سندروم ویتنام؛ ناکارآمدی دیپلماسی اجبارآمیز آمریکا در تقابل راهبردی با ایران/ احتمال گزینه نظامی چقدر جدی است؟

علیرضا علیپور*،   3971216146 ۱۴ نظر، ۰ در صف انتشار و ۹ تکراری یا غیرقابل انتشار
سندروم ویتنام؛ ناکارآمدی دیپلماسی اجبارآمیز آمریکا در تقابل راهبردی با ایران/ احتمال گزینه نظامی چقدر جدی است؟

دو گزاره و مفروض زیر از نیات ائتلاف متخاصم اسرائیل – عربستان سعودی و امارات به رهبری آمریکا برای تهاجم به ایران پرده برداشته است:

گزاره نخست: اظهارات بنیامین نتانیاهو در کنفرانس ورشو: «بر کسی دیگر پوشیده نیست که نمایندگان کشورهای عربی و اسرائیل گردهم آمده‌اند تا منافع مشترک جنگ با ایران را پیش ببرند.»

گزاره دوم: اظهارات مایک پنس در کنفرانس امنیتی مونیخ: «وقت آن فرا رسیده است که اروپا از توافقنامه هسته‌ای با ایران خارج شود. اکنون وقت آن است که شرکای اروپایی همراهی بیشتری در این خصوص از خود نشان دهند و هر گونه اقدام در راستای تخریب تحریم های آمریکا بر ضد ایران را متوقف کنند.»

این دو گزاره و مفروض فوق حاکی از این است که کنفرانس ورشو که به منظور ترویج صلح و ثبات خاورمیانه در لهستان برگزار شد، هدفش نشان دادن اتحاد و انسجام جهانی برای منزوی کردن ایران بوده است. اما تردیدی نیست که این نشست شباهت زیادی به یک نشست آمادگی برای جنگ داشت که بسیار مشابه تهاجم آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳ در زمان ریاست جمهوری جرج بوش پسر بود. همچنین اظهارات مایک پنس در کنفرانس امنیتی مونیخ در راستای این است که ایران را در تنگنا قرار دهد و خود با خروج از برجام و از سرگیری فعالیت‌های هسته‌ای زمینه شکل گیری اجماع جهانی برای تهاجم به ایران را فراهم کند.

با قدرت‌یابی پرزیدنت دونالد ترامپ و تصمیم وی برای خروج آمریکا از توافق هسته‌ای موسوم به برجام، زمینه تشدید تنش‌های بین دو کشور افزایش یافت که به صورت بارز می‌توان به حملات لفظی مقامات عالی رتبه دو کشور در مرداد ماه اشاره کرد که حسن روحانی رئیس جمهور ایران از عباراتی مانند «با دم شیر بازی نکنید» و «جنگ با ایران، مادر جنگ هاست» به ترامپ هشدار داد و در مقابل پرزیدنت ترامپ مطابق شخصیت عصبی و دمدمی مزاج به سراغ تویترش رفت و در پیامی که به نظر می رسید اوج عصبانیتش را نشان می‌دهد خطاب به رئیس جمهور ایران (با حروف بزرگ انگلیسی) نوشت: «هرگز، هیچگاه دیگر آمریکا را تهدید نکن وگرنه متحمل پیامدهایی خواهی شد که مانند آن را اندک افرادی تاکنون در سرتاسر تاریخ متحمل شده اند. ما دیگر کشوری نیستیم که حرف های جنون آمیز تو درباره خشونت و مرگ را تحمل می کرد. مراقب باش»

اما با تاکید بر مطالب فوق، این گزارش درصدد تبیین این مسئله است که جنگ میان ایران و آمریکا چقدر محتمل است و چه پیامدهایی می تواند داشته باشد؟ آیا حربه کاربرد نیروی نظامی در قالب «گزینه نظامی روی میز است» توسط ایالات متحده آمریکا در مقابل دشمنان راهبردی خود جنبه عملیاتی دارد یا صرفا در راستای دیپلماسی اجبارآمیز می باشد؟

 یکی از راهبردهای ایالات متحده آمریکا پس از جنگ سرد، دیپلماسی اجبارآمیز است که برای تاثیرگذاری بر محاسات طرف مقابل در مواردی از خشونت و تهدید به کارگیری نیرو استفاده می کنند و می‌کوشند از این طریق توان نظامی خود را به نفوذ و قدرت سیاسی ترجمه کنند.

