قیمت ارز در بازار تهران چگونه تعیین می‌شود؟

مجید شاکری*،   3980312081 ۱۷ نظر، ۰ در صف انتشار و ۲ تکراری یا غیرقابل انتشار
قیمت ارز در بازار تهران چگونه تعیین می‌شود؟

طرح جدید بانک مرکزی برای تشکیل بازار متشکل ارزی طرحی است از جنس مالی، نه یک طرح اقتصادی. در علم اقتصاد برای هر دارایی مالی یک ارزش ذاتی محاسبه می‌شود؛ اما درمورد اینکه ارزش ذاتی نرخ ارز چقدر است، دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد. فارغ از این امر، اینکه چه زمانی از نرخ کوتاه‌مدت خارج شده و وارد نرخ بلندمدت می‌شویم، سوالی است که باید درمورد آن توضیحاتی ارائه شود.

نکته قابل‌توجه اینکه اگرچه بانک مرکزی به کمک توصیه‌های اقتصادی و اتخاذ سیاست‌های جدید در حال کنترل رشد نقدینگی برای جلوگیری از جهش‌های کوتاه‌مدت نرخ ارز است، اما بی‌تردید این اقدام کافی نیست و نیاز است نرخ ارز در بلندمدت نیز کنترل شود.

برای محاسبه نرخ ارز به شکلی که بتوان آن را در برنامه‌ریزی کوتاه‌مدت یا بلندمدت قرار داد یک مکانیسم قدیمی وجود دارد، به این صورت که هر روز صبح نرخ تبدیل درهم امارات به ریال ایران مشخص می‌شود که این نرخ، نرخ روز آینده بازار تهران را رقم می‌زند. البته اگرچه مقامات بانک مرکزی معتقدند بازار ارز دبی برچیده شده است، اما در این راستا چند نکته اساسی وجود دارد؛ نخست اینکه باید مشخص شود چرا درهم امارات نرخ دلار فردا در بازار تهران را مشخص می‌کند و محاسبه نرخ ارز به این روش بر چه پایه‌ای استوار است.

از ۴۰ سال گذشته و به‌دنبال تحریم‌های آمریکا نرخ ارز در ایران در بازار دبی تعیین می‌شد. به‌عبارت دیگر، نرخی که در بازار امروز تهران معامله می‌شود، ۲۴ ساعت قبل از اینکه درهم به ریال تبدیل شود، رقم خورده است، زیرا درهم و دلار دو روی یک سکه هستند.

دلیل دیگر اینکه چون نرخ تبدیل پس از ۲۴ ساعت هج می‌شود، با نرخ تنزیل یک‌روزه و با در نظرگرفتن ریسک‌ها نرخ محاسبه می‌شود. حال یک سوال مطرح می‌شود که چند کشور در جهان هستند که پایتخت ارزی آنها خارج از کشورشان باشد؟ در پاسخ باید گفت تقریبا هیچ کشوری با چنین شرایطی وجود ندارد. پس چرا پایتخت ارزی ایران در خارج از کشور فعال است؟

علت این است که نظام پولی ایران با دلار قطع ارتباط کرده در حالی که تجارت اساسا بدون دلار نمی‌تواند معنا داشته باشد. تجارت بدون دلار نیازمند این است به کشورهایی صادرات داشته باشم که نیاز به دلار نداشته باشند، ساختار انتقال بسیار قوی داشته باشند و البته تورم بالا هم در این کشورها وجود نداشته باشد در حالی که این امر درمورد یورو اتفاق نمی‌افتد؛ چراکه هر فرد می‌تواند با استفاده از دلار در هر جای دنیا خرید و فروش کند اما با یورو این امر امکان‌پذیر نیست.

مضاف بر اینکه هیچ ساختار پرداخت دلاری، بانک‌محور نیست؛ چراکه بانک‌ها ریسک نقدشوندگی دارند، به همین دلیل باید به دلار یا سیستمی که با دلار کار می‌کند، وصل باشند. از آنجاکه بازار زیادی برای نقدشوندگی و صادرات مجدد وجود نداشت، بنابراین امارات این نقش را تا همین چند وقت اخیر ایفا کرد و ایران از دریچه درهم به دلار وصل شد. البته این فرآیند که مرکز ارزی کشوری خارج از آن باشد و در جایی که هیچ حضور امنیتی در آن وجود نداشته باشد، بسیار دردناک است. اما از نیمه سال ۹۶ تا اوایل سال ۹۷ مداخله بانک مرکزی در درهم امارات تعطیل شد. در واقع از ۲۰ فروردین تا دی‌ماه سال ۹۷ پیشرانی نرخ ارز به‌سوی بازار نقدی بود.

در این شرایط بازار راه خود را می‌رفت و وقتی بانک مرکزی وارد میدان شد توانست نرخ ارز را کنترل کند. از فروردین ۹۸ طرح آمریکایی آغاز و فشار بسیار شدیدی روی نرخ درهم در امارات وارد شد. این فشار امنیتی، اطلاعاتی و مالی سبب شد برابری درهم امارات با ریال ایران به‌هم بخورد.

