این هواپیمای بدون سرنشین جاسوسی در حقیقت مدلی توسعه یافته بر پایه پهپاد RQ-۴ گلوبال هاوک است که برای عملیات جاسوسی دریایی توسعه پیدا کرده. شرکت آمریکایی نورثروپ گرومن سازنده این پهپاد است و در حقیقت با توجه به مشخصات پروازی و سطح مقطع پروازی بسیار نزدیک این دو پرنده به هم، این تفاوت در اعلام نوع پهپاد ساقط شده کاملاً عادی است.

لقب این پهپاد تریتون است. تریتون در اساطیر یونان پسر پوزئیدون و آمفیتریت پیام‌آور آب‌های پهناور است که به همراه آن‌ها در کاخی طلایی در اعماق دریا زندگی می‌نمود. او به شکل یک مردماهی می‌ماند و دارای بالاتنه‌ای به شکل انسان و دمی همانند ماهی بود و در برخی تفاسیر دارای پاهایی به شکل سم اسب و شانه‌هایش از صدف پوشیده شده بودند. او سوار بر اسب‌ها و هیولاهای دریایی بر روی امواج دریا حرکت می‌نمود و یک صدف حلزونی شکل با خود حمل می‌کرد که به وسیلهٔ آن ضرباتی محکم و آرام به امواج دریا وارد می‌ساخت، تا آن‌ها را آرام سازد.

جاسوس گران قیمت آمریکا از کجا آمد؟

این پهپاد گران قیمت و پیشرفته آمریکایی در حقیقت از جمله جدیدترین پلتفرم‌های اضافه شده به سازمان رزم نیروهای مسلح آمریکا بوده است و تعداد کمی از آن نیز تا به امروز ساخته شده است. بر اساس اطلاعات موجود و آمارهای رسمی تنها یگان به کار گیرنده این پهپاد اسکادران VUP-۱۹ در پایگاه Jacksonville در ایالت فلوریدای آمریکاست که فقط ۲ فروند از این پهپاد را در اختیار داشته است؛ بدین معنا که سپاه، یکی از ۲ پهپاد عملیاتی در این رده را شکار کرده است.

از نظر شکل ظاهری و مشخصات پروازی این پهپاد تقریباً شبیه به گلوبال هاوک است. MQ-۴C وزن خالی در حدود ۶۷۰۰ کیلو و وزن آن در زمان عملیات و بارگیری نهایی با سوخت و محموله در حدود ۱۴۶۰۰ کیلوگرم است. طول این پهپاد ۱۴.۵ متر و فاصله دو سر بال آن ۴۰ متر است. برای استفاده از این پهپاد ۴ نفر در ایستگاه کنترل از راه دور آن فعالیت می کنند.

سیستم پیشران این پهپاد آمریکایی یک فروند موتور توربوجت مدل AE ۳۰۰۷ ساخت شرکت رولز رویس است که سرعتی در حدود ۵۷۰ کیلومتر بر ساعت را برای این پهپاد ایجاد می کند. ارتفاع پروازی این پهپاد جاسوسی آمریکایی ۱۸ کیلومتر بوده و برد آن نیز در حدود ۱۵ هزار کیلومتر است. میزان ماندگاری پروازی این پهپاد در حدود ۳۰ ساعت اعلام شده است. قیمت یک فروند از این پهپاد در حدود ۱۲۰ میلیون دلار اعلام شده است که با احتساب هزینه تحقیق و توسعه آن، قیمتش به ۱۸۰ میلیون دلار می رسد و با احتساب قیمت ۹۰ میلیون دلار برای یک جنگنده اف -۳۵، این شکار جدید تا ۲ برابر قیمت جدیدترین جنگنده آمریکا ارزش مالی دارد.

پروژه MQ-۴C همان طور که در ابتدا نیز به آن اشاره از جمله طرح‌های جدید ارتش آمریکا محسوب می شود. اولین پرواز این پهپاد در می ۲۰۱۳ میلادی انجام و ماه می سال ۲۰۱۸ میلادی به صورت محدود وارد خدمت شده است. در بحث سامانه‌های قابل حمل توسط این پهپاد به برخی سیستم‌های جالب می‌رسیم.

