به گزارش ایسنا، در نشست پنجم از سلسله گفت‌وگوهای «میراث فرهنگی و توسعه شهری» که توسط معاونت میراث فرهنگی استان تهران برگزار می‌شود، این ماه با موضوع «مدیریت بافت تاریخی شهر تهران» در موزه فرش برگزار شد که به دنبال آن بازار تاریخی تهران و آسیب‌هایی که این بازار از سال‌های گذشته تا امروز با آن مواجه است، مورد بررسی قرار گرفت.
محمدحسن طالبیان - معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری - با بیان اینکه باید یک نگاه متعادل به مرکز شهر تاریخی داشته باشیم، اظهار کرد: نمی‌توانیم شهر جدید تهران و توسعه‌ها را جدا از بافت تاریخی ببینیم، چون در حال حاضر بار مرکز تهران روی مرکز تاریخی تهران افتاده و از سوی دیگر بارِ مرکز اقتصادی ایران نیز روی همین بخش در تهران است، که برای حذف آن، نیازمند رخ دادنِ سیاست‌گذاری‌های کلانی هستیم و به مشاورانی نیاز داریم که بتوانند تأثیرپذیری‌ها را ببیند و راه را به درستی نشان دهند.
او ادامه داد:از زمانی که دانشجو بودم به یاد دارم که بخش زیادی از مهندسان و کارشناسان درباره بافت تاریخی بازار تهران حرف می‌زنند، در این بحث تا کنون به اندازه طول دانشکده‌های معماری و شهرسازی شرح و برنامه تهیه شد، اما اینکه چرا این اتفاق می‌افتد معتقدم چون هیچ‌گاه جریان شهرسازی وارد گفت‌وگو با مردم نشده است تا مشکلات آن‌ها را بداند.
در بازار تبریز متوجه بار اضافه‌ای که روی دوش بازار بود، شدند
وی با اشاره به بازار تاریخی تبریز گفت: ما این بازار جهانی را یک الگوی موفق می‌دانیم چون تمرین‌های زیادی در آن انجام شد. در بازار تبریز بعد از آتش‌سوزی متوجه شدم ۷۰ درصد از مغازه‌داران ملک‌های خود را بیمه کرده‌اند. این بهترین اتفاق بود. آن‌ها متوجه شدند بارگذاری اضافه روی سقف بازارها چه آسیب‌هایی را می‌تواند وارد کند. بنابراین یک نمونه جدید برای ایجاد جریان‌سازی بوجود آمد.
او با بیان اینکه میراث فرهنگی هیچ‌گاه مسائل دادگاهی ندارد که به آن ورود کند، ادامه داد: در بازار تهران تعدادی سوداگر وجود دارد که دستگاه را محکوم می‌کنند. باید قوه‌های مجریه و قضاییه با یکدیگر برای برطرف کردن مشکلات ورود کنند. جنبه‌های مختلفی در بازار تهران وجود دارد.
وی بازار را منظومه‌ای درجه یک دانست و ادامه داد: مدیریت در این بخش تاریخی بسیار پیچیده است، ما بازار را شناخته‌ایم. پدیده‌ای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی که در چند نقطه مشترک وجود دارد و باید همه برای به سروسامان رساندن آن ورود کنند. البته این اتفاق بدون همکاری شهرداری هیچ‌گاه رخ نمی‌دهد.
کاری برای ثواب دنیا و اخرت بازار تهران کنید
او با اشاره به درخواستی که سال گذشته از محسن شیخ‌الاسلامی – معاون میراث فرهنگی کنونی اداره کل میراث فرهنگی استان تهران – داشته تا این پست را در اختیار بگیرد، بیان کرد: از او خواستم تا برای هر پلاک در تهران یک طرح تهیه شود که اگر این کار انجام شود و روی سامانه‌ی شهری ثبت شود، حداقل می‌توان از برخی گرفتاری‌ها جلوگیری کرد.
وی همچنین درخواست‌اش از پرهام جانفشان - مدیر کل جدید میراث فرهنگی استان تهران - گفت که از او خواسته تا قراردادی را با یک تیم حقوقی تنظیم کند تا اگر خلافی رخ داد، بتوان به سرعت کارهای مورد نیاز را انجام داد و دست میراث فرهنگی باز باشد.
