قتل عام ارامنه به دست امپراتوري عثماني در ابتداي قرن بيستم كه سفير وقت امريكا از آن به عنوان «لشكركشي براي نابودي نسل ارامنه» ياد كرده است. اما تقريبا 100 سال طول كشيد تا نيمي از كنگره امريكا در قطعنامه‌اي اين خشونت را تاييد كرده و به‌رسميت بشناسند. همان‌طور كه در اين قطعنامه غيرالزام‌آور ذكر شده است، دولت امريكا نبايد پس از اين به «انكار نسل‌كشي ارامنه يا هر نسل‌كشي ديگري» ادامه دهد.
به گزارش اعتماد، مجلس نمايندگان امريكا اين قطعنامه را روز سه‌شنبه (7 آبان) با وجود چند دهه رايزني فشرده دولت تركيه و صرف ده‌ها ميليون دلار از سوي اين كشور تصويب كرد. تصويب اين قطعنامه، براي تركيه كلاس درس بسيار خوبي بود؛ از نحوه عملكرد كنگره و اينكه چطور چند دهه تلاش مي‌تواند بي‌ثمر باشد و به بن‌بست ختم شود.
مانند بسياري از اتفاقات سال‌هاي اخير، اين بار نيز كسي كه معادلات را بر هم زده دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكاست. همه‌چيز از يك تماس تلفني در ابتداي اين ماه ميلادي شروع شد. ترامپ بدون مشورت با كنگره با رجب طيب اردوغان، رييس‌جمهور تركيه تماس گرفت و موافقت خود را با خروج همه نظاميان امريكايي از شمال سوريه اعلام كرد و عملا به نيروهاي تركيه اجازه داد به پناهگاه نيروهاي كرد هجوم برده و به دشمن ديرينه خود حمله كنند؛ كساني كه در جنگ عليه داعش سال‌ها متحد اصلي امريكا بودند.
با تصويب چنين قطعنامه‌اي، تركيه ته‌مانده حمايت خود را نيز در كنگره امريكا از دست داد و با اعمال تحريم‌هاي جديد عليه تركيه در مجلس نمايندگان، تلاش‌هايي كه از ديرباز براي به‌رسميت شناختن نسل‌كشي ارامنه صورت گرفته بود، جان تازه‌اي گرفت.آيا اقدام ترامپ روند به‌رسميت شناختن نسل‌كشي ارامنه در مجلس امريكا را تسهيل كرد؟ نانسي پلوسي، رييس مجلس نمايندگان امريكا در پاسخ به اين سوال روز سه‌شنبه لبخندي زد و بعد از پنج ثانيه مكث شانه‌هاي خود را بالا انداخت و گفت: لشكركشي تركيه به شمال سوريه زنگ خطري بود كه نشان مي‌داد با چراغ سبز ترامپ، ترك‌ها مجددا قصد نسل‌كشي دارند، بنابراين تصويب قطعنامه پاسخي به اين اتفاق بود.
اين قطعنامه براي تصويب در مجلس سنا هنوز مسير سختي در پيش دارد، اما همين پيروزي به تنهايي مي‌تواند زلزله‌اي را در حلقه نزديك به كاخ سفيد ايجاد كند.
اين قطعنامه يكي از معدود مسائلي است كه آدام شيف و دوين نونس، دو نماينده دموكرات و جمهوري‌خواه مجلس امريكا كه رقيب سرسخت يكديگرند، بر سر آن توافق دارند. «من نمي‌خواهم تركيه را ناراحت كنم، اكنون زمان مناسبي براي اين كار نيست... در واقع هيچ‌وقت زمان مناسبي نبوده است.» اينها استدلال‌هايي است كه در دوره‌هاي گذشته مجلس براي عدم تصويب اين قطعنامه بيان مي‌شد و آدام شيف روز سه‌شنبه پس از اتمام راي‌گيري در مورد قطعنامه به آنها اشاره كرد.اما پس از آنكه پلوسي موافقت خود را با طرح قطعنامه شيف در صحن علني مجلس اعلام كرد، اين روند به ويژه طي چند هفته اخير كاملا تغيير كرد. شيف گفت: فكر مي‌كنم وقتي تركيه بار ديگر درگير نسل‌كشي قومي شد اعضاي مجلس احساس كردند كه بيش از اين نمي‌توانند بار اقدامات تركيه را به دوش بكشند.
آخرين باري كه مجلس امريكا در آستانه تصويب قطعنامه نسل‌كشي ارامنه بود، شيف بسيار فعال عمل مي‌كرد. در آن زمان او نماينده مجلس سناي كاليفرنيا از حوزه انتخابيه لس‌آنجلس بود و براي ورود به مجلس نمايندگان مي‌جنگيد.
در جريان مبارزات انتخاباتي، يكي از وعده‌هاي نامزدها به تصويب رساندن اين قطعنامه بود، اما چند هفته پيش از انتخابات نوامبر 2000، وزارت خارجه وارد عمل شد و مجلس را قانع كرد دست از تلاش براي تصويب اين قطعنامه بردارند، چراكه تركيه يكي از متحدان مهم امريكا در ناتو بود و نفوذ زيادي در خاورميانه داشت. درنهايت شيف در انتخابات پيروز شد و به عنوان يكي از چهره‌هاي اصلي در استيضاح ترامپ به شهرت ملي رسيد، اما هيچ‌گاه نتوانست كل مجلس نمايندگان را قانع كند به قطعنامه نسل‌كشي ارامنه راي بدهند. در مقابل، دولت تركيه و همچنين متحدان تجاري آن با رايزني گسترده توانستند هر تلاشي را براي تاييد اين قطعنامه خنثي كنند.
كاندوليزا رايس و هيلاري كلينتون، وزراي امور خارجه جمهوري‌خواه و دموكرات تمام تلاش خود را كردند تا امپراتوري عثماني را به دليل قتل عام ارامنه محكوم كنند. پس از تماس ترامپ با اردوغان و حمله تركيه به كردها، طي چند هفته گذشته رايزني‌هاي آنكارا در واشنگتن شديدتر شد. تنها 11 نماينده جمهوري‌خواه به رايزني‌هاي تركيه اهميت دادند كه بيشتر آنها نيز از وفادارترين متحدان دولت هستند.شيف ضمن اعلام اينكه اتفاقات روز سه‌شنبه باعث بي‌اثر شدن تمامي اين تلاش‌ها مي‌شود، گفت: امروز حقوق بشر مورد سوءاستفاده قرار مي‌گيرد و من فكر مي‌كنم صداي آن به قدري بلند است كه نمي‌توان آن را ناديده گرفت.
منبع: واشنگتن پست
