سگ‌های ولگرد اکنون جزئی از نمای حاشیه شهرهای کوچک و بزرگ شده اند، گویی شهرداری‌ها هم دیگر رمقی برای عقیم سازی و جمع ‌آوری آ‌نها ندارند. سگ های زرد و سیاه و قهوه ای که در اطراف خانه ها در کوچه های خلوت پرسه می زنند و در حاشیه شهرها کنار خیابان ها خوابیده اند همه جا دیده می‌شوند.

انبوه سگ‌های ولگرد در محله‌های حاشیه نشین به خصوص تردد بچه ها و زنان را سخت کرده است، ترس و احساس ناامنی از یک طرف و خطر گازگرفتگی و بیماری از طرف دیگر در این محلات بیشتر شده است.

سگ‌ها موجوداتی وفادار و باهوش هستند که از قدیم در کنار انسان زندگی می کردند و در دامداری و نگهداری گله به انسان کمک می کردند اما جای آنها در شهر و حاشیه شهر نیست، زندگی شهری الزامات خود را دارد و تردد سگ‌های ولگرد که اغلب گرسنه هستند، می تواند آرامش و بهداشت روان مردم را به هم بزند و البته عامل بیماری باشد.

در گذشته شهرداری‌ها وظیفه جمع آوری وعقیم سازی سگ های ولگرد را به عهده داشتند اما در سال های اخیر به علل مختلف این اقدام از اولویت کاری برخی شهرداری ها خارج شده و این سازمان نسبت به گذشته در این زمینه کم کار شده است. سازمان های دیگری مانند وزارت بهداشت، محیط زیست و دامپزشکی که مسئولیت نظارتی و بالادستی در این زمینه دارند نیز ظاهرا در شرایط سخت گرانی و کمبود بودجه گرفتار اولویت های دیگری هستند.

از طرف دیگر چند سالی است که NGO ها و انجمن های حامی حیوانات هم فعال شده اند و به بهانه جلوگیری از حیوان ‌آزاری جلوی عقیم سازی و جمع آوری سگ های ولگرد را می گیرند.  بهانه ای که افرادی با اذیت و ‌آزار حیوانات و کشتن آ‌نها با زجر و درد، به آ‌ن دامن زده و انتشار ویدئوهای درناک این کشتار که دل هر انسانی را به درد می آ‌ورد نیز به این انجمن ها  کمک می کند.

رانت انجمن‌های حامی حیوانات از ازدیاد سگ‌ها به روایت عضو هیات مدیره جامعه دامپزشکان ایران 

پیام محبی، عضو هیات مدیره جامعه دامپزشکان ایران از افزایش سگ‌های ولگرد به علت فساد برخی NGO های حامی حیوانات انتقاد دارد.

محبی، درباره افزایش سگ‌های بلاصاحب در سطح شهرها گفت: فساد در NGO های مدعی حامی حیوانات موجب افزایش سگ‌های ولگرد و بلاصاحب شده است. زیرا این تشکل‌ها بخش اندکی از درآمد خود را صرف غذا دادن وعقیم کردن سگ‌ها می‌کنند، در حالی که آزمایشها نشان می‌دهد سگ‌هایی که به گفته این تشکل‌ها عقیم شده‌اند، در واقع عقیم نشده اند و ادعای آنها واقعیت ندارد.

وی افزود: شهرداری‌ها نیز توان و دانش جلوگیری از ازدیاد سگ‌های ولگرد را ندارند و در واقع رانتی در خصوص حمایت از حیوانات و سگ‌های ولگرد از سوی تشکل‌ها ایجاد شده به همین علت سگ‌های بلاصاحب رها شده‌اند و همچنان در حال ازدیاد هستند.

یکی از این رانت‌ها واردات و فروش واکسن هاری است که به گفته محبی در 90 درصد موارد برای حیواناتی که هار نیستند استفاده می شود چرا که به گفته محبی 90 درصد گزش سگ‌ها توسط سگ‌های خانگی صورت می گیرد که هار نیستند اما واکسن می گیرند.

محبی افزود: واکسن هاری دو نوع حیوانی و انسانی دارد. نوع انسانی آن برای افرادی که مورد گزش سگ هار قرار گرفته باشند، کاربرد دارد و باید در چند نوبت تزریق شود. سالانه برای تزریق واکسن هاری به ۲۰۰ هزار نفر حداقل به ۶۰۰ هزار دوز واردات واکسن هاری انسانی نیاز است و برای واردات هر دوز واکسن بین چهار تا پنج دلار هزینه می‌شود.