ایالات متحده آمریکا همانند دیگر قدرت‌ها در سیاست خارجی خود به صورت رایج از پیوند نیروی نظامی و دیپلماسی استفاده کرده است. جرج شولتز وزیر خارجه سابق آمریکا جمله بسیار معروفی دارد: «دیپلماسی که با قدرت حمایت نشود در بهترین حالت بی اثر و در بدترین حالت خطرناک است.»

اما یکی از دلائل عدم کاربرد نیروی نظامی توسط ایالات متحده آمریکا را می‌توان تجربه تلخ ویتنام دانست که اعتبار آمریکا را به عنوان قدرت برتر که می‌تواند از نیروی نظامی خود بهره بگیرد، تضعیف کرده است. ایالات متحده آمریکا پس از باتلاق ویتنام، در حوزهای متعدد مانند تقابل با ایران در منطقه غرب آسیا با عدم پیروزی همراه بوده است و همین امر باعث شده که شبح سندروم ویتنام  همواره بر جایگاه کاربردی نیروی نظامی توسط آمریکا نقش غالب را ایفاء کند. همچنین شکست پی در پی آمریکا در عرصه افغانستان و عراق در اواخر قرن بیستم و هزینه‌های سنگینی که بر آمریکا تحمیل گردید، باعث شد که آمریکا دوباره به لاک انفعالی فرو  برود.

در واقع استفاده بیش از حد از شعار گزینه‌های نظامی علیه برنامه هسته‌ای ایران بدون کمترین کاربرد نظامی و یا موفقیت عملی، طرح بحث خروج از منطقه خاورمیانه در دوران باراک اوباما و تصمیم به عدم ورود به جنگ سوریه و یا تلاش برای خروج نیروهایش از این کشور و افغانستان در دوران ترامپ نشانه‌های این انعفال و عدم موفقیت دیپلماسی اجبارآمیز می‌باشد.

در واقع تجربه‌های عملیاتی ایالات متحده آمریکا در دو کشور افغانستان و عراق برای دیگر کشورها این باور را ایجاد کرد که استفاده از راهبردهای نظامی نامتقارن یا نامنظم از قبیل جنگ های چریکی یا اقدامات تروریستی موجب پیچیده‌تر شدن اوضاح و سخت‌تر شدن وضعیت برای نیروهای غربی می‌شود و می‌تواند درماندگی آن ها را به دنبال بیاورد.

ترامپ در حالی به قدرت رسید که روسای جمهوری قبلی را علت مخدوش شدن چهره نظامی آمریکا دانست و صراحتا بیان کرد که آمریکا در تمام جنگ های گذشته شکست خورده است و وی هدف خود را بازگرداندن آمریکا به دوران درخشان برتری می داند. بنابراین جمهوری اسلامی ایران به سیبل رویکردهای سیاسی و نظامی گروه جنگ طلب نزدیک ترامپ تبدیل شده است. اما ترامپ در برخورد با ایران همان با عوامل بازدارنده و منطق راهبردی روبرو است که پیشینیانش را از اقدام علیه ایران منع می‌کرد.

در این راستا این گزارش درصدد است نشان دهد که احتمال تهاجم آمریکا به ایران منتفی است و از جمله دلائل برای چنین مفروضی شامل موارد زیر است:

۱- تهاجم ایالات متحده آمریکا به جمهوری اسلامی ایران، فرایند عدم گسترش سلاح‌های هسته‌ای را معکوس و ان پی تی را تضعیف می‌کند و چنین امری می‌تواند زمینه خروج ایران از پیمان منع گسترش سلاح هسته‌ای را فراهم کند.

۲- تهاجم آمریکا علیه افغانستان (۲۰۰۱) و عراق (۲۰۰۳) فشار زیادی بر بودجه این کشور آورد و تلاش برای آغاز سومین جنگ در زمانی که ایالات متحده تلاش می‌کند خود را از خطر فروپاشی اقتصادی دور نگه دارد واقع بینانه نیست.

۳- تنگه هرمز یکی از مهمترین آبراهه‌های اقتصادی جهان است که حدود ۴۰ درصد از نفت مورد نیاز جهان ناگزیر از آن عبور می‌کند. با توجه به باریکی این تنگه و عمق کم آن با غرق شدن یک نفتکش غول پیکر در این آبراهه حتی اگر جنگی رخ ندهد دست کم یک ماه زمان لازم است تا مسیر از این مانع پاکسازی شود که این امر به معنی افزایش سرسام آور قیمت انرژی در جهان است و اقتصاد متلاطم بسیاری از کشورهای جهان نمی‌تواند این ضربه سنگین را تاب آورد.

