به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، با وجود پیشرفت‌ها و تحولات تکنولوژی، اقتصادی و اجتماعی قرن حاضر، هنوز برخی عوامل بیماری‌زای حیوانی که موجب بروز بسیاری از بیماری‌های عفونی هستند، سلامت جوامع بشری را به صورت جدی تهدید می‌کنند.

در این بین برخی از بیماری‌ها مانند جنون گاوی صدماتی متعدد به اقتصاد کشور‌های غربی به ویژه انگلستان وارد کرده است و روند افزایش آن همچنان ادامه دارد؛ گسترش بیماری تب دره ریفت از منطقه بومی خود در افریقا به سایر نقاط جهان از جمله آسیا و ظهور بیماری‌هایی جدید مانند سارس، ابولا و یا سویه‌های جدید آنفلوانزای پرندگان، باعث شده است تا توجهات جهانی به بیماری‌های قابل انتقال بین حیوان و انسان معطوف شود.

هر چند تاکنون در کشور ما نمونه بسیاری از بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان گزارش نشده است، اما دلایلی متعدد همچون نبود ساماندهی درست بهداشتی و دامپزشکی در کشور‌های همجوار باعث شده است تا تلاش چند ساله دست اندرکاران بهداشتی در زمینه مهار کامل این دسته از بیماری‌ها با موفقیت همراه نباشد.

اکنون مهار بیماری‌هایی مانند هاری، سالک، تب مالت، تب خونریزی دهنده کریمه کنگو، سیاه زخم و غیره علاوه بر ایجاد تلفات انسانی و حیوانی و مسائل و مشکلات اجتماعی، هر ساله هزینه سنگین چند میلیارد تومانی را بر دوش بودجه کشور تحمیل می‌کند و با وجود چنین هزینه‌هایی هنوز این بیماری‌ها در راس معضلات بهداشتی بسیاری از استان‌های کشور قرار دارند.

علی‌رغم تصور برخی از صاحب نظران مبنی بر اینکه بیماری‌های عفونی واگیر مهار شده‌اند و مشکل چندانی برای سیستم بهداشتی و سلامت مردم به حساب نمی‌آید، ملاحظه می‌شود که بیماری‌های نوپدید و بازپدید و برخی از بیماری‌های قابل انتقال که پیشتر به صورت ایزوله به مناطق خاصی از کشور محدود می‌شدند، به صورتی قابل توجه در حال ظهور و گسترش هستند.

لیشمانیوز جلدی از جمله بیماری‌هایی است که در سال‌های اخیر به بسیاری از مناطق کشور ورود پیدا کرده و با توجه به اینکه ریشه کنی این بیماری تاکنون در هیچکدام از مناطق دنیا تجربه نشده است لذا ورود این بیماری به یک منطقه به معنی حضور دائمی آن بیماری برای آن نقطه تلقی می‌شود و کلیه اقدامات اجرایی فقط می‌توانند در جهت جلوگیری از گسترش جفرافیای آن بیماری وکم کردن تعداد مبتلایان باشد.

همچنین تب خونریزی دهنده کریمه کنگو که طی سال‌های متمادی به صورت بیماری خاموش در کشور وجود داشت طی چند سال گذشته بسیاری از استان‌های کشور را درگیر کرده و مسائل و مشکلات اجتماعی و اقتصادی زیادی به وجود آورده است و هر ساله به تلفات جانی هم منجر می‌شود.

بیماری‌هایی مانند سارس و آنفلونزای پرندگان از جمله بیماری‌هایی هستند که در طی چند سال اخیر جامعه را دچار استرس و سیستم بهداشتی کشور را دچار مشکلات عدیده‌ای کرده است.

از تب مالت چه می‌دانید؟

محمد حسین فیض حداد عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز و دکترای تخصصی انگل شناسی در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره تب مالت، اظهار کرد: تب مالت بیماری شایع بین انسان و دام است؛ عامل ایجاد کننده آن یک نوع باکتری بروسلاست که طیفی وسیع از حیوانات اهلی و وحشی را مبتلا می‌کند و در دام‌ها باعث ایجاد سقط جنین و کاهش تولید مواد گوشتی و شیری، عقیمی و نازایی می‌شود.

وی ادامه داد: دام زمانی که آلوده می‌شود می‌تواند ویروس آلوده را به انسان منتقل کند از این رو در انسان‌ و حیوان از نظر اقتصادی و بهداشتی اهمیتی ویژه‌ دارد؛ باعث می‌شود شیر و گوشت کم شود و ضرر‌های اقتصادی بسیاری برای جامعه به جای می‌گذارد.

فیض حداد بیان کرد: بروسلای بز، گاو، خوک، سگ و گوسفند جزو شایع‌ترین بروسلا‌هاست که در این بین بروسلای بز در راس آن‌ها قرار دارد و به آن بروسلای ملیتنتیس می‌گویند که در بین جوامع انسانی شایع است؛ یکی دیگر از بروسلاها مربوط به گاو‌هاست؛ گاو از طریق خوراکی، پوست، چشم ملتحمه، تنفس، استنشاق، شیر دوشی یا تزریق اسپرم آلوده، آلوده می‌شود و گاو این ویروس را در بدن تکثیر می‌کند و باعث انتقال آن به گوشت و شیر می‌شود.

