«از یک دقیقه تا ده دقیقه نمایش»؛ کریستوفر دورنگ و تر الکساندر والنزا؛ ترجمه هایده حائری؛ نشر قطره پریدن در اتوبوس درحال حرکت!

مانی ارجمند،   3980523073

نمایشک، داستان ساده ای دارد، تعداد شخصیت‌ها اغلب انگشت شمار است، وسایل صحنه نیز محدود است بنابراین با کمترین امکانات در زمینه دکور و یا نورپردازی قابل اجراست، استفاده از موسیقی و ترفند های شنیداری برای تاثیرگذاری و جذب مخاطب بسیار مورد استفاده قرار می گیرد

پریدن در اتوبوس درحال حرکت!

«از یک دقیقه تا ده دقیقه نمایش» 

(مجموعه نه نمایشک)

اثر :  کریستوفر دورنگ و تر الکساندر والنزا

ترجمه: هایده حائری

ناشر: قطره، چاپ اول 1397

158 صفحه، 17000 تومان

 

***

همانگونه که در سینما و یا ادبیات داستانی، اندازه متن، یعنی کوتاه و بلندی اثر یکی از پارامترهای تقسیم بندی میان آنها و قرار دادنشان در دسته بندی های مختلف است. در تئاتر نیز طول اثر و چند پرده بودن آن مقیاسی برای تقسیم بندی میان آثار نمایشی است.

کتاب«از يك تا ده دقيقه نمايش» (مجموعه نُه نمایشک)اثر «دورنگ كريستوفر»و«والنزا تر الگزاندر»  که با ترجمه هایده حائری اخیرا به همت نشر قطره روانه بازار کتاب شده، از این نقطه نظر در خور اعتناست و حرفهایی برای گفتن دارد. عنوان اصلی کتاب و همچنین عنوان فرعی آن، به روشنی بر این نکته تاکید دارند که با کتابی شکل گرفته از نمایشنامه های کوتاه طرف هستیم. با توجه به این نکته مترجم علاوه بر معرفی کوتاهی از نویسنده پیشگفتاری نیز درباره چیستی «نمایشک» و همچنین تقسیم بندی نمایشنامه به انواع آن از نقطه نظر اندازه متن دارد.

این پیشگفتار با چیستی نمایش کوتاه آغاز می شود و در ابتدا ساده ترین تعریف ممکن از آن ارائه می شود که نمایشک به نوعی نمایش اطلاق می شود که مدت اجرای آن کوتاه تر از نمایشهای سه پرده ای متعارف است.

اگر پیشینه نمایش های بلند را عصر یونان باستان منظور کنیم ، پیشینه نمایشک را می توان به سده‌ها پیش از آن رساند، یعنی زمان انسانهای اولیه که نخستین شیوه های ارتباط انسان ها در جوامع بشری آن روزگار خود نوعی نمایشک بوده است. برای مثال گروهی از انسانهای نخستین را فرض کنید. که گرد هم دور آتش جمع شده‌اند و یکی ازآنها مشغول تعریف کردن ماجرای شکاری است که آن روز داشته است. بازسازی و اجرای او از ماجرا، روایت یک داستان یا اتفاق است که می توان آن را یک نمایشک محسوب کرد. بی گمان همین نسبتی که نمایشک با نخستین نمایشهای تئاتری پیدا می کند خود دال بر اهمیت آن می تواند باشد.

با توجه به آنچه گفته شد می توان پیش بینی کرد که نمایشک، داستان ساده ای دارد، تعداد شخصیت‌ها اغلب انگشت شمار است، وسایل صحنه نیز محدود است بنابراین با کمترین امکانات در زمینه دکور و یا نورپردازی قابل اجراست، استفاده از موسیقی و ترفند های شنیداری برای تاثیرگذاری و جذب مخاطب بسیار مورد استفاده قرار میگیرد.