۴- ایران دایره‌ی نفوذ و امکانات فراوانی در سرتاسر خاورمیانه دارد که در صورت حمله‌ی نظامی از آنها استفاده خواهد کرد. قوای نظامی ایران هم از منابع خود و هم از این امکانات استفاده خواهد کرد تا جبهه‌ی درگیری را به سرعت در تمام منطقه و فراتر از آن گسترش دهد.

۵- تهاجم آمریکا به ایران می‌تواند امنیت مهم‌ترین متحد خود در منطقه را به خطر بیندازد؛ زیرا که ایران از طریق گروه‌های نیابتی خود در منطقه مانند حزب الله لبنان، اهداف و مواضع اسرائیل را مورد حمله قرار می‌دهد؛ همچنین منطقه دیگر مکان امنی برای پایگاه‌ها و نیروهای آمریکایی نیست.

۶- حمله نظامی موجودیت متحدان منطقه‌ای آمریکا را از طریق درگیر کردن آنها با ایران به نحو بی‌سابقه ای به خطر خواهد انداخت.

۷- حمله نظامی می‌تواند مردم ایران و تمام جناح‌های سیاسی با وجود طرز نگرش متفاوت حول نظام کاملا متحد کند.

۸- حمله نظامی علیه ایران پیش نیازهایی چون ایجاد ائتلاف جهانی و دست‌کم منطقه‌ای را می‌طلبد که دولت آمریکا در وضعیت کنونی اساسا از آن محروم است.

 

