این روزها به بهانه سالگرد امیرانتظام تلاشی برای تبرئه وی انجام شده است؛ تلاشی که مدعی است حتی یک برگ سند نیز درباره جاسوس بودن او منتشر نشده است.

این امر تازگی ندارد، پس از پیروزی اصلاح‌طلبان در خرداد ۷۶، ابراهیم نبوی مصاحبه‌ای با عباس امیرانتظام در روزنامه جامعه در تاریخ های ۷، ۸ و ۹ اردیبهشت ۱۳۷۷ به چاپ رساند که در آن وی ادعا می‌کند کلیه فعالیتهایش قانونی بوده است.

این مصاحبه که در برج فرمانیه ترتیب داده شده بود، نه تنها موجب شگفتی هم‌پیمانان این روزنامه شد، بلکه خود مصاحبه‌گر نیز با تعجب از عملی شدن این برنامه یاد می‌کند.

ادعاهای امیرانتظام در این مصاحبه اما با واکنش سریع مرکز نشر اسناد لانه جاسوسی (دانشجویان پیرو خط امام) مواجه شد. این مرکز با استناد به ۱۲ سند، موارد جاسوسی وی را مورد تصریح قرار داد و برخی دیگر از ابهام پراکنی‌های او را نیز پاسخ گفت.

این واکنش در روزنامه‌های گوناگون چاپ شد که از آن میان گویا چاپ جوابیه در روزنامه سلام به سردبیری عباس عبدی بیش از دیگر روزنامه‌ها بر امیرانتظام گران آمد و موجب واکنشش شد.

امیرانتظام در کتاب "آن سوی اتهام" که توسط نشر نی به چاپ رسید، اتهاماتی را نیز متوجه عباس عبدی کرد و این بار مدعی شد اسناد جعلی بوده و ساخته دست دانشجویان است. عبدی در پاسخ به او گفت: «آقای امیرانتظام مرتکب جرمی شده که مجازات آن را باید تحمل کند ... اگر آن مدارک جعلی بود، آمریکایی‌ها واکنش تندی نشان می‌دادند؛ از چند دانشجو که زبان انگلیسی نمی‌دانستند، بعید بود که بتوانند مدارک آمریکایی ها را جعل کنند.»

امیر انتظام اما گویا سخنان دیروز خود را نیز فراموش کرده بود؛ او مطابق آنچه در روزنامه میزان در تاریخ ۱۳۶۰/۲/۲۹ چاپ شده در دفاعیاتش در دادگاه این اسناد را جعلی خوانده بود اما نه از سوی دانشجویان، بلکه ادعا کرده بود این اقدام کار مأموران سیا است و آنها سندسازی کرده اند تا بین مسلمین تفرقه بیافکنند: «خداوند مرا نگه داشت تا با عنایت او چهره واقعی دشمن بشریت را بر همه نشان دهم و ثابت کنم که این اسناد را ساخته اند تا وحدت امت مسلمان ما را از هم بپاشند ... اما رسالت من این است که ... تا آخرین لحظه فریاد بزنم که برادر بیدار شو که دشمن تو آمریکاست نه برادر هم‌رزم تو!»

این سخن امیرانتظام آن‌قدر مضحک بود که هم‌چون سخنان بعدیش هیچ‌گاه با استقبال یاران داخلی و خارجیش مواجه نشد. مناقشه عباس عبدی و امیرانتظام چند صباحی ادامه یافت، آن هم در زمانی که عباس عبدی به تازگی با باری‌روزن از گروگان‌های لانه جاسوسی دست دوستی داده بود. شاید رمز این مناقشه با راز نهفته در سخنان افشاگرانه درباره جاسوس بودن محمدرضا سعادتی توسط امیر انتظام بی‌تناسب نباشد.

پس از آن نیز، یک بار دیگر چنین ادعایی مطرح شد که منجر به واکنش موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی شد و حجمی از اسناد مربوط به جاسوس بودن امیرانتظام را از جلدهای 10 و 56 اسناد لانه جاسوسی در قالب یک بسته منتشر کرد.
با این حال، همچنان تلاش برای پاک کردن اتهام اثبات شده در دادگاه برای وی ادامه دارد. اتفاقی که منحصر به فرد نیست و در پرونده‌های مشابهی نیز شاهد آن بوده‌ایم، از پاک کردن رد پای جاسوسان و نفوذی‌های انفجار نخست وزیری تا آنچه این روزها در واکنش به سریال «گاندو» شاهد آن هستیم. به نظر می‌رسد این سفیدسازی‌ها، اهدافی فراتر از دفاع از یک جاسوس سوخته دارد و نیازمند دقت بیشتر دستگاه‌های مسئول پیرامون آنها است که هدف، نجات چه کسانی است؟