مهر: شاید کمک های به اصطلاح بشر دوستانه عربستان به کشورهای فقیر عربی از جمله سودان و یمن باعث شود تا عوام به اشتباه فکر کنند که ریاض به دنبال کمک رسانی به این کشورها به بهانه های مختلف است اما پشت پرده این کمک ها، سیاستی نهفته که تنها از دربار پادشاهی سعودی بر می آید.
اقدامات عربستان برای مدیون کردن کشورهای فقیر عربی به ویژه کشورهای آفریقایی بر هیچ کسی پوشیده نیست. عربستان از رهگذر درآمدهای نفتی سرشار خود همواره و در طول تاریخ تلاش کرده تا با دادن کمک های بلا عوض و یا وام های دراز مدت به کشورهای فقیر عربی، مقامات این کشورها را مدیون خود کرده تا در مواقع لزوم از آنها برای تحقق اهداف سیاسی خود در منطقه سوء استفاده کند.
در این بین اما سودان با توجه به اهمیت ویژه ای که برای عربستان دارد همواره مورد توجه ریاض بوده و مقام های سعودی از هیچ تلاشی برای هر چه بیشتر مدیون کردن خارطوم در قبال خود دریغ نمی کنند.
کشور سودان که همواره شاهد فراز و نشیب های سیاسی و کودتا بر سر قدرت و اعتراضات مردمی بوده چند ماه قبل نیز شاهد یکی دیگر از مراحل سیاسی خود در کنار زدن عمر البشیر رئیس جمهور قبلی و جایگزین شدن افراد جدید و عمدتا نظامی در رأس هرم قدرت بود.
عربستان و امارات در جریان تغییر و تحولات سیاسی اخیر در سودان بسیار نگران بودند که یک قدرت مردمی و انقلابی بر سر کار آمده و روابط این کشور را با ریاض و ابوظبی تحت الشعاع قرار دهند؛ این مسأله تاجایی برای عربستان و امارات مهم بود که برای بر سر کار آوردن مهره های خود در جریان اعتراضات اخیر بسیار تلاش کرده و بارها بر حمایت خود از شورای نظامی سودان تاکید کردند.
یکی از دلایل اهمیت سودان برای عربستان علاوه بر موقعیت ژئوپولتیک آن، این نکته است که سودان یکی از اهرم های ائتلاف متجاوز سعودی برای حمله به یمن به شمار می آید به طوریکه این کشور با اعزام نظامیان خود، تلاش کرد عربستان را در تجاوز به یمن همراه کند؛ گرچه سودانی ها به تازگی از تمایل خود برای خروج از باتلاق یمن سخن گفته اند.
نکته دوم، بی طرفی سودان در قضیه اختلافات کشورهای حوزه خلیج فارس و میانجیگری این کشور بین عربستان و قطر در مناقشه مذکور به شمار می آید.
عربستان توانسته در بسیاری از مناقشه های منطقه ای از جمله قطع ارتباط با ایران در سال ۲۰۱۶، بسیاری از کشورهای فقیر آفریقایی از جمله سودان را با خود همراه کند.
کمک های به اصطلاح بشر دوستانه ریاض به این کشورها یکی از مهمترین حربه های عربستان برای کشاندن آنها به پازل سیاسی خود است. چندی پیش بود که عربستان از توزیع ۵ تن کمک های پزشکی در میان بیمارستانهای سودان و مراکز بهداشتی در خارطوم برای کمک به سیل زدگان خبر داده بود. این قبیل کمک ها گرچه ممکن است جنبه بشر دوستانه داشته باشد اما قطعا در راستای اهداف ریاض برای نگه داشتن سودان در پازل سیاسی خود می گنجد.
این در حالیست که مقامات سودانی بارها اعلام کرده اند که به دنبال یک سرمایه گذاری واقعی در کشورشان برای حرکت در مسیر خودکفایی هستند و تمایلی به هدیه های دریافتی از سوی دیگر کشورها به ویژه عربستان ندارند این در حالیست که ریاض هرگز خواهان تحقق خودکفایی در سودان و تقویت پایه های تولید داخلی در این کشور نبوده و نخواهد بود.
مقام های جدید سودان بارها تاکید کرده اند که خواهان گسترش کشاورزی در این کشور و تقویت فرصت های سرمایه گذاری در سودان هستند تا دیگر به کشورهای خارجی متکی نبوده و تولید داخل را تقویت کند.
عربستان سعودی و امارات متحده عربی به تازگی اعلام کردند که ۵۴۰ هزار تن گندم برای پاسخگویی به نیازهای غذایی ملت سودان به مدت ۳ ماه به عنوان مرحله نخست این کمکها ارسال خواهند کرد. عربستان و امارات اگر واقعا خواهان کمک رسانی به کشورهای فقیر آفریقایی هستند باید به ارسال تکنولوژی و دانش به این کشورها و تشویق آنها به حرکت در مسیر خودکفایی اقدام کنند.
مسئولان اماراتی مدعی شدند که این حمایت غذایی از ملت سودان در راستای سیاستهای بشر دوستانه ابوظبی و ریاض برای پاسخگویی به نیازهای مردم سودان صورت می گیرد و ارتباطی به تحولات سیاسی در این کشور ندارد.
این در حالیست که سعودی ها و اماراتی ها قصد دارند مسئولان جدید سودان را نیز مانند مسئولان قبلی وام دار خود کنند. هنوز اخبار مربوط به رشوه محمد بن سلمان ولی عهد عربستان به عمر البشیر رئیس جمهور سابق سودان از ذهن ها پاک نشده است. البشیر در جلسه محاکمه خود به دریافت میلیون ها دلار رشوه از محمد بن سلمان ولیعهد سعودی و محمد بن زاید ولیعهد ابوظبی اعتراف کرد.
عربستان در بسیاری از چالشهای پیش روی سودان تلاش نکرده تا به مسئولین این کشور برای حل مشکلات خود کمک کند. سودان طی سالهای گذشته با مشکلات عدیده ای رو به رو بوده که درگیری های چندین ساله در اقلیم دارفور، جدایی سودان جنوبی و بحث تحریم های کشورهای غربی به ویژه آمریکا و درج نام این کشور در لیست کشورهای حامی تروریسم از جمله آنها است.
عربستان در تمام این موارد، نه تنها سکوت کرده و تلاشی برای حل آنها نکرده بلکه همواره از این مشکلات به عنوان اهرم فشاری علیه سودان سوء استفاده کرده و کوشیده تا در مواقعی که سودان به کمک های مبرم نیاز دارد با امتیاز گرفتن از این کشور، خارطوم را تحت فشار قرار دهد.
در هر صورت باید گفت که مسئولان جدید سودان باید از عملکرد مسئولان سابق این کشور در قبال عربستان و تابعیت محض از ریاض درس عبرت گرفته و به دنبال تحقق خودکفایی در این کشور به دور از کمک های بلاعوض ریاض و ابوظبی باشند چرا که هر کمکی هر چند بلاعوض، خواسته هایی را نیز به دنبال خواهد داشت که ممکن است مانند پرونده یمن، باعث تحلیل رفتن توان نظامی و تحمیل شدن هزینه های بی دلیل به مردم سودان شود. حال باید دید که آیا سودانی ها در دوره جدید این کشور، هم چنان دنباله رو سیاستهای نظام سابق خواهند بود؟