برخورداری از چنین شرایطی است که نمایشنامه های کوتاه یا نمایشک ها را گزینه هایی بسیار مناسب برای اجراهای تجربی و یا کارهای آموزشی و نظایر آن نیز می توان محسوب کرد.نمایشک ها خود نیز از منظر اندازه به چند دسته تقسم می شوند: برش نمایشی (نمایشی از ده تا پانزده دقیقه)، نمایش نامک (از یک تا پانزده دقیقه )و نمایش تک پرده ای از پانزده تا سی دقیقه.

صرف نظر از مقدمه ای که مترجم کتاب برای معرفی و دسته بندی انواع نمایشک در ابتدای کتاب آورده است، متن اصلی کتاب به دو بخش تقسیم می شود، بخش نخست که با معرفی کوتاه کریستوفر دورنگ شروع می شود، شامل شش نمایشنامه به قلم این نمایشنامه نویس برجسته آمریکایی ست با عناوین«نمایش یک دقیقه‌ای»، «آفت دهان و آفت جان»، «فلسی واکسی» و «دوزن در زمین بازی»، «اداره راهنمایی و رانندگی» و «مجلس ختم» ؛ بخش دوم نیز با معرفی کوتاهی از  دیگر نویسنده کتاب تر الکزاندر والنزا آغاز می شود که شامل سه نمایشنامک از اوست  با نامهای: «انتخاب» هاریسون، «پولت یا جونت»«متروی شماره نه» و «شهر های خنده دار». والنزا نوشتن نمایشنامه کوتاه را به پریدن و پیاده شدن از اتوبوس در حال حرکت تشبیه کرده است: «می گویند نوشتن یک نمایشنامه ده دقیقه ای مثل پریدن توی اتوبوس در حال حرکته؛ وقت نمی کنی داخل شی، پول بیلت را بپردازیو منتظر شی تا اتوبوس آروم به راه خودش ادامه بده! در عوض باید با یک جهش جانانه خودتو بندازی تو اتوبوسی که داره از جلوت میگذره، بعدش هم از ترس جونت به یک میله خودتو آویزون کنی تا وقتی اتوبوس داره از میان ماشین ها راه باز می کنه ، ازش بیرون سقوط نکنی! بعد هم درست زمانی که اتوبوس می خواد به ایستگاه بعدی برسه ، بدون هرگونه نگرانی ازش بپری بیرون و با رضایت کامل از این سواری ساده ماجرا جویانه، به راه خودت ادامه بدی و بری.»

مترجم کتاب، هایده هائری که برگردان مقبولی از این اثر را به فارسی  پیش روی ما قرار داده است، نه فقط یک مترجم حرفه‌ای حوزه تئاتر که فردی صاحب اعتبار و دانش در این حوزه است «سطح آگاهی و شناخت حائری از گونه های نمایشی در غرب و تحصیل او در کشوری که بیشتر جربان های درام نویسی از نیمه ی دوم قرن بیستم در آن شکل گرفته و به ویژه شناخت این کارگردان تئاتر از شیوه های اجرایی و بازیگری در گونه های مختلف درام نویسی آمریکایی وقتی در اجرای موفق او تبلور پیدا می کند حسرت هر تماشاگری را نسبت به سال هایی که کارگردانی نکرده بر می انگیزد.»

از تجربه های درخور اشاره و مرتبط با کتاب حاضر می توان به کارگردانی و اجرای سه  نمایشک «بلیط تئاتر» در سال 1367، «بپا از اتوبوس جا نمونی» در سال 1389 و «از یک تا ده دقیقه نمایش» در سال 1397 اشاره کرد که هر سه اثر با اقبال و موفقیت روی صحنه رفته اند. همچنین باید اشاره کرد که در نمایش «بلیط تئاتر» مرحوم خسرو شکیبایی به همراه هایده حائری و پروین کوشیار حضور داشته اند که کاری به یادماندنی از میان اجراهای این نمایشک ها بوده است. پایان بخش  کتاب حاضر آلبومی از تصاویر مربوط به اجراهای این سه نمایشنامه است که چندی پیش توسط گروه های نمایشی در شهرستانها نیز برخی آنها اجرا شده اند.

