با رفتار محمدی حجاب را نهادینه کنیم

زریر عباسی، گروه تعاملی الف،   3980723031 ۵ نظر، ۰ در صف انتشار و ۰ تکراری یا غیرقابل انتشار
با رفتار محمدی حجاب را نهادینه کنیم

این مقاله را بنا به توصیه پیشوایان دینی که « حاسبوا قبل ان تحاسبوا » و نیز « فهم لانفسهم متهمون » و همچنین « احب اخوانی الی من اهدی الی عیوبی » و گویا تر از اینها کلام مولا در اوج قدرت « فلا تکلمونی بما تکلم به الجبابرة و لا تتحفظوا منی بما یتحفظ به عند اهل البادرة، و لا تخالطونی بالمصانعة و لا تظنوا بی استثقالا فی حق قیل لی و لا التماس اعظام لنفسی، فانه من استثقل الحق ان یقال له او العدل ان یعرض علیه کان العمل بهما اثقل علیه، فلا تکفوا عن مقالة بحق او مشورة بعدل.» . نگارش یافته است.

در کشور ما سالیانی است که طرح گشت ارشاد با نام رسمی و اصلی « طرح ارتقای امنیت اجتماعی» توسط نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران اجرا می شود. طرح گشت ارشاد جهت سروسامان دادن از طریق امر کردن به زنان بدحجاب به بهتر کردن حجاب راه افتاده است. نفس چنین کاری یعنی ارشاد و رهنمونی کردن یکدیگر ( چه حکومت نسبت به مردم و چه مردم نسبت به حکومت ) امری مطلوب است، اما باید توجه داشت نحوه اجرا این طرح متاسفانه چندان درست نبوده و حتی این طرح موفقیت آمیز هم نبوده است. به طوری که « مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی ایران طی گزارشی این طرح را ناموفق قلمداد کرد و عامل آن را بی‌توجهی به خواست و مطالبات مردم دانست و نتایج طرح گشت ارشاد را منفی خواند و با کلیات این طرح مخالفت کرد » ( به نقل از ویکی پدیا فارسی ). به هر روی حتی اگر این طرح موفق آمیز هم بود، نحوه انجام و اجرای آن درست به نظر نمی‌رسید.

باید توجه داشت "ارشاد" بنا به نقل فرهنگ تک جلدی معین چنین تعریف شده: 1-راه نمودن ، راه راست نمودن، به حق و درستی رهنمونی کردن 2-راهنمایی، هدایت؛ مق اضلال.

بنابراین این را باید بگوییم که ما قایل به ارشاد، ارشاد به معنای واقعی کلمه، مردم از سوی حکومت دینی هستیم و این را وظیفه حکومت می‌دانیم ( همانطور که ارشاد حاکمان توسط مردم را وظیفه مردم می‌دانیم ). به قول یکی از اندیشمندان  وظیفه حکومت تنها این نیست که مانند گارسون و پیشخدمت به مشتری‌ها هر چه را می خواهند ارائه و سرویس دهند، بلکه وظیفه دوم حکومت را بی تردید هدایت، راهنمایی و ارشاد دوستانه و دلسوزانه و مشفقانه مردم نیز می‌دانیم. اما معتقدیم این کار نباید با اجبار و اکراه که بعضی مواقع با بی‌احترامی و توهین نیز همراه باشد، صورت گیرد، چرا که وظیفه پیامبران و به تبع آن حکومت دینی و اسلامی بنا به نص صریح قرآن هدایت و ارشاد دلسوزانه و محبت آمیز است « لَا إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ قَدْ تَبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ: در دين هيچ اجبار و زورى نيست. و راه از بيراهه بخوبى آشكار شده است ».  آیه 256 سوره بقره 
« نَحْنُ أَعْلَمُ بِمَا يَقُولُونَ  وَمَا أَنْتَ عَلَيْهِمْ بِجَبَّارٍ  فَذَكِّرْ بِالْقُرْآنِ مَنْ يَخَافُ وَعِيدِ: ما به آنچه [دشمنان لجوج بر ضد حقایق] می‌گویند، داناتریم و تو را بر آنان تسلطی نیست [که به قبول حقایق وادارشان کنی]؛ پس به وسیله قرآن کسانی را که از تهدید من می‌ترسند، بیم ده. » آیه 45 سوره ق

