا غیرقابل انتشار

به گزارش الف، پارلمان عراق دیروز  با حضور اکثریت نمایندگان شیعه و تعدادی از نمایندگان فراکسیون‌های اهل تسنن و کردها به مصوبه خروج نیروهای آمریکایی و پایان دادن به توافق امنیتی این کشور با آمریکا رای مثبت داد. شرکت‌کنندگان در این جلسه با ابراز خشم خود نسبت به سیاست‌های دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا، بعد از تصویب  این مصوبه شعار مرگ بر آمریکا سر دادند. عادل عبدالمهدی نخست وزیر عراق  در ابتدای این نشست تاکید کرد که سفر سردار سلیمانی به این کشور یک سفر رسمی بود و وی  قرار بود صبح روز جمعه دیداری با عبدالمهدی داشته باشد.

تصمیم دیروز پارلمان عراق  نقطه اوج رکود روابط میان دولت آمریکا و عراق بود که از چندین ماه قبل آغاز شده است،  رکودی که در پی پوشش دولت آمریکا برای حمله جنگنده‌های رژیم صهیونیستی ضد مواضع نیروهای حشدالشعبی آغاز شده و با  تصمیم دولت در بازگشایی گذرگاه های این کشور به روی مرزهای سوریه ادامه پیدا کرد و در نهایت با ترور سردار سپهبد قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس نایب رئیس جریان مردمی حشد الشعبی به اوج خود رسید.

نشست پارلمان در شرایطی به مصوبه خروج نیروهای آمریکایی رای مثبت داد که تلاش محمد الحلبوسی در به تعویق انداختن نشست پارلمان در واکنش به فشارهای مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا کاملا مشهود بود، همین فشار بود که باعث شد فراکسیون‌های اهل تسنن و کردهای عراق در نشستی که عیار ملی‌گرایی نمایندگان پارلمان را می سنجید، حضور نداشته باشند. اما با این وجود در نهایت با به حد نصاب رسیدن شرکت کنندگان در این جلسه، پارلمان تشکیل جلسه داده و با پشتیبانی فراکسیون‌های سائرون به رهبری مقتدا صدر و دولت قانون به رهبری نوری مالکی و الحکمة به رهبری عمار حکیم و عطاء به رهبری فالح فیاض و دیگران این طرح را تصویب کرد.

این طرح شامل ۶ بند است که عبارتند از:

1-     لغو درخواست کمک عراق از ائتلاف بین‌المللی برای مبارزه با داعش به علت پایان یافتن این عملیات نظامی و تحقق پیروزی در آن.

2-     تعهد بغداد به پایان دادن به موجودیت نیروهای خارجی در اراضی عراق و جلوگیری از استفاده از اراضی و آب‌ها و حریم هوایی این کشور به هر بهانه‌ای.

3-     تعهد دولت فدرال عراق برای انحصار سلاح در دست دولت این کشور.

4-     تعهد وزیر خارجه به فعالیت در چارچوب سازمان ملل متحد و شورای امنیت و ارائه شکایت این کشور ضد آمریکا به علت ارتکاب تجاوز و نقض حاکمیت و امنیت کشور.

5-     انجام تحقیقات در بالاترین سطوح برای اطلاع از جزئیات موشک باران آمریکا و ارائه گزارش آن به پارلمان طی هفت روز از زمان تصویب این طرح.

6-     اجرای این طرح همزمان با تاریخ تصویب آن آغاز می‌شود. 

پارلمان عراق در حالی این طرح را تصویب کرد که فشارهای آمریکا بر این کشور در نقطه اوج خود بود. به همین علت بود که وزارت خارجه آمریکا با صدور بیانیه‌ای نسبت به مصوبه پارلمان عراق ابراز ناامیدی کرد. گرچه برخی تلاش دارند سازوکار اجرایی اخراج نیروهای آمریکایی از عراق را پیچیده‌تر از تصویب این طرح در پارلمان معرفی کنند، اما به نظر می رسد با استقبال دولت عادل عبدالمهدی از این طرح مانعی در پیش روی اجرای آن وجود ندارد.

