*‌در میان همه‌ی اخباری که این روزها از آسیب­‌ها و خرابی­‌ها منتشر شده و کام همه‌ی ما را تلخ می‌کند، تصاویر زیبا و امیدوار کننده‌ی زیادی هم دیده می‌شوند.

 

*‌امروز ویدیوی کوتاهی از یزله‌خوانی(رقص و پایکوبیِ گروهی) مردمان روستایی در سرشاخه‌های کرخه‌ی استان خوزستان دیدم که بسیار قابل توجه و تامل بود.

 

*‌ مردمان این روستا پس از تلاش برای استحکامِ سیل‌بندِ روستای خود درحالی‌که بیل‌ها را بالای سر خود می‌چرخاندند به رقص و پایکوبی پرداختند.

 

*‌ این تصویر بعلاوه‌ی تصویرِ همکاری دسته‌جمعیِ اهالی روستا برای استحکام‌بخشیِ سیل‌بندشان بسیار شبیه به تصاویر مستند ماندگارِ "سرود دشت نیمور (https://www.telewebion.com/episode/1465495)"، ساخته‌ی مرحوم "محمدرضامقدسیان (http://www.filmba.ir/index.php/filmmakers-alphabet/63-m/462-mohamadreza-moghadasian)" است.

 

*‌در این مستند که بر اساس یکی از مقالات دکتر "مرتضی فرهادی (https://fa.m.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%B6%DB%8C_%D9%81%D8%B1%D9%87%D8%A7%D8%AF%DB%8C)"  توسط محمدرضامقدسیان ساخته شده، شاهدِ چگونگی لایروبی نهری هجده کیلومتری هستیم که آب را به دشت نیمور می‌رساند. پس از لایروبی نیز، چگونگیِ برگزاریِ آیینِ دو هزار ساله‌ی "بیل‌گردانی (https://fa.m.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%84%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C)" توسط مردم نیمور را می‌بینیم.

 

*‌همچنین در مستند دیگری به نام "علف (https://fa.m.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%81_(%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85_%DB%B1%DB%B9%DB%B2%DB%B5))" که ساخته‌ی دو مستندساز آمریکایی در مورد چگونگیِ کوچِ پنجاه هزار نفر با پانصدهزار دام از طایفه‌ی بابااحمدیِ ایل بختیاری است، این همیاری، مسئولیت‌پذیری جمعی، خودبسندگی، انسجام، هماهنگی، مشارکت و بسیاری مفاهیم دیگر را شاهد هستیم.

 

*‌یزله‌خوانیِ مردم خوزستان در هنگام سیل مرا به یاد دورانِ با شکوهِ توانمندی و خودبسندگی مردم این سرزمین انداخت.

 

*‌زمانی که مردم، خود متولی امور خود بودند، زمانی که خود آب را ‌یافته، خود آن را مهندسی و مدیریت کرده و در این فرآیند درونزا به تمام واقعیت‌های زیست بوم، دانش‌های کهن، سنت‌ها و آیین‌ها توجه داشتند.

 

*‌زمانی که هنوز دولت مدرن و کارگزارانِ از فرنگ برگشته‌‌ی آن‌ خود را نوکر و خدمتگزار مردم معرفی نکرده و خود را مسئول دخالت در همه امور زندگی ایشان نمی‌دانستند.

 

*‌یزله‌خوانیِ مردم خوزستان از جنس "ترانه‌های کار" بود. ترانه‌هایی که برای هزاران سال در این سرزمین در میان بافندگان، بذرافشانان، دروگران، خرمن‌کوبان، نمدمالان، هیزم‌شکنان، ماهیگیران، مقنیان، صنعتگران و همه اهالی کار و تولید این سرزمین سینه‌به‌سینه منتقل شده و موجب انسجام، فرح‌بخشی و ارزش‌یابیِ کار و تولید و زندگی می‌شد.

 

*‌پرسشِ اساسی ما در مشاهده‌ی چنین لحظاتی باید از چگونگیِ تعریفِ نسبتِ "دولت با ملت" در دوران مدرنِ ایران باشد. چگونگی‌ای که به ناتوانی، وابستگی، بی‌اخلاقیِ ملتی منجر شده که پیش از آن توانمند، اخلاق‌مدار و خودبسنده بوده‌اند.

 

*‌امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند بازتعریف این نسبت هستیم، نسبتی که به خاموشیِ ترانه‌های چندهزارساله‌ی کار و تولید و جانشینی آن با فاسدترین نوعِ مصرف‌گراییِ محض منتهی شده است.

 

*‌پرسش اساسیِ ما از چراییِ واژگونیِ ارزش‌ها و هنجارهای کار و تبدیل آن از یک فعالیت فرح‌بخش و آبرودهنده و آبادکننده‌ی آخرت به بی‌عرضه‌گی، ناهوشمندی و بداقبالی است.

 

*‌آری، در امروزِ سرزمینِ ما هرکه دستِ بلندتری برای رسیدن به مردارِ دایناسورها داشته باشد خوش‌اقبال، هوشمند، باعرضه و خوش‌آتیه است و نه آنکه هنر و مهارتی برای کار و تولید دارد.

 

*‌ذیل چنین اقتصادِ وابسته به مردار و فسیل حیوانات اولیه و چنین دولت رانتیِ ناتوان‌سازی، شنیدن صدای یزله‌خوانی اهالی روستایی برای استحکام سیل‌بندشان یک رخداد عجیب و باورنکردنی است.

 

*‌اقتضای چنین شرایطی، گنج‌یابیِ بی‌رنج، ناباروری، افزون‌خواهی، فردگرایی، اشرافیت‌طلبی، سستی، ناتوانی و طلبکاری است.

 

*‌در شرایطی که رسانه برای سال‌ها با تمام توان در مجموعه‌های مختلف به تمسخر و تحقیرِ اصلی‌ترین ابزار تولید در این سرزمین یعنی "بیل" پرداخته و استعداد را در عصرِ جدیدِ خود به ملق‌زنی و آوازخوانی تقلیل می‌دهد، مردم روستایی در خوزستان، بیل را با افتخار بالای سر خود چرخانده و آواز شادی در تعامل با طبیعت و واقعیت زیست‌بوم سر می‌دهند.

 

*‌شرایط تسلط دولت رانتیِ نفتی با نسبتی نادرست و نابسامان بر زندگی ما بگونه‌ای است که فعلا تنها در مواقع غیرعادی و بحرانی و لحظاتی که مواجهه با واقعیت اجتناب‌ناپذیر می‌شود، می‌توانیم شاهد چنین صحنه‌های باشکوهی باشیم.

 

*‌اما همین لحظات کوتاه و استثنایی به ما این نوید را می‌دهد که هنوز برای بازتعریفِ هرآنچه ما را از خودمان دور کرده فرصت باقیست و هنوز می‌توان به تغییر امیدوار بود.

بخش‌هایی از فیلم‌هایی که از آنها نام بردم را می‌توانید اینجا ببینید
https://www.instagram.com/p/Bvwv6xuBkFY/?utm_source=ig_share_sheet&igshid=1go1d77zs78po