« فَذَكِّرْ إِنَّمَا أَنْتَ مُذَكِّرٌ 21 لَسْتَ عَلَيْهِمْ بِمُصَيْطِرٍ22پس تذکّر ده که تو فقط تذکّر دهنده‌ای!21تو سلطه‌گر بر آنان نیستی که (بر ایمان) مجبورشان کنی 22 ». سوره غاشیه
اساسا پیامبران برای هدایت و ارشاد و دستگیری بشر آمده‌اند اما در این راه اکراه و زور و اجبار و فشار وجود ندارد چرا که اصلا فایده‌ای ندارد و ایمان که عملی قلبی و کار دل است اجبار و اکراه بردار نیست و اگر اجبار و فشاری وارد شود جز برافروختن آتش لجاجت و نفرت و بغض و کینه ثمری نداشته و ندارد. ( به ویژه در جامعه مدرن که احساس فردیت و شخصیت بسیار پر رنگ شده، اجبار عواقبی بدتر از جوامع سنتی خواهد داشت).  بنابراین باید با زبانی نرم و برخوردی انسانی و اسلامی، ارشاد محقق شود چنان که سیره رسول الله نیز چنین بود و اساسا خلق نرم و برخورد دلسوزانه پیامبر بود که آن اعراب جاهلی را هدایت کرد. در جایی خواندم که زمانی عرب جاهلی از پیامبر عظیم الشان درخواست کرد که چون همسر من بسیار زشت و همسر شما زیباست بیا تا همسرانمان را با هم عوض کنیم ( حقیقتا اگر یکی از ما بود چه می کرد و کار به کجا می کشید ؟! ) ولی آن رسول رهایی بخش و دوستدار و مشفقِ انسان، تبسمی می‌کند و می گوید: نمی‌شود و این کار خلاف دین است. حقیقتا این خلق عجیب و عظیم آن هم از کسی که خود نه فردی عادی بلکه رییس حکومت هم هست و ابزار قدرت را هم دارد عجیب است. و همین است که در قرآن آن انسان عاشق انسان را با عنوان  « وَإِنَّكَ لَعَلَى خُلُقٍ عَظِيمٍ آیه 4 سوره قلم ». یاد می‌کند. و در آیه 159 سوره آل عمران یکی از رموز بزرگ موفقیت پیامبر را چنین مطرح می‌سازد « وَلَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ ۖ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ: و اگر خشن و سنگدل بودی، از اطراف تو، پراکنده می‌شدند. پس آنها را ببخش و برای آنها آمرزش بطلب ».

این سیره رسول نجات بخش را علمای حقیقی نیز تا حدودی دنبال می‌کردند. در جایی خواندم که زمانی که استاد شهید مرتضی مطهری در دانشکده الهیات مشغول به تدریس بود در موقعی روسری های زیادی خریداری کرد و رایگان داد تا جلوی درب دانشکده به دختران بی حجاب، روسری هدیه دهند و دوستانه و مشفقانه آنها را دعوت به پوشیدن روسری کنند. همچنین در جایی خواندم که مرحوم آیت الله طالقانی در اوایل انقلاب وقتی خبردار شد که افرادی به یک مشروب فروشی نزدیک خانه شان حمله کرده و تمام وسایل آن را نابود کردند ناراحت شده بود و گفته بود آنها حداکثر حق داشتند مایعات حرام را از بین ببرند ولی به چه مجوزی به دیگر وسایل آن مغازه آسیب زده اند و لذا وزیر کشور وقت را مامور رسیدگی به احوال و تامین خسارت صاحب آن دکان کرده بود . . ( متاسفانه پس از استقرار کامل انقلاب و قدرت یافتن، رفتارهای شفقت آمیز کمرنگ شده و جای آن رفتارهایی که سریع تر پاسخ می‌دهد ولی در دراز مدت کم اثر تر است، پررنگ شد ).