در همین راستا منابع نزدیک به عبدالمهدی اعلام کردند که منابع وزارتی دولت نیز به سرعت شکایت‌نامه خود را ضد آمریکا خطاب به سازمان ملل متحد تدوین کرده و خواستار خروج نیروهای ائتلاف آمریکایی از عراق خواهد شد. این موضوع همچنین نیازمند تجدیدنظر در توافق امنیتی صوفا است که  در سال ۲۰۰۹ تنظیم شده و بر عقب نشینی نیروهای آمریکایی از عراق تاکید دارد.

از سوی دیگر عادل عبدالمهدی نخست وزیر دولت پیشبرد امور در عراق اعلام کرد که اقدامات حقوقی برای اجرای مصوبه پارلمان را آغاز کرده است. در همین رابطه شبکه ان‌بی‌سی گزارش داد که عبدالمهدی قرار است با ماتیو تولر سفیر آمریکا در بغداد نشسته داشته باشد. منابع مطلع اعلام کردند که عبدالمهدی در این دیدار خواستار خروج نیروهای آمریکایی از این کشور شده و از تولر خواهد خواست جدول زمانی برای خروج  نظامیان آمریکایی از این کشور ارائه کند.

تایید ضمنی آیة الله سیستانی مرجعیت شیعه در عراق که با ارسال نامه‌ای از سوی ایشان به آیة‌الله خامنه ای مقام معظم رهبری صورت گرفت را نیز می‌توان محرکی جدی‌تر برای اجرای خروج نیروهای آمریکایی از عراق دانست. اقدامی که پیش از این نیز با حضور فرزند آیت الله سیستانی در مراسم تشییع پیکر شهدای مقاومت در شهر نجف اشرف خود را نشان داد و مورد استقبال احزاب و گروه‌های مختلف سیاسی در این کشور قرار گرفت.

در طرف مقابل اما، ابراز نا امیدی وزارت خارجه آمریکا همراه با تهدید این کشور و ابراز تردید نسبت به تاثیرات قانونی این تصمیم صورت گرفت، مورگان اورتاگوس سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در همین راستا خواستار تجدیدنظر در مناسبات اقتصادی و سیاسی آمریکا با عراق شد.

این در حالی است که برخی شخصیت‌های عراقی از جمله مقتدا صدر به این مصوبه پارلمان نیز بسنده نکرده و خواستار تشکیل جریان های مقاومت بین‌المللی و بستن سفارت آمریکا و پایگاه‌های این کشور و اخراج خفت‌بار نیروهای آمریکایی از عراق شدند. گردان‌های اهل حق و گردان‌های امام علی و جنبش النجبا و گردانهای حزب الله عراق و دیگر فراکسیونها نیز این موضع را تایید کردند. 

آیا مصوبه پارلمان عراق اجرایی می‌شود؟

در شرایط کنونی بستر مناسبی برای اخراج نیروهای نظامی آمریکا از عراق فراهم شده است. می‌توان گفت اقدامی که سردار سلیمانی طی سال‌های اخیر تلاش زیادی برای موفقیت در انجام آن داشت، عاقبت با خون این شهید به ثمر نشست و مراحل اخراج نیروهای آمریکایی از عراق که می‌تواند مقدمه‌ای برای خروج نهایی آمریکا از منطقه باشد، وارد ساز و کار اجرایی خود شده است.

البته در این میان نباید از تلاش‌های گسترده آمریکا برای جلوگیری از اجرای این مصوبه غافل ماند. دولت آمریکا و شخص ترامپ نشان داده که در شرایطی که منافع خود را در خطر ببیند، اهمیتی برای تمامیت ارضی کشورها و قوانین بین‌المللی قائل نیست، لذا پیش‌بینی مخالفت آمریکا با این طرح عجیب نیست، لذا به نظر می‌رسد تحرکات گروه‌های مقاومت برای ایجاد بستر مناسب برای نظامیان آمریکایی در عراق می‌تواند نقش موثری در تسهیل روند اخراج آمریکا از این کشور داشته باشد تا آزادی و تمامیت ارضی و پایان اشغالگری را بعد از ریشه‌کن کردن داعش به عنوان نقطه عطف تاریخی جدید در عراق رقم بزند.