به گزارش مهر، «احمد داوود اوغلو» نخست وزیر سابق ترکیه پس از گذشت ماه ها در ۱۳ دسامبر امسال یعنی ۲۲ آذر ماه از حزب جدیدش به نام «حزب آینده» رونمایی کرد. پس آن نیز با کسب آرای موافق تمامی اعضای این حزب رهبری اش را بدست گرفت.
داوود اوغلو در سخنانی مطبوعاتی گفت که هدف حزبش مشارکت در حیات سیاسی ترکیه و خدمت به مردم این کشور است. هر چند از منظر برخی تحلیلگران تأسیس این حزب، موجب کاهش آرای حزب حاکم (عدالت و توسعه) می شود؛ به عبارتی باعث می شود سبد رای حزب حاکم به حزب تازه تأسیس آینده منتقل شود. اما سوالی که در این رابطه مطرح می شود این است که حزبی که اعضایش روزگاری همسو وهم فکر با حزب عدالت وتوسعه در سپهر سیاسی کشور ترکیه حضور داشتند، امروز با چه نگاه سیاسی می خواهند باز هم در راس قدرت بمانند؟
تمام اعضای حزب آینده در کارنامه شان تجارب سیاسی مهمی دارند و بعضاً در زمره مقامات مهم کشور ترکیه بوده اند، با این حساب درنگ در پرسش فوق از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
در خصوص آینده حزب آینده و روابط این حزب با کشورهای منطقه و ایران، خبرنگار مهرگفتگویی با «مصطفی ییلماز» روزنامه نگار و نویسنده ترکیه داشته که در ادامه می خوانیم.
*احمد داوود اوغلو از تشکیل حزب جدیدش خبر داد. در مورد این روند برای ما توضیح دهید. چطور شد که داوود اوغلو چنین تصمیمی گرفت؟
حزب آینده اگر چه یک حزب نوپا است اما تمامی اعضای آن یادآور یک حزب قدیمی است. زیرا چه خود احمد داوود اوغلو چه دیگر اعضای این حزب همه آنها در گذشته نقش مهمی در سیاست ترکیه داشته اند. برخی از این اعضا قبلاً یا نماینده پارلمان بوده اند یا شهردار یا استاندار و یا از اعضای حزب عدالت و توسعه بوده اند.
همانطور که می دانید داوود اوغلو در گذشته به عنوان مشاور نخست وزیر در حزب عدالت و توسعه فعالیت می کرد مدت ها هم مشاور سیاست خارجی اردوغان بود. وی به معنای واقعی نقش تاثیرگذاری در اقتدار «آک پارتی» و شکل گیری سیاست خارجی این حزب داشته است. بعد ها به عنوان نماینده مجلس و سپس به عنوان نخست وزیر مدت ها در سیاست کشور ماند. همه این روند زمانی که در حزب عدالت توسعه بود تجربه شد.
در ابتدا نیت و انگیزه در داخل حزب در راستای عدم مخالفت بود یعنی آنها قصد داشتند در آک پارتی بمانند اما می خواستند بر مدیریت حزب تسلط یابند. وقتی دیدند چنین روندی امکان پذیر نیست وارد فاز جدیدی در سیاست شدند آن هم تشکیل یک حزب جدید.
*آیا وضعیت موجود نشان از هم پاشیدن حزب عدالت و توسعه را دارد؟
حزب عدالت و توسعه در سال ۲۰۰۲ صاحب قدرت در ترکیه شد. نزدیک به ۱۸ سال است که به تنهایی قدرت ترکیه را در دست گرفته است. حتی در تاریخ جمهوری ترکیه تنها حزبی که طولانی مدت در قدرت مانده آک پارتی است.
خود مصطفی کمال آتاتورک هم ۱۵ سال بیشتر در سیاست ترکیه نماند. اما با همه اینها در سال های اخیر آک پارتی در حال از دست دادن آن اقتدار بالای خود در سیاست است.
حزبی که همه بعید می دانستد روزی ببازد حالا اینکه پیروز خواهد شد یا نه هر فردی را به فکر وا می دارد. عدم به دست آوردن پیروزی در انتخابات شهرداری ها در ۳۱ مارس و پیروزی حزب جمهوریت در کلانشهرهای استانبول، آنکارا، اولین نشانه باخت حزب عدالت و توسعه در سیاست ترکیه بود. پیروزی اپوزیسیون یعنی شکستن یک طلسم در کشور است. آک پارتی پی برد که باخت در سیاست چنان هم غیر ممکن نیست.
در سال های اخیر حزب اردوغان از اصول بنیادی خود فاصله گرفته است. اصول های بنیادی این حزب عدالت، توافق، جامعه، آزادی و همفکری بود که حال مشکلاتشان در همین زمینه ها خود نمایی می کند.
