ایسنا نوشت: انتخابات شورایاری‌ها قرار است در جمعه هفته جاری (4 مرداد) در تهران در شرایطی برگزار شود که ساز و کار قانونی برگزاری این انتخابات در قانون دیده نشده است. در تاریخ 24 تیر زمانی که کاندیداها در حال ثبت نام برای شرکت در انتخابات شورایاری‌ها بودند قاضی سراج رئیس سازمان بازرسی کل کشور در نامه‌ای خطاب به رؤسای قوای سه‌گانه و همچنین وزیر کشور برگزاری انتخابات شورایاری‌ها را تا زمان وضع مبانی قانونی برای برگزاری آن غیرقانونی دانست و خواستار جلوگیری از برگزاری این اقدام غیرقانونی شد.
در بخشی از این نامه، وضع مصوبه توسط شورای اسلامی شهر تهران و همچنین اقدام به برگزاری انتخابات شورایاری، برخلاف اصل ۱۰۰ قانون اساسی و نیز قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران دانسته شده فلذا اقدام شورای اسلامی شهر تهران و هیأت محترم وزیران در وضع مصوبه مبنی بر تشکیل انجمن شورایاری محلات در تهران و برگزاری انتخابات، خارج از حدود اختیارات قانونی مراجع مزبور عنوان شده است.
نمی‌توان درباره قانونی یا غیر قانونی بودن انتخابات شورایاری‌ها قطعی صحبت کرد
پیروز حناچی شهردار تهران در واکنش به این نامه اظهار کرد: با توجه به مصوبه دولت ما طبق برنامه انتخابات شورایاری ها را برگزار می کنیم و در خصوص قانونی یا غیرقانونی بودن این انتخابات نمی توان قطعی صحبت کرد، چون پنجمین دوره است که برگزار می‌شود و مصوبه دولت را هم دارد. در قانون اساسی انجمن‌ها زیرمجموعه شورای شهر دیده شده است اما با این حال شهرداری تهران و شورای شهر تابع قانون هستند. اگر همه مسئولان ذیربط نظرشان این باشد که این انتخابات برگزار نشود، برگزار نمی‌کنیم، اما در شرایط فعلی و با توجه به مصوبه دولت ما طبق برنامه انتخابات شورایاری‌ها را برگزار می‌کنیم.
معاونت حقوقی ریاست جمهوری نیز اعلام کرد که وجود قانون خاص انتخابات برای شوراها گرچه می‌تواند مفید باشد، ولی فقدان آن با توجه به مستندات قانونی و مقررات فوق موجب خدشه به اعتبار انتخابات نیست.
معاون حقوقی رئیس‌جمهور با توجه به وجود مبانی قانونی ازجمله اصول 6 ، 7 و 100 قانون اساسی، بندهای «5 و 7» ماده (80) قانون شوراها و تصویب‌نامه شماره 51536/136353 مورخ 1397/11/12 ، که به تأیید رئیس مجلس شورای اسلامی رسیده و نیز مصوبات شورای شهر درخصوص موضوع، از سال 1378 تاکنون که توسط مراجع نظارتی فرادست الغاء نشده است، جواز قانونی انتخابات را تأیید کرد. معاونت حقوقی اعلام کرد که وجود قانون خاص انتخابات برای شوراها گرچه می‌تواند مفید باشد، ولی فقدان آن با توجه به مستندات قانونی و مقررات فوق موجب خدشه به اعتبار انتخابات نیست.
در عین حال نمایندگان مجلس شورای اسلامی در واکنش به ابهامات ایجاد شده در خصوص قانونی یا غیر قانونی بودن برگزاری این انتخابات نظرات متفاوتی دارند و معتقدند که منع قانونی در زمینه برگزاری انتخابات شورایاری ها وجود ندارد و در قانون اساسی این اجازه به شورای شهر داده شده تا از ظرفیت شورایاری‌ها در نقش مشورتی استفاده کند اما آنچه که حائز اهمیت است دیده نشدن ساز و کار قانونی برای نحوه برگزاری انتخابات شورایاری‌ها در قانون است.