*دانشجوی دکترای روابط بین الملل

دیدگاه کاربران

ناشناس۸۱۰۶۳۵۱۸:۰۰:۵۷ ۱۳۹۷/۱۲/۱۶
چین که ترسید
ناشناس۸۱۰۸۹۶۲۱:۳۹:۴۲ ۱۳۹۷/۱۲/۱۶
دشمن اصلی ما امریکاست مرگ بر امریکا فریاد ملت ما مرگ بر امریکاست
نجیب۸۱۱۰۷۷۰۱:۱۲:۳۴ ۱۳۹۷/۱۲/۱۷
ترس برادر مرگ است.
ناشناس۸۱۰۶۸۶۱۹:۰۵:۰۳ ۱۳۹۷/۱۲/۱۶
ما نباید دلمان را به گروههای حمایتی مان خوش کنیم
ناشناس۸۱۰۷۰۲۱۹:۱۹:۱۳ ۱۳۹۷/۱۲/۱۶
تنها نقطه امید آمریکا در تقابل با ایران تضعیف باورهای مردم و اقتصاد کشور است. گزینه نظامی ضد ایران اساسا سالها است کنار گذاشته شده است.
حسین۸۱۰۷۳۱۱۹:۴۳:۱۲ ۱۳۹۷/۱۲/۱۶
سلام. باریک الله به این تحلیلگر. انصافا یک تحلیل علمی خوبی بود. ان شالله مطالب بیشتری از ایشون ببینیم.
علی۸۱۱۰۸۹۰۱:۲۷:۱۹ ۱۳۹۷/۱۲/۱۷
خواهشمندم دست از این تحلیل های آب دوغ خیاری بردارید و به واقعیت قدرت پی ببرید
ناشناس۸۱۱۱۱۵۰۲:۰۲:۱۲ ۱۳۹۷/۱۲/۱۷
آمریکاتو این جنگ تنهاست چون تو عراق به اروپایی و تو لیبی به روسیه نارو زد و متحدان منطقه ای هم که عرضه جنگ ندارند اون از اسراییل که حریف حزب الله و غزه در تحریم نمیشه اون هم از عربستان که دست به هر کاری میزنه گندش درمیاد چه افغانستان باشه چه پاکستان چه سوریه چه یمن. ایران براش خیلی مهمه و هر کاری میکنه که دست چین نیفته فعلا که دعوا تو پاکستان بالا گرفته حل مشکل با ایران بهش اجازه میده تو پاکستان جلوی چین وایسته همه زوری که میزنه هم برای همینه
ناشناس۸۱۱۱۱۸۰۲:۰۷:۱۰ ۱۳۹۷/۱۲/۱۷
ِجناب دانشجوی دکترای بین الملل ! اطلاعات شما در مورد عبور 40 درصد نفت خام جهان از تنگه هرمز بسیار قدیمیست. در حال حاضر این میزان , 28 درصد است.
محمد۸۱۱۲۴۱۰۹:۰۸:۳۷ ۱۳۹۷/۱۲/۱۷
پایگاهای آمریکا در منطقه در تیر رس ماست اما آیا در صورت حمله ایران به آنها کشورهای میزبان این پایگاه ها حمله ما را به کشور خود حتی اینکه هدف آمریکایی‌ها باشند تحمل میکنند . چرا باید به کشورهای همسایه خود در خلیج فارس اینقدر با سیاستهای خود و کم اندیشه گی باآنها تنش داشته باشیم . شما خودتان هم میدانید دیگه قصه بزن و در رو برای هر دو سوی متخاصمین وجود ندارد
علی 671۸۱۱۳۴۱۱۰:۲۲:۰۳ ۱۳۹۷/۱۲/۱۷
دانشجویی که در باره ایران این طرز تفکر رادارد .بهتر است که در پشت این طرز تفکر دست در بیخ گوش گذاشته و استراحت نماید .چرا؟ چون آمریکا اگر قدرت داشت همان اوایل انقلاب که جاسوسانش را به اسارت برده بودیم و در حال جنگ و محاصره بودیم و راه به جایی نداشتیم .کاری می کرد که نتوانست .اگر این آقای دانشجو نگاهی به جنگ های اخیر آمریکا می انداخت هر گز به خودش اجازه نمی دادکه چنین مطلبی را ..بیاورد .چرا ؟ چون جا هایی که آمریکا با متحدانش حمله کرده عراق ،لیبی ،افغانستان و جا های دیگر به علت اینکه آن کشور ها حکو متشان از پشتوانه ی مردمی بر خور دار نبوده نه کشور ایران که همه ی شیران منهای اندکی قلیل خود فروخته با خون پشتیبان حکومت و کشور و آماده جانفشانی در راه دین و انقلاب هستند .نمونه جنگ تحمیلی و بیان خانواده شهدا .و نیرو های مسلح و سپاه مردمی با پشتوانه ی عظیم موشکی که آمریکا و اذنابش شهامت فکر حمله به ایران را در مخ های ناقصشان را هم نمی دهند .بگذریم از دیگر امکاناتمان .پس نترسید و واهمه نداشته باشید .رژیم کودک کش اسرائیلی هم اگر هارت و پور.تی می کند از ترسش است .پس ما با قدرت همه ی این مسائل را انشا الله پشت سر میگذاریم و پیروز می شویم اگر دولتیان چشم به کد خدا و اروپا نداشته باشند و فرمایشات رهبری را اجابت و از خودکامگی دست بر دارند و ذخیره های انقلاب واقعی را پاس دارند و به فکر مردم باشند .
ناشناس۸۱۱۶۲۲۱۳:۲۲:۵۷ ۱۳۹۷/۱۲/۱۷
لطقا از روابط ویتنام و امریکا امروز مقاله بنویسید و تعداد توریست امریکایی که وارد ویتنام و بازدید از مناطق جنگ را اعلام کنید تا نتیجه گیری بهتر میشه گرفت
نا شناس۸۱۱۹۴۸۱۷:۵۰:۲۵ ۱۳۹۷/۱۲/۱۷
جهت گیری های کلان غلط.. گذشته کشور را زیر سایه جنگ، تحریم، فقر و... برده است . اگر برنامه عقلانی بر مبنای منافع ملی برای کشور داشتیم به چنین روزی نمی افتادیم که راجع ب کار آمدی یا نا کار آمدی برجام صحبت کنیم. از نویسنده متن تقاضا دارم تحلیلی ارائه دهند که اساسا چرا قدم در راهی گذاشتیم که منتهی به تحریم، برجام و... شد
تحلیلگر۸۱۲۳۱۷۲۳:۳۸:۴۹ ۱۳۹۷/۱۲/۱۷
1- آمریکا با موافقت با انتقال فناوری هسته ای به عربستان نشان داد که عملا npt برایش اهمیت ندارد و با توجه به اینکه قبل از انقلاب نیز با توسعه فناوری غنی سازی در ایران مخالفت کرده بود مشخصا تحدید ایران در دکترین آمریکا مطرح است. 2- با توجه به خروج دلار از انقیاد به نرخ طلا در دهه هفتاد میلادی، و ادامه تعیین قیمت عمده تمام معاملات در جهان توسط دلار، اصولا فشار اقتصادی در این کشور معنای چندانی ندارد چرا که تاوان تورمی چاپ دلارهای نامحدود را جهان پرداخت می کند و نه آمریکا. مثال بارز آن رشد قیمت طلا از 30 دلار برای هر اونس در دهه 70 تا قیمتهای بالای 1800 دلار در سالیان اخیر است. 3- افزایش جهانی قیمت نفت به نفع آمریکاست که از تکنولوژی استخراج نفت از صخره ها (shale) برخوردار است و از طرف دیگر حتی کشورهای خلیج فارس هم با احداث خط لوله فجیره عملا امکان دور زدن تنگه هرمز را دارند. لذا این تنگه دیگر موقعیت سوق الجیشی سالهای دهه 80 میلادی را ندارد. 4- خروج سریع نیروهای نظامی آمریکا از سوریه، عراق و افغانستان با هدف مقابله با امکان ضربه زنی متحدان منطقه ای ایران به این نیروها انجام می شود. 5- به جز اینکه متحدان نیابتی ایران تا کنون در شرایط مشابه آزموده نشده اند و در خصوص وارد عمل شدن ایشان با سرعت و شدت لازم در زمان درگیری تردید وجود دارد رژیم اشغالگر قدس در طی سالیان متمادی با ددمنشی و خشونت فراوان توانسته به بقای خود در منطقه ادامه دهد که این موضوع و ترس از انتقام شدید این رژیم به تردیدهای این گروهها دامن خواهد زد. 6- در آخر اینکه مطرح شدن موضوع الزام دولت آمریکا به کسب اجازه از کنگره و موضوعاتی نظیر آن در کنگره ایالات متحده، نشان می دهد تصمیماتی در سطح کلان این کشور در خصوص اقدام نظامی در جریان است. لذا بنده مطالب بیان شده در این مقاله را در واقع مسکنی موقت می دانم که شاید در چنین شرایطی خطر آن از سودش بسیار بیشتر باشد.
yektanetتریبونخرید ارز دیجیتال از والکس

