فارس نوشت: «نرخ اجاره بها همواره تابع قیمت مسکن است».این اصطلاحی در بازار مسکن است که همواره مشاوران املاک به آن اشاره می کنند و این روزها و قبل از آغاز فصل نقل و انتقالات که بحث قیمت مسکن و اجاره بها به موضوعی داغ در بازار مسکن تبدیل شده است، انتظار می رود این جمله بیشتر از قبل به گوش مستاجرانی که بدنبال تمدید قرارداد یا بستن قرارداد جدید اجاره هستند بخورد.
اغلب کارشناسان و فعالان بازار بر این باور هستند که افزایش قیمت مسکن به تغییرات متعدد در بازار واحدهای استیجاری منجر می شود و حال که قیمت مسکن در یک سال گذشته یک رشد ۱۰۰ درصدی را شاهد بوده است، پس رشد نرخ اجاره به میزانی بی‌سابقه در سال ۹۸ بدل خواهد شد.
مطابق آمار رسمی وزارت راه و شهرسازی متوسط اجاره‌بهای یک متر مربع واحد مسکونی سال ۹۵ در مناطق ۲۲ گانه ۲۳ هزار و ۵۴۴ تومان بوده، به عبارت دیگر اجاره ماهانه یک واحد مسکونی ۱۰۰ متری با احتساب پول پیش آن به نرخ‌های سال ۹۵ حدود ۲ میلیون و ۳۵۴ هزار تومان بوده است. در منطقه یک اجاره یک مترمربع واحد مسکونی ۴۰ هزار و ۹۷۵ هزار تومان و در منطقه ۲ و ۳ به ترتیب نرخ اجاره ۳۳ هزار و ۴۰۲ تومان و ۳۹ هزار و ۲۷۳ تومان بوده است.
حال اگر بخواهیم با توجه به رشد جهشی قیمت مسکن در دو سال گذشته نرخ اجاره بها را در نظر بگیریم باید اذعان کرد که قاعدتاً باید نرخ اجاره بها به تبعیت از قیمت مسکن افزایش قابل ملاحظه ای یابد اما اکثر مشاوران املاک بر این باور هستند که امسال یک تفاوت ویژه با سال های گذشته خواهیم داشت.
*تفاوت رفتار قیمت مسکن با بازار اجاره
سید مهدی روانشادنیا رئیس دانشکده عمران و معماری واحد علوم تحقیقات با اشاره به اینکه نرخ اجاره بها در تابستان امسال همانند قیمت مسکن جهشی نخواهد بود، گفت: رشد قیمت مسکن به معنی رشد بسیار بالای اجاره بها نیست.
وی می گوید: اگر رفتار بازار اجاره بهای مسکن در ۳۰ سال گذشته بررسی شود، متوجه می‌شویم که اجاره بها بر خلاف خرید و فروش که هر ۴ سال یک بار دچار رونق و افزایش قیمت می‌شود، سالانه از یک رشد مشخص برخوردار می‌شود.
این کارشناس مسکن ادامه داد: اجاره بها هر سال با یک افزایش قیمت مواجه می‌شود و این طور نیست که مثل قیمت مسکن بخواهد ۴ سال یا ۵ سال بدون رشد باقی بماند.
روانشادنیا با اشاره به اینکه در بازار اجاره همواره رشد خزنده قیمت‌ها را شاهد هستیم، ادامه داد: شاید قیمت مسکن در یک سال گذشته جهش یافت، اما این به آن معنا نیست که باید منتظر جهش نرخ اجاره بها در فصل نقل و انتقالات باشیم.
وی با بیان اینکه البته نرخ اجاره بها تابع قیمت مسکن و ارزش پول نیز هست و اگر التهابات ارزی نداشته باشیم، بازار اجاره نیز کمتر دستخوش تحولات می‌شود، اظهارداشت: رشد نرخ اجاره بها امسال هم مانند سال گذشته خواهد بود.
*مستأجران نیمی از درآمد خود را صرف هزینه مسکن می‌کنند
مهدی غلامی کارشناس مسکن با تأکید بر اینکه دولت برای ساماندهی بازار اجاره‌بهای مسکن هر چه سریعتر سامانه ملی املاک را راه اندازی کند، گفت: دولت برای کنترل و ساماندهی بازار اجاره‌بهای مسکن می‌تواند به بافت فرسوده و عرضه مسکن در این مناطق ورود کند.