برگزاری انتخابات شورایاری ها ساز و کار قانونی ندارد
رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها با تاکید بر اینکه ماهیت وجود شورایاری‌ها در کنار شوراها اشکال قانونی ندارد، گفت: برگزاری یک انتخابات نیاز به ساز و کار قانونی دارد اما در خصوص انتخابات شورایاری این ساز و کار در قانون دیده نشده است.برگزاری انتخابات شورایاری‌ها نیاز به ساز و کار لازم دارد. از یک سو امنیت آن باید برقرار شود و از سوی دیگر مجری آن باید مشخص شود. شورای شهر تهران مرجع تایید صلاحیت کاندیداهای انتخابات شورایاری نیست. شورای شهر تهران مذاکراتی را با دولت انجام داده و دولت موافقت کرده که وزارت کشور این انتخابات را پوشش دهد اما برگزاری انتخابات نیاز به ساز و کار خاصی دارد.
ارسال پرونده انتخابات شورایاری ها به دیوان عدالت اداری
چندی پیش یعنی در تاریخ 30 تیر ماه رئیس سازمان بازرسی کل کشور مجددا اعلام کرد که برگزاری انتخابات شورایاری ها صد در صد غیر قانونی است و از ارسال پرونده انتخابات شورایاری‌ها به دیوان عدالت اداری خبر داد و تاکید کرد که انتخابات شورایاری‌ها چون در قانون نیامده، غیر قانونی است و نباید برگزار شود، اما چون برخی مسئولان استناد کردند که برگزاری این انتخابات مصوبه هیئت وزیران را دارد ما بررسی این موضوع را در قالب شکایتی به دیوان عدالت اداری ارسال کردیم.
حال قرار است این انتخابات در حاله‌ای از ابهام در جمعه آتی در تهران برگزار شود. مجلس شورای اسلامی که مرکز قانون گذاری کشور است بر این موضوع تاکید داشته که در این زمینه ساز و کار قانونی مشخصی وجود ندارد.
مجلس با غیر قانونی بودن انتخابات شورایاری ها موافق است
ابوالفضل ابوترابی از دیگر اعضای کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها در این زمینه بیان کرد: مجلس شورای اسلامی هم با نظر سازمان بازرسی مبنی بر غیرقانونی بودن انتخابات شورایاری‌ها موافق است. در این باره اختلاف برداشت حقوقی وجود دارد که نتیجه آن نامه سازمان بازرسی مبنی بر خلاف قانون بودن برگزاری انتخابات شورایاری‌ها بوده است. طرحی در کمیسیون شوراها برای قانونی شدن شورایاری‌ها مطرح بود که در این کمیسیون رد شد. رد این طرح را می‌توان به معنای قبول داشتن نظر سازمان بازرسی کل کشور تعبیر کرد و به دنبال آن گفت که برگزاری این انتخابات وجاهت قانونی ندارد.
این عضو کمیسیون شوراها اضافه کرد: نظر ما این است که انتخابات شورایاری‌ها غیرقانونی است چون اساسا در کمیسیون شوراها هم رای به تشکیل شورایاری‌ها داده نشده است. البته که در ادوار گذشته شورایاری‌ها وجود داشتند ولی در وهله کنونی باید در مجلس شورای اسلامی استفساریه مطرح شده تا اختلاف برداشت حقوقی رفع شود یا اینکه قانونی تصویب شود که این اتفاق هم رخ نداد و کمیسیون شوراها طرح مذکور را رد کرد، لذا می‌توان تعبیر کرد که اراده مجلس شورای اسلامی نیز بر تشکیل شورایاری‌ها نیست.
در هیاهوی تبلیغات کاندیداهای انتخاباتی وعده‌هایی از سوی کاندیداها به گوش می رسد که با وظایف و اختیارات این شورایاری‌ها تناسبی ندارد. بر اساس قانون شورایاری‌ها صرفا نقش مشورتی و نظارتی در کنار شورای شهر دارند و اختیارات قانونی ندارند. در هفته جاری این انتخابات در هاله‌ای ابهام در شهر تهران قرار است برگزار شود.