پربحث‌های هفته

  1. جنگ ترکیبی خودمان، علیه خودمان!

  2. کارگری انگشتر ۵۰ میلیاردی را به صاحبش بازگرداند

  3. فرآیند بازگشت مالکیت زمین به حوزه علمیه امام خمینی در حال انجام است

  4. جلاد، به پایان سلام کن!

  5. بهادری جهرمی: مبالغ جرایم رانندگی متناسب با تورم افزایش یافت

  6. تورم چه زمانی تک رقمی می‌شود؟

  7. نرخ تعرفه‌های خدمات بهداشتی درمانی ۱۴۰۳ اعلام شد/ نرخ رسمی ویزیت ۵۰% گران می‌شود!

  8. کلید تحقق شعار سال ۱۴۰۳

  9. بازداشت سومین عامل حمله تروریستی در مسکو

  10. فرامرز اصلانی درگذشت

  11. علی‌ ضیاء و افتادن در باتلاقِ ابتذال!

  12. آقایان رئیسی و اژه‌ای! آیا در پیشگاه خدای متعال و امام‌زمان (عج) پاسخی دارید؟

  13. انتقام از پوتین؟

  14. ائتلاف ایران، روسیه و چین تبدیل به کابوسی برای آمریکا می‌شود

  15. علم‌الهدی: امروز در کشور از آثار تحریم اقتصادی آمریکا مشکلی حس نمی‌کنیم

  16. سلبریتی‌ها چگونه با اعصاب مردم بازی می‌کنند؟

  17. رئیس سازمان برنامه و بودجه: تورم را وارد کانال ۲۰ درصد می کنیم/ تلاش برای رسیدن به رشد اقتصادی ۸ درصدی

  18. بازگشت احتمالی ترامپ چه تاثیری بر اقتصاد ایران دارد؟

  19. افزایش ١٧٠ درصدی حداقل حقوق کارگران در دولت سیزدهم

  20. خط و نشان حقوقی ایران برای کویت

  21. هشدار سخنگوی پلیس به رانندگان نوروزی؛ آمار تصادفات هولناک است!

  22. وزیر اقتصاد: در سال ۱۴۰۲ رکورد بیشترین سرمایه‌گذاری خارجی واقعی در ۱۶ سال اخیر شکسته شد

  23. کولرهای گازی بلای جان صنعت برق

  24. منظور: تخصیص ارز کشور برای واردات خودرو به صرفه نیست

  25. رشد نقدینگی ۱۸ درصد کاهش یافت

آخرین عناوین