به گزارش فارس، «ژان ایو لودریان»، وزیر امور خارجه فرانسه بعد از پیوستن چند کشور جدید اروپایی به ساز و کار موسوم به «اینستکس» گفت انتظار دارد ایران به تبعیت از برجام بازگردد.
لودریان در توئیترش نوشت: «امروز تصمیم مهمی از سوی ۶ کشور اروپایی برای پیوستن به اینستکس انجام شد. اروپاییها تعهد عمیقی برای حمایت از برجام و استقلال عمل اروپا نشان دادند. انتظار داریم ایران به تبعیت از برجام بازگردد.»
سه کشور اروپایی طرف برجام از ۱۱ بهمن‌ماه ساز و کاری به نام اینستکس INSTEX را برای تسهیل مبادلات تجاری با ایرن راه‌اندازی کرده‌اند.
اینستکس سرواژه‌ای است که از قرار گرفتن حروف ابتدایی عبارت «Instrument in Support of Trade Exchange» به معنای «ابزاری برای حمایت از مبادلات تجاری» تشکیل شده است.
این نهاد در فرانسه ثبت شده و مقر آن در پاریس است. اداره آن بر عهده آلمان است و انگلیس هم به عنوان سهامدار در آن مشارکت خواهد داشت. ریاست این کنسرسیوم اقتصادی را «پر فیشر»، مدیر سابق کومرتس‌بانک آلمان بر عهده خواهد گرفت.
اروپاییها ثبت این کانال ویژه را با تأخیر فراوان آغاز کردند و از وعده‌های اولیه برای پوشش دادن مبادلات نفت با ایران عقب‌نشینی کرده‌اند.
ایران می‌گوید اینستکس برای تسهیل مبادلات مربوط به کالاهای تحریم‌شده راه‌اندازی شده اما اروپاییها آن را به مکانیسمی برای مبادله کالاهای غیرتحریمی تنزل داده‌اند.
«عبدالناصر همتی»، رئیس بانک مرکزی ایران در مصاحبه‌ای دو ماه پیش گفت: « «اروپاییها همیشه ادعا می‌کنند که باید کار را با کالاهایی آغاز کنند که مشمول تحریم‌ها نیستند ولی اینستکس دقیقاً برای تسهیل مبادلات کالاهای تحریم‌شده راه‌اندازی شد. بنابراین من مطمئن نیستم که اینستکس ابزاری فوق‌العاده و خاص برای ایران باشد.»
او در این مصاحبه با المانیتور که ۳۰ مهرماه منتشر شده تصریح کرد: «اروپاییها بعد از تأخیر طولانی مدت چهار ماهه آماده شدند و یک مبادله ۴ میلیون دلاری از طریق اینستکس انجام شد که از طریق آن ما اقدام به خرید دارو برای یکی از استان‌ها کردیم. بعد از آن هیچ مبادله‌ای انجام نشده است.»
رئیس بانک مرکزی در پاسخ به این سوال که چرا هیچ مبادله‌ای بعد از مبادله اول انجام نشده گفت: «چون آنها هیچ پولی به اینستکس اختصاص ندادند. ما به اروپاییها گفتیم که یا باید بر اساس یک توافق پیش‌خرید اقدام به راه‌اندازی خط اعتباری کنند یا اینکه به صورت مستقیم نفت ما را خریداری کنند. با این وجود به نظر می‌رسد که آمریکا اجازه اینها را نداده و اروپاییها ادعا می‌کنند که هنوز آمریکا به آنها اجازه این کار را نداده است. احساس من این است که اروپاییها عزمی برای اینکه مستقل عمل کنند ندارند.»
همتی در پاسخ به این سوال که آیا درباره اینستکس خوش‌بین نیست گفت: «من به این نتیجه رسدیه‌ام که مسئله به اینستکس و ساز و کار آن مربوط نیست. مسئله این است که اروپاییها ظاهراً برای برنامه‌هایشان به اجازه امریکا نیاز دارند. آنها نتوانسته‌اند راه حلی برای این مشکل پیدا کنند. به این دلیل است که دلیلی برای خوش‌بین بودن نمی‌بینم.»
همتی در پاسخ به سوالی درباره اینکه آیا خبر تازه‌ای درباره خط اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری فرانسه دارد یا خیر گفت: «فرانسه تلاش‌های زیادی در این زمینه کرده و ما به آنها گفته‌ایم در صورتی این را قبول می‌کنیم که نفت ما را پیش‌خرید کنند.»
وی اضافه کرد: «ما می‌خواهیم نفتمان را صادر کنیم و اگر آنها نمی‌خواهند نفت ما را خریداری کنند، هیچ فایده‌ای در این نمی‌بینم.»