مثلاً ما بجای اصل همفکری شاهد تک فکری در این حزب هستیم. حزبی که اعضایش تمثیل گر تمام اقوام و اقشار جامعه بود حالا کابینه اش محدود شده است. افراد نزدیک اردوغان مانند بابا جان، عبدالله گل واحمد داوود اوغلو دیگر کنارش نیستند.
همه این مسائل نشان می دهد حزب عدالت و توسعه وارد یک روند از هم پاشیدگی شده است روندی که از این به بعد با سرعت بیشتری ادامه خواهد داشت. مانع شدن بر چنین روندی هم برای اردوغان و هم برای مدیران این حزب سخت است.
*همانطور که می دانید حزب «نیک» به رهبری «مرال آکشنر» که یک حزب نو به حساب می آید خیلی در سیاست ترکیه موفق نبوده است. حتی از منظر برخی کارشناسان ماندگاری این حزب امکان پذیر به نظر نمی رسد. با این تفاسیر آینده «حزب آینده» را چگونه می بیند؟
آینده حزب آینده را گذشته این حزب تعیین خواهد کرد. زیرا هر نکته ای که داوود اوغلو در خصوص این حزب عنوان کند با اقدامات گذشته او در حزب عدالت و توسعه مورد قیاس قرار خواهد گرفت.
این یک نقص بزرگ برای این حزب است. پس اقناع کردن افکار عمومی خیلی هم برای این حزب آسان نخواهد بود. برای همین نمی تواند یک حزب پرطرفدار در ترکیه باشد. اما سیستم جدید سیاست ترکیه به سوی ائتلاف با احزاب دیگر است در این حالت احزابی که حتی طرفداران یک درصدی و دو درصدی دارند مهم می شوند.
از این به بعد آرایی که احزاب به دست خواهند آورد مهم نخواهد بود بلکه سیاستی که در داخل حزب پیش خواهند برد مهم است. این شرایط شامل حال حزب آینده نیز خواهد بود. حالا مانده به ائتلاف هایی که این حزب با دیگر احزاب خواهد داشت.
* اکثر اعضای حزب آینده قبلتر در حزب عدالت و توسعه فعالیت سیاسی داشتند. حالا این حزب با کدام تفاوت فکری و سیاسی آغاز به کار خواهد کرد؟
اگر به حرف های داوود اوغلو در برنامه رونمایی از حزبش نگاه کنید می بینید که حرفهایی که در این برنامه عنوان کرد تفاوت چندانی با رویکردهای اساسی حزب عدالت وتوسعه در همان سال های ۲۰۰۲ نداشت.
هرچقدر هم که از نظر جمله بندی ها متفاوت بود اما محتوای پیام های داوود اوغلو با حزب عدالت وتوسعه یکسان بود.
حرفهایی که داوود اوغلو زد خوب بود زیرا حرف هایی بود که این روزها ترکیه به آن نیاز دارد اما همانطور که گفتم نقص اصلی حزب آینده گذشته این حزب در آک پارتی است. حرف اصلی اعضای حزب آینده این است: ما زمانی که در آک پارتی بودیم کارهای خوبی در این حزب انجام می شد.
قطعاً در آینده اختلافاتی میان دو حزب «آینده» و «عدالت و توسعه» در خصوص سقوط هواپیمای روسی، مساله سوریه و اقدامات مقابله با فعالیت سازمان گولن خواهد بود. اما با همه این قبولاندن به جامعه در خصوص تفاوت حزب آینده با حزب عدالت و توسعه سخت است.
*سیاست حزب آینده نسبت به منطقه و ایران چگونه خواهد بود؟
اگر به حرفهای داوود اوغلو دقت کنیم درمی یابیم نگاه آنها در سیاست خارجی دیپلماسی صلح است. اما گاهی این فقط در حرف آسان است. اگر حرف داوود اوغلو در دورانی که در آک پارتی بود بیاد آوریم همیشه از سیاست «به صفر رساندن تنش با همسایگان» صحبت می کرد. حال شرایط سیاست خارجی ترکیه چگونه است؟!
در خصوص رابطه با ایران هنوز حزب آینده موضع مشخصی مطرح نکرده است. اما اگر به طور کلی بخواهیم ارزیابی کنیم باید گفت آینده منطقه به روابط ترکیه و ایران بستگی دارد. هر چقدر روابط دو کشور قوی باشد آینده جهان اسلام هم بهتر خواهد بود. برعکس هر چقدر با اختلاف و تنش باشد منطقه را متضرر خواهد کرد. حزب آینده هم با این اصل سیاست خود را با ایران پیش خواهد برد.
