به گزارش الف، به نظر می رسد سال 2019 نقطه آغاز یک تحول بزرگ در تاریخ منطقه خواهد بود؛ بویژه در تاریخ جهان عرب که در معرض فروپاشی و تجزیه کامل است. اهمیت و وخامت سال 2019 به مجموع عواملی باز می گردد که مهمترین آنها عبارتند از:

- آینده سیاسی ترامپ؛ معمولا سال سوم ریاست روسای جمهور آمریکا، آخرین سالی است که در آن تصمیمات مهم و حساسی به دور از فشارهای داخلی مرتبط با انتخابات در سال چهارم، اتخاذ می شود.

- طبیعت دولت کنونی آمریکا. این دولت تفاوت اساسی با دولتهای سابق دارد؛ نه تنها به این دلیل که رئیس جمهور آن، از بیرون موسسات وابسته به دولت پنهان وارد کاخ سفید شده و با پرونده های سیاسی براساس دیدگاه تاجری برخورد می کند که به دنبال معامله است؛ بلکه به جهت اینکه ترامپ در حال حاضر به رهبر جریان راست گرای افراطی تبدیل شده و همین مساله جسارت لازم برای تعامل با حساس ترین و موثرترین پرونده های سیاسی در آینده را داده است.

- برداشت ترامپ در مورد توانش برای ایفای یک نقش تاریخی در جریان درگیری بین اعراب و اسرائیل. ترامپ از نخستین لحظات ورود به کاخ سفید به فکر راه حلی برای پایان دادن به این درگیری افتاد و در حال حاضر می داند که اجرای این معامله باید تا شش ماه اینده انجام شود، در غیر این صورت دیگر فرصتی برای اجرایی شدن آن نیست؛ از این رو، بلافاصله پس از تشکیل کابینه جدید دولت اسرائیل، این پرونده در صدر دستور کار دولت آمریکا قرار خواهد گرفت.

می توان گفت در شرایط فعلی ترامپ یک تصویر واضح و کامل از آنچه طرفهای مختلف ذینفع باید نسبت به آن اقدام کنند در ذهن دارد؛ وی این طرفها را به سه دسته تقسیم می کند:

1-جبهه دشمنان، که ایران، حزب الله و سازمان های مقاومت فلسطینی را در خود دارد. با توجه به اینکه ترامپ ایران را رهبر اصلی این جبهه می داند که مانع از عملی شدن معامله قرن می شود، شدیدترین فشارها را به آن وارد می کند که تازه ترین آنها، قرار دادن سپاه پاسداران ایران در لیست سازمانهای تروریستی است، تصمیمی که می توان آن را به منزله اعلان جنگ دانست. واضح است که ترامپ برای محاصره ایران و هم پیمانان آن مصرّ است.

2-جبهه هم پیمانان، که شامل دولتهای قادر به تاثیرگذاری در مورد فلسطین می شود و ترامپ از آنها می خواهد نقش سیاسی مستقیمی در عملیات صلح ایفا کنند، و در مقدمه آنها، مصر و اردن و دولتهای توانا به ارائه حمایت مالی، یعنی عربستان، امارات، قطر و کویت قرار دارند.

3-دولت فلسطین، که موضع مشخصی در قبال پیوستن به یکی از این جبهه ها ندارد؛ از یک سو نمی تواند معامله قرن را بپذیرد، چرا که عملا به معنای پایان یافتن مساله فلسطین و از بین رفتن حقوق ملت فلسطین می شود و از سوی دیگر، نیاز مبرمی به حفظ روابط با تمام طرفها دارد.در این شرایط است که ترامپ تلاش می کند از اوضاع نابه سامان دولت خودگردان فلسطین استفاده کرده و از طریق بستن دفتر این دولت در واشنگتن و قطع حمایت مالی مستقیم و غیر مستقیم، آن را تحت فشار قرار دهد.

در همین راستا، انتظار می رود که به دنبال انتخاب دوباره نتانیاهو بعنوان نخست وزیر، ترامپ به سرعت معامله قرن را در مرحله اجرا قرار دهد؛ چرا که در این رابطه حساب ویژه ای روی نتانیاهو باز کرده است. تا کنون مشخص نشده است اگر ترامپ تفاصیل معامله قرن را به ناگاه اشکار کند، چه اتفاقی می افتد؟. پیش بینی می شود که ترامپ الحاق منطقه(ج) به اسرائیل را رسما اعلام کند؛ منطقه ای که 60 درصد از مساحت کرانه باختری را تشکیل می دهد. علاوه بر این، رئیس جمهور آمریکا حاکمیت اسرائیل بر تمام شهرکهای مهم را اعلام می کند.
همچنین بعید نیست که در صورت ادامه موضع مخالف محمود عباس با معامله قرن، ترامپ به دنبال جایگزینی برای او باشد. در این میان، اگر مصر و عربستان در مورد نقش خواسته شده از آنها در مورد کمک به اجرای معامله قرن تردید داشته باشند، ممکن است ترامپ از طریق طرح دوباره پرونده خاشقچی و پرونده های مربوط به حقوق بشر، از آنها باجگیری کند؛ چرا که می داند اغلب دولتهای عربی خلیج نیاز شدیدی به حمایت آمریکا دارند.

در مجموع، می توان گفت با پیروزی نتانیاهو و احتمال اعلام معامله قرن، خاورمیانه وارد مرحله تازه ای می شود که خطرناکترین مراحل در طول تاریخ آن است. با توجه به اینکه جهان عربی همواره در بیهوشی به سر می برد، به احتمال زیاد بازنده اصلی درگیریهای پیش رو خواهد بود.
مترجم: مریم نصرالهی