به هر روی متاسفانه آن خلق عظیم محمدی امروز گمشده جامعه ماست و متاسفانه روحانیون و علمای ما که برای ریز ترین مسایل روزمره احکام دارند و سرسوزن تر نشدن بدن را موجب بطلان غسل و وضو و ابطال نماز و روزه و جهنمی شدن می‌دانند اما به بزرگترین عیوب اخلاقی، نظیر  ارتشا و اختلاس و حرام خواری که اساس حرام کاری ها همین حرام خواری هاست، بی توجهی و یا کم توجهی می‌کنند ( ایکاش در رساله‌های علما همانطور که فقه اصغر یا احکام شرعی مطرح است جایی هم برای فقه اکبر یا اعتقادات و فقه اوسط یا اخلاق که نیاز مبرم جامعه ما نیز هست وجود داشت ).

باید به این مساله مهم توجه داشت که بی حجابی که امروز دغدغه و نگرانی مسئولان ماست خود علت نیست بلکه معلول است. [...] مسئولین چرا جای علت و معلول را اشتباه گرفته اند؟ جای دریغ و درد است که جامعه دینداران و علما و حوزه های علمیه و مسئولان ما بجای علاج علل، که سست شدن اعتقادات و اصول دین است، به تسکین موقت بخشیدن به معلول، حجاب، می‌پردازند.

پیشنهاد ما اما در این مجال این است که علما به اعتقادات و اخلاق بیشتر بها دهند و در رسایل فقهی خود به این فقه اکبر و فقه اوسط بها و جایگاه مجزا دهند ( چرا که پیامبر ما برای کامل کردن مکارم اخلاق مبعوث شده و نه برای وضع احکام سنگین چرا که احکام تنها کمتر از 9 درصد قرآن است ) و نیز به شبهات علم جدید در باب اعتقادات و اشکالات مطرح شده از سوی ملحدان جدید برای مثال: درباره عدم وجود خدا و عدم نیازمندی بشر به دین و پیامبر و نیز محال بودن رستاخیز و... که رعشه بر ایمان هر مومنی می اندازد، جواب قانع کننده و متقاعد کننده و نه از سر رفع تکلیف، بدهند و همچنین برای اخلاق که فقه اوسط است بعد از فقه اکبر ارزش قایل شوند و نه تنها اخلاق فردی بلکه اخلاق اجتماعی و نیز اخلاق جنسی و اخلاق تکنولوژی و اخلاق حرفه ای و... را در رساله ها به اختصار تعلیم دهند.  ( عجبا از این همه نهاد و موسسه فرهنگی و اسفا از بازدهی و ثمر بخشی ِ مفید و به درد بخور جامعه و جوانان امروز و تنها مشغول شدن به مسایل مربوط به گذشته و برای امروز کم اهمیت ).

همچنین پیشنهادی که در خصوص گشت ارشاد داریم این است که بهتر است کار گشت ارشاد از نیروی انتظامی که طبیعت کارش زور و فشار و اقتدار است گرفته شود و به نهادی غیر نظامی داده شود. ( به قول نویسنده ای این حتی برای خود نیروی انتظامی که باید اقتدارش حفظ شود و بیهوده با مردم درگیر نشود و ابهتش نریزد، بهتر است ).  در این جا می‌گوییم که بهتر است یک وزارتخانه کوچک و چابک و چالاک به عنوان مرکز فرماندهی مقابله با آسیب‌های اجتماعی و ستاد ساماندهی به مفاسد و معایب اخلاقی و اتاق فکر کشور با عنوان  " وزارت خانواده، جوانان و پیشگیری از آسیب های اجتماعی " تاسیس شود. اگر چنین وزارتخانه کوچک و چابکی تاسیس شود، می‌تواند بخشی از آن، مسئولیت گشت ارشاد، ارشاد و نه اجبار، را بر عهده گیرد و البته در این راه از بانوان نسبتا سن و سال دار و موقر و مهربان استفاده کند و این طور هم نباشد که دستور و امر کنند بلکه با محبت و شفقت زنان بدحجاب را دعوت به حجاب کنند و آن بد حجابان را چه بپذیرند و چه نپذیرند به یک شاخه گل یا یک کادوی کوچک مهمان نمایند و با این اخلاق محمدی حجاب را نهادینه نمایند و قطعا اینگونه برخورد موثر تر از برخورد قهری و اجباری خواهد بود که اگر بدحجاب ظاهرا به اکراه بپذیرد کمی آن سو تر دوباره حجاب خود را به اولش بر می‌گرداند ( که گفتیم مرکز پژوهش‌‌ها آنرا بی فایده و حتی منفی دانسته است ) و به هر روی با اخلاق محمدی و حسن رفتاری و سلوک دلسوزانه و شفقت آمیز و رفتار عارفانه بسیار می‌تواند موثرتر از برخورد فعلی باشد در واقع گناهکار را باید بیمار و مستضعف دانست که نیاز به درمان دلسوزانه دارد و نه مجرم و جنایتکار که نیاز به داغ و درفش دارد.