او اضافه کرد: با توجه به حضور افراد جدیدی مانند پیروز حناچی در شهرداری تهران، قطعا این دستگاه مدیریت شهری می‌تواند کاری را برای همیشه و برای ثواب دنیا و آخرت انجام دهد تا درباره این منطقه تاریخی با شفافیت تصمیم‌گیری‌ها انجام شوند.
وقتی نمی‌توانیم به نبود سرویس بهداشتی در بازار تهران نگاه کنیم، چه توقعی داریم؟
کاوه حاجی علی‌اکبری - مدیر عامل سازمان نوسازی شهر تهران - نیز در سخنانی گفت: بازار یک عنصرِ فرهنگی است که باید به عنوان یک محل تجمع به آن نگاه کرد. با راه‌اندازی طرح‌های ویژه، آسیب‌شناسی و برنامه‌های تهیه شده و رسیدن به یک راه حل برای موضوع از دهه ۴۰ به بعد در دستور کار بوده است. حالا نیز باید این کار را به سرعت بیشتری ادامه دهیم.
او با تاکید بر اینکه اگر بخواهیم از گذشته درس بگیریم باید مسیری مشخص داشته باشیم، ادامه داد: در مواجهه با مشکلاتی مانند بازار تهران نیازمند پویش‌های مختلفی هستیم. حرکت در این مسیر نیازمند توجه همزمان به اقدامات کوتاه‌مدت است تا موفقیت‌های بیشتری را به دست آوریم.
او درباره‌ی مشکلات موجود در بازار تاریخی تهران گفت: در این بازار تاریخی دسترسی مناسب به سرویس‌های بهداشتی وجود ندارد. تنها دسترسی حداقلی مساجد هستند که ۸۰ درصد آن‌ها فقط مخصوص آقایان است. وقتی به همین اتفاق ساده نتوانستیم نگاه کرده و آن را برطرف کنیم، بنابراین نباید توقع بیشتری داشته باشیم.
یک جرقه در بازار تهران کافی است تا فاجعه رخ دهد
او در بخش دیگری از صحبت‌هایش با اشاره به انبار شدن محوطه وسیعی از بازار با وسایل پلاستیکی و پوشاک گفت: یک جرقه کوچک ابعاد مشترکی از یک فاجعه را در بازار تهران نشان می‌دهد. دو هفته گذشته با برگزاری جلسه‌ای در دفتر توسعه محلی بازار تهران جایگاهی قانونی را در دستور کار قرار دادیم تا بتوانیم همه کارها را تجمیع کنیم. این دفتر فقط متعلق به سازمان نوسازی نیست بلکه همه دستگاه‌هایی که وظیفه‌ای در این ارتباط دارند باید وارد شوند. ما به این دفاتر تفویض اختیار داده‌ایم تا یک کار واحد داشته باشند و از پراکنده‌کاری پرهیز کنند.
مشکلاتی که میراث فرهنگی را می‌تواند به کُشتن خود ترغیب کند
به گزارش ایسنا، در ادامه این نشست کارشناسان میراث فرهنگیِ حاضر در جلسه به وجود مشکلات متعددی که در بازار تهران از جمله نبود یک تابلوی راهنما و گم شدن اکثر گردشگران در فضای پیچیده آن اشاره کردند.
همچنین تشبیه بازار تهران به یک بمب ساعتی در هر لحظه و هر زمان، نبود آسیب‌شناسی از مکان‌های تاریخی مختلف این بخش تاریخی از دیگر مشکلاتی بود که به آن اشاره شد.
همچنین کارشناسان تأکید کردند موضوعاتی که در این نشست مطرح می‌شوند بیشتر در قالب دل‌نوشته‌های فضای مجازی‌اند که باید با یک ساختار کلان و با استفاده از قوی‌ترین متخصصان بار دیگر بررسی شود. همچنین تأکید شد موضع میراث فرهنگی در اغلب موارد یک موضع منفعل است، در حالی که باید در بالاترین نقطه قرار داشته باشد و اولویت آن حفاظت از میراث فرهنگی باشد.
از سوی دیگر برخی معتقد بودند با توجه به اتفاقات امروز ِ تهران، این شهرو بافت تاریخی‌اش در مسیری با شیب تند و به سمت اشتباهات فراوان در حال حرکت است. حتی یکی از کارشناسان شهرسازی نخست با فریاد درخواست کرد تا میراث فرهنگی به وضعیت آثار تاریخی توجه کند و از سوی دیگر گفت: سازمان میراث فرهنگی در شرایط کنونی وضعیت آثار تاریخی تنها راه حلی که در اختیار دارد، کُشتن خود است.
