به گزارش الف، بعد از سهمیه بندی و افزایش قیمت بنزین، استیضاح عبدالرضا رحمانی فضلی و بیژن زنگنه توسط تعدادی از نمایندگان مجلس پیگیری می شد اما دیروز بعد از حدود چهار هفته گمانه زنی، اعلام شد هر دو استیضاح منتفی شده است. البته به فاصله اندکی از انتشار این خبر، لغو استیضاح حداقل در مورد وزیر کشور تکذیب شد و انتظار می رود امروز یا طی روزهای آینده تکلیف نهایی آن مشخص شود.

طرح استیضاح وزیر کشور چگونه شکل گرفت و چه سرانجامی یافت

حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی، روز چهارشنبه 1398/9/6 در جلسه شورای اداری استان آذربایجان شرقی با اشاره به این که « ‌من هم مثل شما روز جمعه متوجه شدم که بنزین گران شده است» گفت: «من این طرح را به شورای امنیت واگذار کرده بودم و به آنها گفته بودم که زمانش را به من نگویید چرا که این مصوبه در جلسه سران قوا مصوب شده است». 

اگر چه این سخنان روحانی با انتقادات فراوانی از سوی اصولگرایان و اصلاح طلبان مواجه شد اما از همان زمان، همه نگاه ها متوجه رئیس شورای امنیت کشور یعنی عبدالرضا رحمانی فضلی شد که چرا زمینه لازم را برای اجرایی شدن آرام چنین طرحی فراهم نکرده است. اما رحمانی فضلی 20 آذرماه در  پاسخ به انتقادی درباره اطلاع رسانی به جامعه درباره افزایش قیمت بنزین گفت: این را از صدا و سیما بپرسید ، وظیفه با این سازمان بوده است

اما نکته جالب اینجاست همان روز محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس‌جمهور در حاشیه نشست هیئت دولت در جمع خبرنگاران در پاسخ به این سؤال که آیا دولت خود را در قضیه اطلاع‌رسانی سهمیه‌بندی بنزین مقصر می‌داند یا خیر گفت: صداوسیما نیز در کمیته اطلاع‌رسانی حضور داشت، اما با این حال، ما مسئولیت خود را گردن صداوسیما نمی‌اندازیم...  صداوسیما کار خودش را انجام داده است....

با وجود توضیحات وزیر کشور اما فراکسیون امید مجلس شورای اسلامی از حامیان جدی استیضاح وزیر کشور هستند. آنها در موارد استیضاح به دو موضوع اصلی اشاره دارند. اینکه وزیر کشور «مقدمات و تمهیدات لازم برای اجرای این تصمیم خصوصا در جریان قرار دادن و اقناع مردم را فراهم نکرده و آسیب جدی به نظام جمهوری اسلامی وارد کرده است». همچنین« وزیر کشور حتی برای شرایط آغاز اجرای طرح نیز تدبیر کافی نیندیشیده بود و شوراهای تأمین استانها دیر وارد عمل شدند».

پای طرح استیضاح عبدالرضا رحمانی فضلی نام افرادی همچون علی مطهری، احمد مازنی، مصطفی کواکبیان، بهرام پارسایی و محمود صادقی به چشم می خورد. 

علی مطهری، روز 19 آذرماه در نطق میان دستور خود با بیان اینکه «اگر جامعه در شرایط عادی بود جای داشت رئیس جمهور را استیضاح کنیم»، خاطرنشان کرد: «اما در شرایط خاص هستیم و حداقل کاری که مجلس می تواند بکند این است که وزیر کشور را به عنوان مسئول اصلی این تصمیم استیضاح کند».

مطهری از برخی فشار‌ها برای پس گرفتن امضا‌های استیضاح وزیر کشور نیز سخن گفته بود. این نماینده عضو فراکسیون امید در این باره عنوان داشت: امضاکنندگان ثابت قدم هستند و تحت تاثیر فشار‌ها قرار نمی‌گیرند، چون به حکم وظیفه دست به این اقدام زده اند. البته از جا‌های مختلف تحت فشار هستند؛ از جمله برخی از استانداران برای پس گرفتن امضای استیضاح کنندگان فعال هستند. اگر آن‌ها به این کار خود ادامه دهند، اسامی شان را اعلام می‌کنیم.

اما دیروز اصغر سلیمی، سخنگو کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس شورای اسلامی به گونه ای سخن گفت که ابتدا احتمال لغو استیضاح قوت گرفت. سلیمی با بیان اینکه بسیاری از متقاضیان طرح استیضاح وزیر کشور در جلسه امضای خود را پس گرفتند گفت: با توجه به اینکه بسیاری از متقاضیان استیضاح امضای خود را پس گرفتند طرح استیضاح وزیر کشور منتفی است و کمیسیون شوراها در جلسه فردای خود گزارش جزئیات جلسه استیضاح آقای عبدالرضا رحمانی فضلی را به هیئت رئیسه مجلس ارائه می‌کند.