این جستار را با داستانی به پایان می‌بریم: در احوال عرفا هست که روزی عارفی با شاگردانش سوار بر قایقی بر روی رودی به تفرج مشغول بودند که ناگهان قایق جوانانی را می‌بینند که شراب خورده مشغول لهو و لعب اند؛ شاگردان عارف برآشفته و می‌گویند: ای شیخ اینها را نفرین کن تا جزای کار خود را ببینند. شیخ دست به دعا بر می‌دارد و می‌‎گوید: خدایا همانطور که این جوانان در این دنیا شاد هستند در آن دنیا نیز شادشان گردان. شاگردان حیرت کرده و معترضانه می‌گویند: این چه نفرینی است؟ شیخ می‌گوید: دعا برای هدایتشان کردم چرا که تا در این دنیا توبه نکنند در آن دنیا شاد نمی‌شوند. پس از شنیدن این سخن، شاگردان به زاری و ناله می‌پردازند. سرنشینان آن دگر قایق، چون متوجه حالت عجیب و گریه اینان می‌شوند به نزدیکشان می‌آیند و علت را می پرسند و وقتی شرح ما وقع را می‌شنوند آنها نیز به گریه افتاده توبه می کنند ». حقیقتا این برخورد بهتر است یا نفرین و نکوهش؟! به هر روی برخورد با گناهکار به مثابه بیمار و مستضعف و نه مجرم و جنایتکار بوده که اسلام را زنده نگه داشته است و ایکاش ما هم درس بگیریم گرچه بسیار سخت است و دلی بزرگ می‌خواهد.