این دکترای تخصصی انگل شناسی افزود: تب مالت می‌تواند از حیوان به انسان منتقل شود و نکته خوب این است که از انسان به انسان منتقل نمی‌شود؛ این باکتری وقتی وارد بدن شود روی اعضای مختلف مثل خون، غدد لنفاوی، کبد و طحال اثر می‌گذارد که به ۲ شکل حاد و مزمن خود را نشان می‌دهد و مورد مزمن آن اهمیتی زیاد دارد و مدت‌ها در بدن مانده و اثرات جانبی خواهد داشت.

تب مالت چطور به انسان منتقل می‌شود؟

وی تشریح کرد: دوره نهفتگی این بیماری می‌تواند از ۲ هفته، ۲ ماه و یا حتی بیشتر باشد؛ این بیماری در مردان ۳۰ تا ۶۰ ساله شیوع دارد چرا که تماسشان با حیوانات بیشتر است؛ مصرف شیر، محصولات لبنی مثل پنیر، کره، خامه یا محصولات گوشتی می‌تواند به سرایت باکتری بیماری به انسان منجر شود.

فیض حداد بیان کرد: در افرادی که دچار کم خونی شدید هستند یا به دلایلی جراحی معده داشتند امکان ابتلا به بیماری بالاتر است چرا که اسید معده کمتر ترشح می‌کند و احتمال ابتلا به بیماری را افزایش می‌دهد؛ این بیماری در افرادی که در تماس با حیوانات هستند مثل دامپزشک، قصاب، کشاورز و دامدار شایع است.

بیماری تب مالت چه علامت‌هایی دارد؟

این دکترای تخصصی انگل شناسی با اشاره به علامت‌های تب مالت، گفت: ممکن است علامتی وجود نداشته باشد، اما می‌تواند طحال را بزرگ کند، به طور معمول غدد لنفاوی نیز بزرگ می‌شود و گاهی ممکن است روی پوست تب خال ببینید همچنین عارضه پورپورا مثل سرخک دارند.

وی ادامه داد: در بیشتر موارد به طور ناگهانی علامتی مثل تب، لرز و عرق به طور متناوب بروز می‌کند و افراد فکر می‌کنند مالاریا گرفته‌اند؛ افراد مبتلا احساس خستگی زیاد دارند و ستون فقرات آن‌ها دچار ضعف می‌شود، سرگیجه، سردرد، بزرگ شدن غدد لنفاوی از علامت‌های حاد بیماری است که فرد دیگر علامت‌های مزمن را پشت سر گذاشته و این علامت‌ها در بدنش می‌ماند.

فیض حداد افزود: بیماران با درد عضلانی، یبوست، مشکلات روانی مثل افسردگی، کمر درد، ناتوانی جنسی و به طور نادر دچار آب در کلیه، درد در تخمدان می‌شوند.

این دکترای تخصصی انگل شناسی بیان کرد: اگر باکتری نسبت به درمان جواب ندهد به معلولیت نجر خواهد شد و فرد دچار عفونت مغزی، کبدی، استخوانی و قلبی می‌شود؛ به همین دلیل پزشکان به افرادی که دچار تب مالت شده‌اند توصیه می‌کنند هر ۲ سال یک بار پس از درمان  آزمایش دهند.

وی گفت: به‌طور معمول افرادی که دچار تب مالت هستند آستانه تحریک پذیریشان پایین است و با کوچکترین موردی تحریک می‌شوند؛ مسئله دام آلوده شیر و محصولات دامی مثل گوشت آلوده، پنیر، کره و خامه اگر پاستوریزه نباشد نمی‌تواند فرد را آلوده کند به همین دلیل توصیه می‌شود افرادی که در تماس با حیوانات هستند مسائل حفاظتی مثل محافظت از چشم و پیش بند باید استفاده کنند تا احتمال تماس کمتر شود.

فیض حداد با اشاره به اینکه دام‌ها را باید واکسیناسیون کرد، گفت: واکسیناسیون دام‌ها مهم است و می‌تواند تا هفت سال حیوان را نسبت به تب مالت محافظت کند، همچنین باید به افرادی که در ارتباط با حیوانات هستند آموزش دهیم.

این دکترای تخصصی انگل شناسی با بیان راه‌های تشخیص تب مالت گفت: تست رایت از معروف‌ترین تست‌ها برای تشخیص تب مالت است که میزان آنتی بادی اختصاصی که علیه باکتری در بدن تولید شده را اندازه‌گیری می‌کند که به آن IgM یا IgG می‌گویند.

تب مالت را چگونه درمان کنیم؟

وی گفت: مهم‌ترین درمان مسئله پایین آوردن تب بیمار است که اگر تب پایین نیاید فرد دچار تشنج خواهد شد و پاشویه یکی از بهترین کار‌ها برای پایین آوردن این نوع تب است، همچنین فرد باید استراحت کافی داشته باشد و همزمان با از آنتی بیوتیک مناسب استفاده کند که بیشتر درمان حدود سه هفته طول می‌کشد.

فیض حداد یادآوری کرد: کورتیزول در درمان تب مالت بسیار مفید است، همچنین می‌تواند مسکن‌ها نیز استفاده کرد؛ رژیم غذایی در درمان تب مالت مهم است و افراد باید غذا‌های نرم مانند سوپ بخورند.