اثری که هایده حائری در قالب این کتاب  تدارک  دیده، فرصتی است برای مخاطبان و علاقمندان ادبیات نمایشی که علاوه بر آشنایی با نمایشک، به عنوان گونه‌ای از نمایشها که به دلیل ویژگی هایش خورند اجراهای تجربی و کم هزینه برای گروه های تئاتری است، تعدادی از نمونه های خوب این گونه را نیز در اختیار داشته باشند. نمایش هایی که در این کتاب گرد هم آمده اند به روشنی بازتاب دهنده این تعریف هستند که در کتاب از این نوع نمایشها ارائه شده است:

«نمایشک در قالب مینی مالیسم (کمینه گرا) قابل تعریف است و این نگرش در همه ی ابعاد آن از شخصیت پردازی و پیرنگ و گفت و گو گرفته تا پردازش صحنه انتخاب لباس به کارگیری نور و صدا باید جریان یابد».

 

 

yektanetتریبونخرید ارز دیجیتال از والکس

پربحث‌های هفته

  1. نظرات برگزیده مخاطبان الف: باید نگران دوقطبی حجاب در جامعه باشیم/ امربه معروف و نهی از منکر شرایط و مراتب دارد/ در ایران با یک جامعه یکدست و یکرنگ مواجه نیستیم

  2. فایل صوتی لو رفته از «عبدالله مهتدی» درباره آرزوی تجزیه ایران

  3. سکوت عقل و فریاد هشتگ ها!

  4. تنها راه پیش پای اقتصاد ایران

  5. بیانیه حوزه علمیه امام خمینی (ره) درباره حواشی انتقال مالکیت یک باغ به آیت‌الله صدیقی

  6. فقر، بزرگی ما را می‌بلعد!

  7. پیشنهاد عجیب افزایش ۲۲درصدی دستمزد کارگران برای ۱۴۰۳ از سوی وزیر کار

  8. پاسخ روابط عمومی مجلس به علم‌الهدی درباره لایحه حجاب/ آیا نیکزاد با قالیباف رقابت می‌کند؟/ روایت کیهان از فایل صوتی جدید ظریف

  9. درخواست صدیقی از دادستانی درباره زمین‌خواری در ازگل/ واکنش دولت به شایعه برکناری مخبر

  10. دیر اما قابل‌توجه ...

  11. هدف قراردادن کشتی اسرائیلی و ناوشکن آمریکایی توسط ارتش یمن

  12. به زودی در این زمین مسکن ملی احداث می شود !

  13. تمجید «عبدالحمید» از حکومت طالبان!

  14. دستگیری عاملان انتشار فیلم درمانگاه قم | نخستین اعترافات متهمان

  15. انتقاد روزنامه دولت از زیباکلام/ پیش‌بینی علی مطهری از فراکسیون‌های مجلس آینده

  16. آزمونی بزرگ برای دولت رئیسی

  17. قبور لاکچری

  18. المیرای ۷ ساله کجاست؟!

  19. تورم نقطه به نقطه نسبت به اول سال ۲۲ درصد کم شد/ رشد اقتصادی به ۴.۵ درصد رسید

  20. پشت پرده ادعای جدید گروه «هفت» علیه ایران چیست؟

  21. حکایت چرخی که هزاران بار اختراع می شود!..

  22. آخرین وضعیت مذاکره نمایندگان کارگری و کارفرمایی

  23. افشاگری، تایید و واکنش‌ها

  24. یمنی ها فراتر از تصور !

  25. واکنش صدیقی به موضوع زمین‌خواری در حوزه‌علمیه ازگل: امضا‌یم جعل شده؛ دادستان ورود کند

آخرین عناوین