*کارشناس الهیات و معارف اسلامی از دانشگاه تهران

دیدگاه کاربران

ناشناس۱۱۳۲۲۳۸۰۹:۴۷:۰۲ ۱۳۹۸/۷/۲۳
.. مساله فقط حجاب اجباری نیست و بدون هیچ توجیهی به همه زندگی و امور زنان تسری پیدا کرده است، مثل ممنوعیت ورود به استادیوم ، ممنوعیت موتورسواری و دوچرخه سواری و ممنوعیت نوازندگی .. عدم امکان ازدواج بدون اذن پدر ، ممنوعیت اخذ گذرنامه و اشتغال و تحصیل بدون اذن همسر و..اینقدر موارد ممنوعیت و محدودیتهای قانونی و عرفی وجود دارد که از حوصله بحث خارج است. اینهمه ممنوعیت را چکار می کنید؟
ناشناس۱۱۳۲۲۴۶۰۹:۵۳:۰۷ ۱۳۹۸/۷/۲۳
ای زن به تو از فاطمه اینگونه خطاب است زیبنده ترین زینت زن حفظ حجاب است . حالا مگر بی حجابی چه دسته گلی به سر بی حجابان زده که به سر با حجابان نزده .
ناشناس۱۱۳۲۲۶۲۱۰:۱۰:۲۷ ۱۳۹۸/۷/۲۳
.. حتی در دیگر کشورهای مسلمان هم میبینیم که طرف روسری داره و بلوز و شلوار تنگ پا کرده اونهم به اختیار خودش. تا وقتی حجاب امری شخصی نشه داستان همینه و فقط باید حد نهایی پوشش و زننده نبودن اون را قانون کنترل کنه نه اینکه میکروسکوپ بذاریم روی پوشش زن و مرد. برید تاریخ بخونید بقیه این کارها را قرنها پیش کردند ..
ناشناس۱۱۳۲۴۹۷۱۲:۳۰:۳۰ ۱۳۹۸/۷/۲۳
بخواهیم یا نخواهیم به نظر میاد دوران حجاب اجباری گذشته.حتی در دهه شصت هم با کلی بگیر و ببند موفق نشد الان که مردم خیلی تغییر کردند.
ناشناس۱۱۳۲۷۵۸۱۵:۱۹:۱۱ ۱۳۹۸/۷/۲۳
عقل سلیم میگه هر وقت این آزادی وجود داشت که مردم خودشون انتخاب کنند چه پوششی داشته باشند (البته با شرط تعیین حد و حدود) و این اجبار برداشته شد، تازه اون موقع میشه امیدوار بود که با کار فرهنگی، حجاب بیش از امروز نهادینه بشه. وگرنه این مسئله تا ابد ادامه داره و ..
yektanetتریبونخرید ارز دیجیتال از والکس

پربحث‌های هفته

  1. نظرات برگزیده مخاطبان الف: باید نگران دوقطبی حجاب در جامعه باشیم/ امربه معروف و نهی از منکر شرایط و مراتب دارد/ در ایران با یک جامعه یکدست و یکرنگ مواجه نیستیم

  2. فایل صوتی لو رفته از «عبدالله مهتدی» درباره آرزوی تجزیه ایران

  3. سکوت عقل و فریاد هشتگ ها!

  4. تنها راه پیش پای اقتصاد ایران

  5. بیانیه حوزه علمیه امام خمینی (ره) درباره حواشی انتقال مالکیت یک باغ به آیت‌الله صدیقی

  6. فقر، بزرگی ما را می‌بلعد!

  7. پیشنهاد عجیب افزایش ۲۲درصدی دستمزد کارگران برای ۱۴۰۳ از سوی وزیر کار

  8. پاسخ روابط عمومی مجلس به علم‌الهدی درباره لایحه حجاب/ آیا نیکزاد با قالیباف رقابت می‌کند؟/ روایت کیهان از فایل صوتی جدید ظریف

  9. درخواست صدیقی از دادستانی درباره زمین‌خواری در ازگل/ واکنش دولت به شایعه برکناری مخبر

  10. دیر اما قابل‌توجه ...

  11. هدف قراردادن کشتی اسرائیلی و ناوشکن آمریکایی توسط ارتش یمن

  12. به زودی در این زمین مسکن ملی احداث می شود !

  13. تمجید «عبدالحمید» از حکومت طالبان!

  14. دستگیری عاملان انتشار فیلم درمانگاه قم | نخستین اعترافات متهمان

  15. انتقاد روزنامه دولت از زیباکلام/ پیش‌بینی علی مطهری از فراکسیون‌های مجلس آینده

  16. آزمونی بزرگ برای دولت رئیسی

  17. قبور لاکچری

  18. المیرای ۷ ساله کجاست؟!

  19. تورم نقطه به نقطه نسبت به اول سال ۲۲ درصد کم شد/ رشد اقتصادی به ۴.۵ درصد رسید

  20. پشت پرده ادعای جدید گروه «هفت» علیه ایران چیست؟

  21. حکایت چرخی که هزاران بار اختراع می شود!..

  22. آخرین وضعیت مذاکره نمایندگان کارگری و کارفرمایی

  23. افشاگری، تایید و واکنش‌ها

  24. یمنی ها فراتر از تصور !

  25. واکنش صدیقی به موضوع زمین‌خواری در حوزه‌علمیه ازگل: امضا‌یم جعل شده؛ دادستان ورود کند

آخرین عناوین