در این شرایط بانک مرکزی با این دستورالعمل که درهم با دلار قابل معاوضه است، شرایط را برای کسانی که در امارات درهم داشتند، جذاب کرد، در نتیجه به‌صورت ناگهانی توان مداخله بانک مرکزی بیش از گذشته افزایش یافت. اما با این وجود، این فشار‌های واردشده در گذشته اثر خود را روی نرخ ارز گذاشت.

اگرچه امروز سهم دبی در اسکناس و حواله در بازار تهران کم‌شده، اما این منطق که نرخ‌گذاری به شیوه قبل در بازار داخلی صورت بگیرد، باقی مانده است. حال و در این شرایط بازار متشکل ارزی اولین گام جدی برای تلاش بازآفرینی این زنجیره سه‌گانه یعنی نقد تهران، آتی فردایی و درهم دبی است. در این بازار حراجی دیده نمی‌شود و بیشتر یک سامانه آماری است اما باید دید با اجرای این طرح، پایتخت ارزی با این بازار به داخل کشور منتقل می‌شود؟ بی‌شک این گام اول است؛ اما این اتفاق یک‌روزه یا در کوتاه‌مدت انجام نمی‌شود.

 

*کارشناس اقتصادی

 

منبع: فرهیختگان

دیدگاه کاربران

ناشناس۹۳۳۸۷۲۱۱:۴۷:۰۴ ۱۳۹۸/۳/۱۲
دست دلال های بانک مرکزی است و هرکه غیر ان بگوید دروغگو است
ناشناس۹۳۴۰۸۳۱۴:۰۰:۳۴ ۱۳۹۸/۳/۱۲
بر اساس صف کشیدن مردم جلوی صرافی . نخرید بیاد پایین !
ناشناس۹۳۴۴۹۶۱۸:۳۱:۴۸ ۱۳۹۸/۳/۱۲
قیمت ارز را ترامپ بالا و پایین می کند.
ناشناس۹۳۴۱۱۶۱۴:۳۴:۴۹ ۱۳۹۸/۳/۱۲
بعد بعضی میگن دولت اختیار نداره پس انتصاب رییس بانک مرکزی و سیاستهاش دست بقال سر کوچه هست؟
ناشناس۹۳۳۸۸۶۱۱:۵۶:۰۶ ۱۳۹۸/۳/۱۲
جواب : دستوری توسط دولت
پیمان۹۳۴۵۴۰۱۹:۰۹:۱۹ ۱۳۹۸/۳/۱۲
باید انتخاب کنی یا دستوری توسط دولت یا دستوری توسط دلال جماعت. گزینه دیگه ای تو ایران متصور نیست.
ناشناس۹۳۳۹۱۱۱۲:۱۰:۵۸ ۱۳۹۸/۳/۱۲
چه کسی تمام ارز های فروش نفت را میگیرد همان باعث و بانی همه مشکلات مردم هست نه جمشید بسم الله دیگر
ناشناس۹۳۴۳۷۳۱۷:۰۹:۳۸ ۱۳۹۸/۳/۱۲
فروش نفت 1/5 شده عزیزم!
ناشناس۹۳۳۹۲۹۱۲:۱۷:۵۸ ۱۳۹۸/۳/۱۲
قیمت دلار و درهم توسط صرافی ها و واسطه ها زیر نظر بانک مرکزی ایران تعیین میشه شک نکنید
معلم اقتصاد سیاسی۹۳۴۰۰۶۱۳:۰۴:۴۱ ۱۳۹۸/۳/۱۲
اقتصاد از سیاست جدا نیست.
ناشناس۹۳۴۰۷۸۱۳:۵۹:۴۴ ۱۳۹۸/۳/۱۲
بر اساس صف بستن مردم جو گیر
ناشناس۹۳۴۱۸۲۱۵:۲۲:۵۱ ۱۳۹۸/۳/۱۲
صاحب دلار اصلي دولت است اجازه نميدهد پايين بيايد اراده كند يك روز كاردارد
ناشناس۹۳۴۳۲۵۱۶:۴۰:۴۳ ۱۳۹۸/۳/۱۲
دکتر جان کشور تحریم خوب . فروش نفت هم 1/3 . دلار چاپ کنه بده شما ؟
پیمان۹۳۴۵۴۳۱۹:۱۰:۲۷ ۱۳۹۸/۳/۱۲
آره ولی وقتی هر پزشک و دلال و ... میلیاردها سرمایه ناحق جمع کردن دیگه صاحب دلار فقط دولت نیست.
ناشناس۹۳۴۳۲۷۱۶:۴۱:۱۵ ۱۳۹۸/۳/۱۲
میگم فردا بانک مرکزی دلار چاپ کنه بیاد پایین ناراحت نباشید !
ناشناس۹۳۴۴۶۲۱۸:۰۳:۵۲ ۱۳۹۸/۳/۱۲
قیمت رو عرضه و تقاضا مشخص میکنه وقتی مردم صف میکشن برای خرید دلار و تحریم ها باعث کم شدن درامد نفتی دولت شده مشخص که قیمت بالا میره ! کسی دستی قیمت مشخص نمیکنه !
فرهنگ۹۳۵۰۵۹۰۹:۰۲:۰۹ ۱۳۹۸/۳/۱۳
قیمت ارز در بازار تهران چگونه تعیین می‌شود؟یه سری دلال از بانک مرکزی دورهم جمع می شوند و برای جبران کسری بودجه و پر کردن جیبشان دلار را تعیین قیمت می کنند
yektanetتریبونخرید ارز دیجیتال از والکس

پربحث‌های هفته

  1. جنگ ترکیبی خودمان، علیه خودمان!

