ساعات پایانی دیروز محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در شبکه های اجتماعی متنی را منتشر کرد که تلقی عمومی از آن، استعفا از مقام وزارت خارجه بود.
ظریف در صفحه اینستاگرام خود نوشته بود: « با عرض تبریک به مناسبت میلاد خجسته حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها، روز مادر و روز زن، از بزرگواری مردم عزیز و دلاور ایران و مسئولین محترم در ۶۷ ماه گذشته بسیار سپاسگزارم. از ناتوانی برای ادامه خدمت و تمام کاستی‌ها و کوتاهی‌ها در دوران خدمت صمیمانه پوزش می‌خواهم. شاد و سربلند باشید».
این موضوع موجب شد به یکباره تمامی رسانه‌های داخلی و خارجی و شبکه‌های فضای مجازی به این موضوع بپردازند و استعفا به خبر اول رسانه‌ها تبدیل شود.
انتشار خبر استعفا دقیقاً مصادف با سفر مهم و تاریخی بشار اسد به ایران بود. سفری که بازتاب پیروزی جبهه مقاومت بر تروریست‌های تکفیری و کشورهای غربی، عربی و رژیم صهیونیستی بود و برخی از آن به عنوان جشن پیروزی مقاومت در تهران یاد کرده بودند. اما استعفای ظریف موجب شد به یکباره رسانه‌های جهان خبر اول و توجه خود را به این موضوع اختصاص دهند.
درباره دلیل استعفای ظریف حدس و گمانه‌زنی متفاوتی گفته شده است. اختلاف در دولت، ناهماهنگی نهادها در سیاست خارجی، ارائه پیام به خارج، فشار به مجمع برای تصویب لوایح FATF، شکست پروژه برجام، به‌نتیجه نرسیدن مذاکرات با اروپایی‌ها، بن‌بست سیاست خارجی و... بخشی از دلائل ارائه‌شده برای استعفای ظریف در رسانه‌هاست.
بالطبع تا زمانی که ظریف در این باره موضع‌گیری نکند نمی‌توان به هیچ‌کدام از این حدس و گمانه‌ها اعتنا کرد و یا حداقل یقین پیدا کرد.
اما مسئله مهم این است چرا محمدجواد ظریف دقیقاً در روزی که بشار اسد به ایران سفر کرده استعفا داده است؟ آیا این اقدام وزیر امور خارجه را می‌توان در راستای منافع ملی ارزیابی کرد؟
بدون شک انتظار و خواسته اولیه از وزارت خارجه این است همیشه تحقق منافع و مصالح ملی را سرلوحه و مبنای فعالیت خود قرار دهد و این خواسته در درجه اول باید توسط شخص وزیر امور خارجه مراعات شود. آیا استعفای وزیر امور خارجه را می‌توان برآورده‌کننده این امر دانست؟
بالطبع وزیر امور خارجه اگر نارضایتی و دلگیری درباره هر موضوعی داشته می‌توانسته در روزهای آینده استعفا دهد و کناره‌گیری کند. این امر، حداقل در ظاهر وجهه و اعتبار ایران را در عرصه بین‌المللی حفظ می‌کرد.
نکته آخر اینکه چرا وزیر امور خارجه در یک شبکه اجتماعی از منصب و جایگاه خود استعفا داده است؟ این در صورتی است که برخی عنوان کرده اند با وجود شایعاتی که در ماه‌های اخیر بارها عنوان شده، وزیر خارجه هرگز رسما استعفا نداده است. با وجود این اما معقولانه و منطقی آن بود که وزیر امور خارجه استعفای خود را از طریق رسمی و به دولت و شخص رئیس‌جمهور ارائه می‌داد تا تصمیم گیری صورت گیرد.
آیا می‌توان گفت ظریف با انتشار علنی استعفای خود قصد داشته پیامی را انتقال دهد؟ در آن صورت، مخاطبان این پیام چه کسانی بوده اند؟