با وجود صحبت های سلیمی، اما علی مطهری با رد منتفی شدن طرح استیضاح وزیر کشور گفت در حال حاضر استیضاح وزیر کشور بیش از حد نصاب امضا دارد و قطعاً فردا{یعنی امروز} اعلام وصول خواهد شد.

مطهری در گفت‌وگو با ایسنا عنوان داشت: در جلسه ای که در کمیسیون شورا برگزار شد،  نمایندگان استیضاح کننده از پاسخ‌های وزیر قانع نشدند و مصر به بررسی استیضاح وزیر کشور در صحن علنی مجلس هستند. وی افزود: در حال حاضر تعداد امضا کنندگان استیضاح وزیر کشور ۴۶ نفر است و تعداد بسیار کمی از این نمایندگان امضای خود را پس گرفته‌اند.

استیضاح زنگنه از آغاز تا پایان

یکی دیگر از استیضاح هایی که بعد از افزایش قیمت بنزین در دستور کار برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی قرار گرفت استیضاح بیژن زنگنه، وزیر نفت بوده است. این استیضاح بییشتر از سوی فراکسیون ولایی مجلس شورای اسلامی پیگیری می شد. 

محورهای استیضاح زنگنه، حذف کارت سوخت و راه اندازی مجدد آن، افزایش قاچاق سوخت، ارائه اطلاعات غلط برای افزایش قیمت بنزین، عدم صداقت در بیان مطالب به مردم درباره گران شده قیمت بنزین، وجود دستگاه کارت خوان در دفتر وزارت نفت، ناکارآمدی در انعقاد قرار دادهای میادین مشترک گازی و نفتی، اتخاذ برخی تصمیمات نادرست در واگذاری ها و عدم توجه توسعه پالایشگاه و پتروشیمی ها و توسعه فرآوردهای نفتی اشاره کرد. 

با این وجود دیروز برخی نمایندگان عنوان کردند استیضاح زنگنه از دستور کار خارج شده است. 

در این باره جلال میرزایی، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در تشریح جزئیات جلسه عصر دیروز این کمیسیون گفت: در این نشست درباره بحث استیضاح بیژن نامدار زنگنه مباحثی مطرح شد اما در نهایت موضوع استیضاح وزیر نفت منتفی شد. وی افزود: امضاکنندگان استیضاح زنگنه اعلام کردند با توجه به شرایط کشور و مصالح موجود، موضوع استیضاح زنگنه وزیر نفت را پیگیری نخواهند کرد. 

با وجود صحبت های این عضو کمیسیون انرژی، اما نادر قاضی پور، نماینده ارومیه صبح دیروز از عدم وصول استیضاح وزیر نفت سخن گفته بود. قاضی پور در این باره بیان کرده بود: رئیس کمیسیون انرژی مجلس برخلاف قانون استیضاح وزیر نفت را اعلام وصول نمی‌کند و به هیات رئیسه مجلس ارسال نمی‌کند.

این عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس در ادامه افزوده بود: به هر حال رئیس مجلس و رئیس کمیسیون انرژی مجلس نظرشان این است که اعلام وصول استیضاح وزیر نفت انجام نشود، اما باز هم تاکید نمایندگانی که استیضاح وزیر نفت را امضا کرده‌اند این است که استیضاح اعلام وصول شود.

همچنین علی بختیار ضمن تشریح جلسه دیروز کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی بیان کرد: کمیسیون جلسه‌ای به صورت داخلی و بدون حضور متقاضیان استیضاح وزیر نفت درباره موضوع استیضاح وزیر نفت برگزار کرد و مسائلی در این جلسه مطرح شد.

وی در ادامه اظهار کرد: استیضاح کنندگان خود بنا به مصالحی از پیگیری استیضاح وزیر نفت منصرف شدند و این مسئله منتفی است.

بعد از انتشار این اخبار،  احمد امیرآبادی فراهانی از طراحان طرح استیضاح بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت طی توئیتی خبر جلال میرزایی عضو کمیسیون انرژی مجلس درباره منتفی شدن استیضاح زنگنه را تکذیب کرد.

امیرآبادی در توئیت خود در این باره نوشت: « از قبل اعلام شده بود که استیضاح وزیر نفت در راستای مطالبه مردم با نظر فراکسیون نمایندگان ولایی و با خرد جمعی آغاز شده و ادامه و یا توقف آن هم با لحاظ مصالح کنونی کشور و با تشخیص اکثریت اعضاء فراکسیون خواهد بود و اکثر اعضای فراکسیون استیضاح را امضا و تاکنون کسی امضای خود را پس نگرفته است.»

با این شرایط به نظر می رسد بتوان گفت شاید فعلاً استیضاح زنگنه منتفی شده اما اعضای فراکسیون امید(بخصوص علی مطهری) به شدت پیگیر استیضاح عبدالرضا رحمانی فضلی هستند. اگر استیضاح کنندگان بر اعلام وصول طرح خود تاکید داشته باشند احتمالاً اینکه هیات رئیسه ناچاراً آن را بپذیرد وجود دارد. در این صورت وزیر کشور باید در صحن علنی پاسخگوی عملکرد وزارت کشور در جریان اعتراضات بنزینی کشور باشد.