  2. کارگری انگشتر ۵۰ میلیاردی را به صاحبش بازگرداند

  3. فرآیند بازگشت مالکیت زمین به حوزه علمیه امام خمینی در حال انجام است

  4. جلاد، به پایان سلام کن!

  5. بهادری جهرمی: مبالغ جرایم رانندگی متناسب با تورم افزایش یافت

  6. تورم چه زمانی تک رقمی می‌شود؟

  7. نرخ تعرفه‌های خدمات بهداشتی درمانی ۱۴۰۳ اعلام شد/ نرخ رسمی ویزیت ۵۰% گران می‌شود!

  8. کلید تحقق شعار سال ۱۴۰۳

  9. بازداشت سومین عامل حمله تروریستی در مسکو

  10. فرامرز اصلانی درگذشت

  11. علی‌ ضیاء و افتادن در باتلاقِ ابتذال!

  12. آقایان رئیسی و اژه‌ای! آیا در پیشگاه خدای متعال و امام‌زمان (عج) پاسخی دارید؟

  13. انتقام از پوتین؟

  14. ائتلاف ایران، روسیه و چین تبدیل به کابوسی برای آمریکا می‌شود

  15. علم‌الهدی: امروز در کشور از آثار تحریم اقتصادی آمریکا مشکلی حس نمی‌کنیم

  16. سلبریتی‌ها چگونه با اعصاب مردم بازی می‌کنند؟

  17. رئیس سازمان برنامه و بودجه: تورم را وارد کانال ۲۰ درصد می کنیم/ تلاش برای رسیدن به رشد اقتصادی ۸ درصدی

  18. بازگشت احتمالی ترامپ چه تاثیری بر اقتصاد ایران دارد؟

  19. افزایش ١٧٠ درصدی حداقل حقوق کارگران در دولت سیزدهم

  20. خط و نشان حقوقی ایران برای کویت

  21. هشدار سخنگوی پلیس به رانندگان نوروزی؛ آمار تصادفات هولناک است!

  22. وزیر اقتصاد: در سال ۱۴۰۲ رکورد بیشترین سرمایه‌گذاری خارجی واقعی در ۱۶ سال اخیر شکسته شد

  23. کولرهای گازی بلای جان صنعت برق

  24. منظور: تخصیص ارز کشور برای واردات خودرو به صرفه نیست

  25. رشد نقدینگی ۱۸ درصد کاهش یافت

پربحث‌های هفته

  1. رئیس سازمان برنامه و بودجه: تورم را وارد کانال ۲۰ درصد می کنیم/ تلاش برای رسیدن به رشد اقتصادی ۸ درصدی

  2. افزایش ١٧٠ درصدی حداقل حقوق کارگران در دولت سیزدهم

  3. کولرهای گازی بلای جان صنعت برق

  4. منظور: تخصیص ارز کشور برای واردات خودرو به صرفه نیست

  5. رشد نقدینگی ۱۸ درصد کاهش یافت

  6. مردم طلای دست دوم خریداری نکنند

  7. خاندوزی: با طیفی مواجه هستیم که تمایلی برای مشارکت در اداره کشور ندارند

  8. افزایش ۳۵ درصدی دستمزد، حاصل ایستادگی گروه کارگری بود  

  9. رشد ۲ رقمی تولید خودرو در ایران/ جهش تولید خودروهای تجاری

  10. حقوق بگیران در سال ۱۴۰۳ چقدر باید مالیات بدهند؟

  11.  تورم سالانه اسفند ۱۴۰۲ اعلام شد 

  12. وزیر جهاد کشاورزی: با ممنوعیت‌های صادراتی غیرمنتظره و افزایش لحظه‌ای تعرفه ها مقابله می کنیم

  13. چرا گوشت قرمز گران شد؟

  14. اول، بساط دلالی باید جمع شود

  15. ۷۷همت دارایی‌ مازاد بانک‌ها در دولت سیزدهم فروخته شد

  16. لااقل به پژوهش‌های مرکز خود رجوع کنید!

  17. مبلغ ارز مسافراتی به ۵۰۰ یورو برگشت

  18. این چک‌های صیادی را قبول نکنید!  

  19. جدول کامل حقوق و مزایای کارگران در سال ۱۴۰۳/ اعلام جزییات

  20. سقف دریافتی ماهیانه کارمندان دولت ۷۰ میلیون تومان شد

  21. بذرپاش: امسال هر ماه افتتاح مسکن داریم

  22. زمان آغاز مرحله سوم طرح فجرانه کالابرگ الکترونیک

آخرین عناوین