سطح تنش بین ایران و آمریکا در روزهای اخیر به بالاترین حد خود رسید و تقریبا هر دو هفته یکبار اخباری در مورد تنش میان آمریکا و ایران در صدر رسانههای جهان قرار میگیرد، ابتدا آمریکا، ایران را به حمله به شبکه حمل و نقل بین المللی نفت، نفتکشهای خارجی در منطقه خلیج فارس و دریای عمان، متهم کرد و سپس سرنگونی پهپاد آمریکایی که به طور غیرقانونی وارد مرزهای آبی ایران شده بود، به دستاویزی علیه ایران تبدیل کرد اما این در حالی است که دونالد ترامپ رییسجمهور آمریکا، ایران را در دست داشتن در چنین حوادثی متهم میکند که همزمان پیشنهاد مذاکره بدون شرط را مطرح میکند.
این اتفاقات نشان میدهد که سیاست خارجی دونالد ترامپ در قبال ایران سردرگم است، البته این موضع دوگانه ترامپ تنها خاص و مختص ایران نیست بلکه سایر طرفهای تاثیرگذار بر سیاست داخلی و خارجی آمریکا نیز با چنین رویکردی مواجه هستند، از یک سو جنگ طلبانی اطراف ترامپ را احاطه کردهاند و به دنبال این هستند تا ترامپ را به سمت جنگ جدی سوق دهند و از طرفی هم به نظر میرسد سیاستهای ذهنی خودش این است که نمیخواهد وارد جنگ با ایران بشود. تناقض بین آنچه ترامپ می گوید و آنچه انجام می دهد از جایی کاملا مشهود است که جان بولتون مشاور امنیت ملی و مایک پومپئو وزیر امور خارجه از اتخاذ سیاست جدیدی در قبال ایران خبر میدهند.
این تناقض و دوگانگی رفتار دولت آمریکا در مسایل دیگری هم کاملا مشهود است، در ماه گذشته، ژاپن، فرانسه، آلمان، سوئیس، عراق و عمان همگی به نوعی در تلاش برای کاهش تنش ها، حامل پیام هایی بین ایالات متحده و ایران بودند و زمانیکه نخست وزیر ژاپن به ایران آمده بود تا پیام مذاکره از سمت واشنگتن به تهران را منتقل کند، حمله به دو نفتکش ژاپنی اتفاق میافتد تا سفر شینزو آبه را تحت تاثیر قرار داده و ایران را تحریک کند تا به بازی آمریکا در منطقه کشانده شود و سپس قضیه پهپاد آمریکایی که از پایگاهی در کشور همسایه، برخاسته و با قصد جاسوسی، تصویربرداری و شناسایی اهدافی در ایران از مرزهای مجاز بین المللی عبور کرده و وارد آبهای سرزمینی ایران شده بود، رخ میدهد.
این در حالی است که ترامپ در بحبوبه چنین اتفاقاتی باز هم پیشنهاد مذاکره بدون پیش شرط را مطرح میکند و حتی فراتر هم رفته و از ایران بابت ساقط نکردن هواپیمای سرنشیندار آمریکا قدردانی کرده و اینطور میگوید: «ایران بسیار هوشمند بود که هواپیمای سرنشیندار ما را سرنگون نکرد، ما از این اقدام آنها قدردانی میکنیم». فارغ از اینکه ترامپ، قصد حمله تلافیجویانه علیه ایران داشته است یا خیر، به نظر میرسد ترامپ به دنبال ایجاد یک جنگ با ایران نیست چراکه ایران بازیگر موثری در منطقه بوده و قدرت بازدارندگی بالایی دارد و از سوی دیگر، ترامپ در وعدههای انتخاباتیاش همواره خروج از منطقه و کاهش هزینه های نظامی را مطرح کرده بود
***بهانهتراشی گروههای جنگ طلب علیه ایران
تمایل ترامپ به مذاکره با ایران، باتوجه به عوامل گفته شده در حالی است که همه اعضای کابینه او، مثل ترامپ فکر نمیکنند، جان بولتون که سابقه دشمنی او با نظام جمهوری اسلامی ایران و حمایتهایش از تروریستها(منافقین) بر کسی پوشیده نیست به عنوان مشاور امنیت ملی آمریکا می تواند نقش زیادی در عمیق تر کردن و دامن زدن به تنشها ایفا کرده و ترامپ را مجاب کند که جنگ علیه ایران میتواند گزینه بهتری باشد. جان بولتون از زمان انتساب به عنوان مشاور امنیت ملی ترامپ همچنان به همین الگوی رفتاری ادامه داده و با همراهی مایک پومپئو وزیر امور خارجه آمریکا برای حمله به ایران بهانه های متفاوت می آورند.
همچنین شاهد بودیم که همزمان با سفر آبه به تهران، تحریم های جدیدی را علیه صنایع پتروشیمی خلیج فارس که بزرگ ترین تولید کننده محصولات جانبی نفت ایران است، را اعمال میکند که این موضوع نشانه جدی از سمت تندروهای دولت آمریکا است تا باز هم این رایزنیها را تحت تاثیر قرار بدهند.
همه این مواردنشان میدهد که ترامپ در هالهای از سردرگمی مانده و به عبارتی سادهتر دچار یک نوع سردرگمی استراتژیک شده است و همین موضوع موجب شده است که از یک طرف بی اعتمادی میان ایران و آمریکا شکل بگیرد و تصمیمات نابخردانهای همچون خروج یکجانبه از برجام، اعمال تحریم ها علیه ایران، برچسب تروریست به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، لغو معافیت برخی مشتریان ایران از تحریم های نفتی و اعمال تحریم های جدید بر معاملات فلزات و صنایع پتروشیمی را تحت تاثیر گروههای تندرو اتخاذ کند. و از طرفی بحث مذاکره با ایران را مطرح کند چراکه شاید شکست در سیاست حداکثری هم او را مجاب کند که بهتر است به جای جنگ، آداب مذاکره را رعایت کرده و مذاکره جدی و بر پایهی برد- برد را بنا بگذارد که نتیجهاش می شود چنین اظهارات ضد و نقیضی که یک روز از جنگ و یک روز از مذاکره سخن میگوید.
اما نکته آخر اینکه، تا زمانی که آمریکا دست از تصمیمهای غلط خود برندارد و در ابتدا به تعهداتش در برجام برنگردد، باید بداند که در بر روی یک پاشنه میچرخد و ایران هم همان رویکرد مقاومت خود را ادامه داده و از مرزهای آبی و زمینی خود جانانه دفاع خواهد کرد تا زمانیکه بخواهد و بتواند با یک دولت قابل اعتمادی پای میز مذاکره بنشیند.