به گزارش فارس، هرچند امریکا از ابتدای انقلاب اسلامی تا کنون بارها از طریق فشار به خریداران نفت خام ایران و تحریم فروش نفت، کشور را با معضلات اقتصادی کوچک و بزرگ دست به گریبان کرده اما متاسفانه طی این سال‌ها شاهد هیچ گونه راه‌حل اساسی برای از بین بردن این وابستگی و تقویت بنیان‌های اقتصاد مولد نبوده‌ایم. عدم پایبندی امریکا به توافق برجام و خروج یکطرفه از آن، بار دیگر زمینه فشار اقتصادی به ایران را از طریق تحریم فروش نفت خام فراهم کرده است.
در تحریم‌های قبلی و در زمان ریاست جمهوری باراک اوباما، سیاست کاهش 20 درصدی خرید نفت از ایران طی چند مرحله در دستور کار قرار گرفته بود؛ این بار اما ترامپ پس از اعلام خروج از برجام در سال گذشته و اعمال مجدد تحریم‌ها از 13 آبان اعلام کرد که 8 کشوری که بیشترین سهم واردات نفت از ایران را داشته اند دیگر مشمول تخفیف نخواهند شد و باید واردات خود از ایران را به صفر برسانند و در صورت تخطی، خود این کشورها شامل تحریم خواهند شد.
تکیه اقتصاد ایران به درآمد حاصل از فروش نفت نقطه ضعفی است که زمینه را برای تهدید دشمنان ایران فراهم کرده، مساله‌ای که می‌بایست طی این سال‌ها حل شود یا رو به کاهش داشته‌باشد. با این وجود حتی پس از اعلام خروج امریکا از برجام، شاهد بسیج نیروهای فکری و اجرایی داخلی برای پیدا کردن بهترین راهکار جهت مقابله با تحریم‌ها نبودیم.
البته برخی طرح ها مانند عرضه نفت در بورس به صورت محدود اجرایی شد و طرح «افزایش ظرفیت پالایشگاه‌های میعانات گازی و نفت خام با استفاده از سرمایه‌گذاری مردمی» در تاریخ ۴ مهرماه ۹۷ توسط هیئت‌رییسه مجلس‌شورای‌اسلامی اعلام وصول شد؛ اما همچنان جای کم‌کاری‌های مجلس در سامان بخشیدن به راهکارهای مقابله با تحریم‌ها به چشم می‌خورد تا جایی که حتی مقام معظم رهبری نیز در سخنرانی در حرم مطهر امام رضا (ع) در تاریخ ۱ فروردین ماه امسال از این مسأله گلایه کردند و با اشاره به اینکه در حالی که امریکا همه‌ی توان خود را برای فشار به ایران به‌کار گرفته است و تا کنون بالغ بر 226 طرح و لایحه علیه جمهوری‌اسلامی تصویب یا مطرح کرده است، این سوال را مطرح کردند که مجلس شورای اسلامی برای مقابله با این خباثت‌ها تا کنون چند طرح ارائه داده‌است؟!
*تامین مالی پروژه‌های پالایشی با استفاده از سرمایه‌های مردمی
همان‌طور که گفته شد، یکی از جدی ترین مسائل کشور وابستگی بودجه دولت به درآمدهای حاصل از خام‌فروشی نفت است. کارشناسان معتقدند پالایش نفت در داخل کشور و فروش محصولات پالایشی و پتروشیمیایی راهکار اساسی خنثی‌سازی تحریم‌های نفتی بوده که علاوه بر بی‌اثرکردن این تحریم‌ها نسبت به خام‌فروشی از سودآوری بیشتری برخوردار است.
مشکل عمده‌ای که تاکنون برای احداث پالایشگاه یا پتروشیمی‌ها وجود داشته عدم تأمین مالی توسط دولت و یا سرمایه‌گذاران بخش خصوصی بوده است. طرح «افزایش ظرفیت پالایشگاه‌های میعانات گازی و نفت خام با استفاده از سرمایه‌گذاری مردمی» که اوایل مهرماه ۹۷ در مجلس مطرح شد با توجه به همین مسأله راهکاری را ارائه داده‌است. با توجه به حجم بالای نقدینگی موجود در کشور به میزان 1900 هزار میلیارد تومان، می‌توان از این ظرفیت و از طریق اختصاص‌دادن سهام به سرمایه‌گذاران مردمی، اعتبار مورد نیاز برای احداث پتروپالایشگاه‌ها را تامین کرد.
احداث هر پتروپالایشگاه حدودا 3 الی 5 سال به طول می‌انجامد و پس از آن سوددهی و برگشت سرمایه نیز طی 8 الی 10 سال میسر می‌شود. این طرح با اعطای تنفس خوراک بازه بازگشت سود و سرمایه مردمی را کاهش می‌دهد. به این شکل که مجلس، دولت را مکلف می‌کند تا در راستای حمایت از تولید ملی در سال اول شروع به کار مجموعه، خوراک مورد نیاز را به صورت رایگان به آن اختصاص دهد تا واحد مورد نظر طی همان سال نخست اصل سرمایه و سود مردم را به آنها بازگرداند و هزینه خوراک دریافت‌شده را نیز در 10 سال بعدی با دولت تسویه کند.
هرچند که نحوه‌ی اجرایی شدن این طرح، قابل اعتماد بودن ضمانت‌های اجرایی و بازگشت سود و سرمایه جای بررسی و چکش‌کاری بیشتری دارد؛ اما این امر در مسیر بررسی کارشناسی طی مطرح شدن در مجلس صورت خواهد پذیرفت؛ متاسفانه پس از اعلام وصول این طرح در مهرماه سال گذشته، بررسی این طرح در صحن علنی مجلس به دلایلی مبهم به تعویق افتاده است. با توجه به فشارهای اقتصادی جدی فعلی بخاطر تلاش امریکا برای تحت فشار قرار دادن ایران و تمدید نکردن معافیت کشورهای اصلی واردکننده نفت ایران و کم‌کاری‌های دولت انتظار می‌رود مجلس با تصویب این طرح و سایر قوانین تسهیل‌گر، اهرم تحرک دولت به سمت مقابله با تحریم‌ها و مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم شود.