رادار آرایه فازی فعال AN/ZPY-۳ ساخت شرکت نورثروپ گرومن سنسور اصلی این پهپاد است که در باند ایکس فعالیت و برای شناسایی اهداف دریایی خصوصاً در شرایط طوفانی و آب‌وهوای بد در دریا توسعه پیدا کرده است. در طول مدت ۲۴ ساعت، این رادار می تواند منطقه‌ای به مساحت ۷ میلیون کیلومتر مربع را چه در دریا، خطوط ساحل یا در روی زمین اسکن کند. قابلیت SAR نیز برای این رادار در نظر گرفته شده است.

بخش دیگری از حسگرهای نصب شده روی این پهپاد مجموعه شناسایی و هدف‌گیری الکترواپتیکال MTS-B ساخت شرکت ریتهون است که بر روی پهپاد MQ-۹ نیز نصب شده است. در مدل نصب شده روی این پهپاد سیستم‌های مسافت سنج و نشان‌گذار لیزری بیشتری نیز تعبیه شده و این مجموعه توان ارسال زنده تصاویر به سایر واحدها را نیز دارد.

از دیگر قابلیت‌های این پهپاد آمریکایی شناسایی و کشف محل رادارها و سامانه‌های جنگ الکترونیکی دشمن است. اصولاً هر سیستم الکترونیکی دشمن که فعال شود توسط این پهپاد به صورت غیر فعال شناسایی و مکان‌یابی شده و تصویر واضحی از شرایط سامانه‌های طرف مقابل در اختیار آمریکایی‌ها قرار خواهد گرفت. این پهپاد دارای غلاف‌ها و حسگرهای لازم برای عملیات شنود و جاسوسی امواج الکترونیک SIGINT نیز است.

از دیگر توانایی‌های مهم این پهپاد شناسایی آمریکایی قابلیت ایجاد رله ارتباطی بین پلتفرم‌های مختلف در میدان نبرد است. اطلاعات لازم از هر پلتفرمی توسط این پهپاد دریافت شده و در فرکانس‌های مختلف با هواپیماها، شناورها و یا عناصر زمینی به اشتراک گذاشته می شود و به نیروهای عملیاتی کمک می کند تا تصویری بزرگ و دقیق از میدان رزم داشته باشند.

نیروی دریایی آمریکا برنامه‌ای برای به خدمت گرفتن ۶۸ فروند از این پهپاد را دارد. در عین حال دو کشور استرالیا و آلمان به دنبال خرید ۷ و ۴ فروند از این پهپاد هستند که به نظر می رسد پس از این شکار جدید که کلکسیون پهپادهای به دام افتاده توسط سپاه را تکمیل کرد، اوضاع و تبلیغات، همچون گذشته برای تولیدکنندگان این پهپاد پیش نرود.

****

ساعاتی پس از اعلام خبر ساقط شدن پهپاد متجاوز آمریکایی توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ، آمریکایی ها در بیانیه ای روایت اولیه خود را تغییر داده و اعلام کردند که پهپاد ساقط شده از خانواده گلوبال هاوک و از سری BAMS-D بوده است. این پهپاد در حقیقت همان گلوبال هاوک است که برای ماموریت شناسایی و گشت دریایی تجهیز شده است.

واژه BAMS-D مخفف عبارت : Broad Area Maritime Surveillance-Demonstrator است. این برنامه در حقیقت ۸ سال عمر دارد و به نوعی یک پیش درآمد برای توسعه پهپاد MQ_4C بوده است. اما به دلیل نیازهای زیاد نیروهای مسلح آمریکا در این چند سال پهپادهای مجهز شده به این استاندارد به پروازهای عملیاتی از جمله در حوزه کاری ناوگان پنجم آمریکا پرداخته اند. سامانه های به کار رفته در این مدل هم همان سیستم های به کار رفته در پهپاد MQ-4C است که در بالا بیشتر معرفی شده اند.