وی با اشاره به اینکه در کلانشهرها خانواده‌هایی که صاحب مسکن ملکی نیستند بخش قابل توجهی از درآمدشان را بابت اجاره واحد استیجاری خود پرداخت می‌کنند، گفت: در تهران به صورت میانگین مستأجران نیمی از درآمد خود را صرف هزینه‌های مربوط به تأمین مسکن خود می‌کنند.
وی ادامه داد: در حالی که خانواده‌هایی که دارای مسکن ملکی هستند هزینه جاری مسکن را برای ارتقای کیفیت زندگی و رفاه بیشتر خود به کار می‌بندند.
*رکوردزنی اجاره‌بها در تهران از اساس غلط است
مصطفی قلی خسروی رئیس اتحادیه مشاوران املاک با اشاره به اینکه اعلام رکوردزنی اجاره‌بها در تهران از اساس غلط است، گفت: رشد اجاره‌بها از جنوبی‌ترین تا شمالی‌ترین نقطه تهران ۱۰ تا ۲۰ درصد بوده است و تصور بنده این است که انتشار این گونه اخبار کمکی به مستأجران و کنترل اجاره‌بها نخواهد کرد و قطعاً این اخبار تشنج در بازار اجاره‌بهای مسکن را بیشتر می‌کند.
وی می گوید: قطعاً اعلام افزایش و جهش نرخ اجاره بها بهانه‌ای به مالکان خواهد داد تا اجاره‌بها را بیشتر افزایش دهند؛ هر چند قبول داریم که قیمت مسکن در یک سال گذشته بیش از ۸۰ درصد رشد کرده است، اما این دلیل نمی‌شود که اجاره‌بها نیز در همین حد باید افزایش یابد.
*رشد اجاره بها حداکثر ۲۵ درصد
حسام عقبایی نایب رئیس اتحادیه مشاوران املاک معتقد است که نرخ اجاره بها تابع قیمت مسکن بوده و هست بنابراین این موضوع در تمام دنیا حاکم بوده است.
وی می افزاید: اما اینکه رشد اجاره بها باید همواره متناسب با رشد قیمت مسکن باشد اینطور نیست؛ بنابراین بهتر است با توجه به وضعیت اقتصادی مردم نرخ اجاره بها در سال ۹۸ بیش از ۱۰ درصد افزایش نیابد؛ اما پیش بینی‌ها حاکی از این است که رشد نرخ اجاره بها در سال ۹۸ نسبت به سال گذشته حداکثر ۲۵ درصد و در نهایت ۳۰ درصد خواهد بود.
گزارش میدانی از برخی املاکی های سطح شهر حاکی از این بود که اکثر مالکان نگران از ناتوانی پرداخت اجاره بها از سوی مستاجران هستند و قصد ندارند رشد قیمت مسکن را به رشد نرخ اجاره بها گره بزنند و تلاش می کنند در نهایت تا ۲۰ درصد نرخ اجاره بها را نسبت به سال گذشته بالا ببرند.
به نظر می رسد دولت برای ساماندهی بازار اجاره بها و حتی قیمت مسکن ناگزیر است برخی برنامه های کوتاه مدت و بلند مدت را اجرا کند.
در برنامه های کوتاه مدت به نظر می رسد دولت باید از ابزارهای مالیاتی نهایت استفاده را ببرد و مالیات بر عایدی سرمایه و مالیات بر خانه‌های خالی را که منتظر تصویب مجلس است را درخواست و آن را اجرایی کند.
درحال حاضر مالیات بر عایدی سرمایه نیاز به تصویب در مجلس و مالیات بر خانه های خالی نیاز به اصلاح و اجرا توسط دولت دارد.
در برنامه های بلند مدت نیز دولت می تواند با ارائه تسهیلات به سازندگان و ارائه زمین برای رونق صنعت استیجاری توازن مناسبی میان عرضه و تقاضا ایجاد کند چرا که یکی از دلایل رشد نرخ اجاره بها بالا بودن تقاضا و کم بودن عرضه است.
