شهلا کاظمی‌پور جمعیت‌شناس و جامعه‌شناس در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه در بررسی وضعیت سنی جمعیت کشور به چهار گروه کودک و نوجوان، جوان، میانسال و سالخورده تقسیم می‌شود، اظهار کرد: براساس این تقسیم‌بندی بازه سنی زیر ۱۵ سال کودک و نوجوان، ۱۵-۲۹ سال جوان، ۳۰-۵۹ سال میانسال و افراد بالای ۶۰ سال سالخورده محسوب می‌شوند که آمارهای سال ۹۵ مرکز آمار ایران نشان می‌دهد حدود ۴۲ درصد از جمعیت کشور در دامنه سنی ۳۰- ۵۹ سال قرار دارند، یعنی حدود ۳۳ میلیون نفر از جمعیت کشور میانسال هستند و از این مقدار حدود ۱۶.۸ میلیون نفر مرد و ۱۶.۵ میلیون نفر زن هستند.
افزایش هفت میلیون نفری جمعیت «میانسال» تا ۱۴۲۰
به گفته این عضو هیات علمی دانشگاه تهران، ساختار سنی جمعیت به موالید، مرگ و میر و مهاجرت بستگی دارد، باتوجه به اینکه تعداد موالید در ایران در دوره‌های پیشین بالا بوده است، پیش‌بینی می‌شود جمعیت میانسال ایران تا سال ۱۴۲۰ به ۴۰ میلیون نفر برسد، یعنی نسبت به سال ۹۵ حدود هفت میلیون نفر به جمعیت میانسال افزوده می‌شود، اما از سال ۱۴۲۰ به بعد این آمارها تاحدودی کاهش پیدا می‌کند.
بیش از یک میلیون نفر از «مردان» میانسال هنوز ازدواج نکرده‌اند
این جمعیت‌شناس با اشاره به وضعیت اجتماعی میانسالان نیز گفت: ۸۹ درصد از مردان میانسال کشور دارای همسر، ۰.۴ درصد بدون همسر در اثر فوت، ۱.۸ درصد بدون همسر در اثر طلاق و ۸.۶ درصد هنوز ازدواج نکرده‌اند؛ یعنی حدود یک میلیون و ۴۰۰ نفر از مردان ۳۰ تا ۵۹ سال کشور هنوز ازدواج نکرده‌اند، این درحالیست که ۸۴ درصد زنان میانسال کشور دارای همسر، ۴.۶ درصد بدون همسر در اثر فوت، ۳.۲ درصد بدون همسر در اثر طلاق و ۸.۵ درصد نیز هنوز ازدواج نکرده‌اند.
کاظمی‌پور افزود: باتوجه به اینکه در رابطه زن و شوهری سن مردان از زنان بیشتر است و از سوی دیگر در صورتی که مردان همسرشان را در اثر طلاق یا فوت از دست بدهند فورا برای ازدواج اقدام می‌کنند، این مسائل باعث شده تعداد زنان میانسالی که در اثر فوت و طلاق همسرشان را از دست می‌دهند، چندین برابر مردانی باشد که در اثر فوت یا طلاق همسرشان را از دست می‌دهند.
وی در پاسخ به این سوال که چند درصد از میانسالان، فاقد فرزند هستند؟ بیان کرد: حدود سه الی چهار درصد از میانسالان فرزندی ندارند که عموما ممکن است این نرخ، میانسالانی را در برگیرد که در سال‌های ابتدایی میانسالی قرار دارند.
بیماری‌های صعب‌العلاج و سوانح؛ عامل اصلی مرگ و میر میانسالان
این جمعیت‌شناس با اشاره به وضعیت سلامت میانسالان نیز اظهار کرد: به طور کلی میزان مرگ و میر در ایران حدود شش در هزار است که عموما اغلب مرگ و میرها در سال اول زندگی یا دوران میانسالی اتفاق می‌افتد. مقایسه آماری مرگ و میر در ایران و کشورهای دیگر نشان می‌دهد که نرخ مرگ و میر در ایران در دوران جوانی و میانسالی نسبت به کشورهای توسعه یافته بیشتر است، چراکه میزان ابتلا به بیماری‌های صعب‌العلاج و سوانح در ایران بسیار بیشتر از کشورهای دیگر است.
کاظمی‌پور دوران میانسالی را دوران سلامتی، پرکاری و بهره‌دهی دانست و ادامه داد: عموما میانسالان ایران یا در اثر سوانح و تصادفات جان خود را از دست می‌دهند، یا دچار بیماری‌های صعب‌العلاج و بیماری‌های نهفته‌ای مانند گرفتگی عروق، دیابت، چاقی، چربی‌خون و فشارخون هستند، به طوری که عموما بسیاری از آنها یا از بیماری خود اطلاعی ندارند یا به طور مستمر دارو مصرف می‌کنند، این درحالیست که دوران میانسالی دورانی است که افراد باید در اوج سلامتی، نشاط، بازدهی و فعالیت باشند.
وی درباره وضعیت اشتغال میانسالان کشور نیز تصریح کرد: مرکز آمار ایران در سال ۹۵ از وضعیت اشتغال آماری ارائه نکرده است، اما آمار سال‌های گذشته نشان می‌دهد که اشتغال مردان میانسال در این دامنه سنی بالاست، این درحالیست که به طور کلی میزان فعالیت زنان حدود ۱۷ درصد است و در حالت خوشبینانه می‌توان گفت که ۱۷ درصد زنان میانسال نیز از نظر اقتصادی فعال هستند.
این عضو هیات‌علمی دانشگاه‌تهران معتقد است که همه چرخش اقتصادی، فرهنگی، آموزشی، باروری و پرورش نسل جامعه توسط افراد میانسال اتفاق می‌افتد، به طوری که هرچقدر این قشر از جامعه از سلامت، تحصیلات، نشاط و تمکن مالی بیشتری برخوردار باشند در رشد جامعه نیز تاثیر بیشتری خواهند داشت، این درحالیست که میانسالانی که در ایران زندگی می‌کنند یا از اشتغال تام برخوردار نیستند، یا در مراکز غیر رسمی به فعالیت مشغول‌اند، یا در آمد کافی ندارند، یا تحت پوشش بیمه‌ای قرار ندارند، یا از سلامت کافی ندارند. حال اگر در همین دوران این افراد بر اثر اتفاقات ناگوار جان خود را از دست بدهند یا از نظر جسمانی صدمه ببینند، برای خانواده آنها مشکلات و معضلات عدیده‌ای به وجود می‌آید.بنابراین ضروری است که از دوران جوانی و نوجوانی به افراد توجه بالایی شود تا در صورتی که به دوران میانسالی می‌رسند، بیشترین بازدهی را برای خود، خانواده و جامعه‌شان داشته باشند، چراکه آنها آینده‌سازان هر کشور هستند.
