محمدرضا مودودی در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: برای آنکه بتوان به افزایش میزان کالاهای صادراتی و افزایش تنوع آنها فکر کرد، باید به یک سوال مهم پاسخ داد که امروز اقتصاد ایران صادرکننده چه نوع کالایی است؟ آیا ما کالاهایی را صادر می‌کنیم که از فن‌آوری‌های نوین برخوردارند یا همچنان در سطح پایین و متوسط باقی مانده‌ایم. متأسفانه بررسی‌های ما نشان می‌دهد سطح تکنولوژی به کار رفته در کالاهای صادراتی ایران از سطح جهانی سال ۱۹۹۸ نیز پایین‌تر است.
وی ادامه داد: برای آنکه بدانیم کالاهای ایرانی تا چه حد در بازار یک کشور نفوذ کرده‌اند، باید ببینیم وقتی کشور مقصد برای تولید همین کالاها برنامه‌ریزی کند، چقدر زمان نیاز خواهد داشت تا برای کالای ایرانی، جایگزین بسازد.
تجربه ایران در سال‌های جنگ
سرپرست سازمان توسعه تجارت ایران با اشاره به تجربه ایران در سال‌های جنگ، تصریح کرد: ما در آن سال‌ها کالاهایی همچون رب گوجه‌فرنگی یا ماکارونی وارد می‌کردیم اما امروز حتی در این حوزه صادرکننده نیز هستیم. آیا کشورهای اروپایی که این کالاها را به ما صادر می‌کردند، بعد از قطع این صادرات ورشکست شدند یا با برنامه‌ریزی برای بهبود سطح کیفی کالاهای صادراتی‌شان، همچنان در این حوزه باقی ماندند؟
مودودی افزود: همانطور که از چند ماه قبل دیدیم که عراق واردات برخی کالاها را به منظور تولید آنها در داخل ممنوع کرد، در آینده نیز با چنین تجربه‌هایی روبه‌رو خواهیم شد و اگر نتوانیم سطح فن‌آوری کالاهایمان را بالا ببریم، به راحتی از این بازارها حذف خواهیم شد.
به گفته وی، تجربه کاهش بازار صادراتی ایران در حوزه سیمان نمونه‌ای مناسب برای این فضا است. ایران زمانی بزرگترین صادرکننده سیمان در جهان بود اما امروز با تغییر فضای بازار، عملاً حفظ آن جایگاه دیگر ممکن نیست.
کالاهای صادراتی نباید به راحتی و در کوتاه‌مدت قابل جایگزین شدن باشد
سرپرست سازمان توسعه تجارت ایران با بیان اینکه صادرات ایران باید به سمتی برود که کالاهای صادراتی به راحتی و در کوتاه‌مدت قابل جایگزینی نباشند، گفت: تا وقتی مواد اولیه و کالاهای میانی، تولید و صادر می‌کنیم باید منتظر باشیم که در زمانی کوتاه جایگزینی برای کالاهایمان پیدا شود اما اگر در حوزه فن‌آوری رشد کنیم، دیگر این تهدید وجود نخواهد داشت.
براساس آمارهای سازمان توسعه تجارت، در سه ماهه ابتدایی امسال ایران بیش از ۱۱ میلیارد دلار صادرات داشته است. این رقم در قیاس با مدت مشابه سال قبل عددی تقریباً مشابه را نشان می‌دهد.
تحریم‌ها و تنوع پایین کالاهای صادراتی، اصلی‌ترین معضلاتی است که امروز صادرات غیرنفتی ایران با آن روبه‌رو است.