وی گفت: در حال حاضر ایران دانش و تکنولوژی تولید واکسن هاری دامی و انسانی را ندارد و سالانه ارز زیادی برای واردات این واکسن‌ها از خارج هزینه می‌شود اما با وجود تحریم‌ها علیه ایران، همچنان در واردات واکسن دامی هاری با ارز دولتی هیچ مشکل و محدودیتی نداریم.

رئیس سابق جامعه دامپزشکان ایران افزود: وزارت بهداشت متولی تزریق واکسن هاری به انسان است بنابراین از واردات این محصول استقبال می‌کند و سالانه بخش قابل توجهی ارز از کشور برای واردات این واکسن صرف می‌شود که البته بخشی از این گزش ها به دلیل ارتباط بیشتر بین انسان و حیوانات است. سالیان گذشته سالانه حدود هزار مورد حیوان گزیدگی اعلام می‌شد اما در سال ۹۶ حدود ۱۸۰ هزار مورد حیوان گزیدگی که واکسن دریافت کردند در کشور گزارش شد.

 طرح مقابله با حیوان آزاری در مجلس

 پروانه مافی، عضو کمیسیون شورها و امور داخلی مجلس شورای اسلامی نیز در این باره به خبرنگار الف گفت: طبیعی است که سگهای ولگرد باید جمع آوری شوند و هدایت شده و کنترل شده نگهداری شوند. در ویدئویی که اخیرا در فضای مجازی منتشر شد دیدیم که رفتار مناسبی با سگها نشده بود البته این ویدئو قدیمی و مربوط به گذشته بود.

وی تاکید کرد: سگهای ولگرد حتما باید جمع آوری شوند اما جمع آوری و عقیم سازی آنها نباید با زجر و آ‌زار همراه باشد. هر نوع حیوان آزاری و زجر دادن حیوانات و کشتن آنها همراه با اذیت و درد در دین اسلام هم تایید نشده است و همیشه توصیه شده که با حیوانات باید رفتار مناسب خودشان انجام شود و هیچ کس حق ندارد نسبت به حیوانات اذیت و آزاری داشته باشد.

 نماینده مردم تهران اضافه کرد: مشکلی که اکنون در این زمینه وجود دارد این است که قانونی برای این موضوع نداریم و الان در مورد حیوان آزاری خلاء قانون داریم. به همین علت طرحی را برای مقابله با حیوان آزاری در مجلس تهیه کردیم که تقدیم هیات رئیسه شد و به نظر می رسد با تصویب این طرح در مجلس بخش مهمی از مشکلات ناشی از حیوان آزاری در کشور حل شود.

 مافی گفت: شهرداری ها در شهرهای مختلف کشور موظف هستند نسبت به جمع آ‌وری و عقیم سازی سگهای ولگرد اقدام کنند و در روستاها نیز دهیاری ها این وظیفه را دارند اما نباید در این زمینه افراط و تفریط بشود نه اینکه مثل خیلی از شهرها و حاشیه شهرها که این مساله کاملا رها شده و شاهد ازدیاد بیش از حد سگهای ولگرد در این مناطق هستیم و نه رفتارهای نامناسب و حیوان آزاری هایی که گاهی در برخی جاها دیده می شود.

 نایب رئیس کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس شورای اسلامی افزود: نباید با فشار گروههای حامی حیوانات، سگها در مناطق سکونت انسانها کاملا رها و آزاد باشند و موجب ترس و وحشت کودکان و زنان و مردم بشوند مسئله ای که خیلی جاها شاهد آن هستیم و از طرفی هم نباید از آن طرف با حرکت تفریطی طوری رفتار شود که حیوان آزاری به مفهوم نادرست آن شکل بگیرد.

مافی گفت: متاسفانه در سالها و ماههای اخیر شاهد ازدیاد بیش از حد سگهای ولگرد در شهرها و حاشیه شهرها هستیم و این نشان می دهد که شهرداری ها مثل سابق به وظیفه شان برای جمع آوری و عقیم کردن سگهای ولگرد عمل نمی کنند و از این وظیفه خود غفلت کرده اند. گروهها و دستگاههایی که باید بر این کار نظارت می کردند تا جلوی زاد و ولد بیش از حد سگهای ولگرد را بگیرند نیز به وظیفه شان به خوبی عمل نکرده اند.

این نماینده مجلس تاکید کرد: در مجموع در کنارضعف و غفلت شهرداری ها و دستگاه های اجرایی خلاء قانونی در این زمینه وجود دارد که امیدواریم با تصویب طرحی که در مجلس مطرح است و به زودی در صحن علنی مطرح می شود تا حد زیادی این خلاء بر طرف شود.