به گزارش فارس، با توجه به اینکه از عواقب خشکی دریاچه ارومیه کاهش منابع آب شیرین در جزایر و چسبیدن آنها به خشکی است، این عامل امکان خروج وحوش از جزایر، گیر کردن در باتلاقها و تلف شدن آنها را در زمان بحرانی افزایش داده و باید آب مورد نیاز آنها تامین شود.
سامانههای سطوح آبگیر باران که در جزایر دریاچه ارومیه به کار گرفته شدهاند، روشهای سنتی اصلاح و تکمیل شده برای استفاده از بارش و سیلابها هستند که میتوانند برای ذخیرهسازی آب باران مفید واقع شوند.
این سامانهها باید بتواند سازگار با شرایط اقلیمی منطقه به ویژه از نظر رابطه بارش و روانآب، تا حدودی نیاز آبی مورد نیاز حیات وحش در جزایر را در ماههای گرم سال از جمله تیر، مرداد و شهریور که بیشترین نیاز آبی وجود دارد، تامین کنند.
استحصال آب باران و روانآبهای سطحی از سطوح عایق طبیعی و مصنوعی یکی از الگوهای کاربردی برای ذخیرهسازی آب برای مصارف مورد نظر از جمله تامین آب شرب مورد نیاز حیات وحش است.
این بسترها به دلیل ضریب روان آب بالا و گیرش اولیه اندک باران، قابلیت بسیار بالایی برای تولید روانآب داشته و در صورت کنترل آن قبل از رسیدن به سطح زمین و مناطق خاکدار، میتوان نسبت به جمعآوری و ذخیرهسازی آن اقدام کرد.
بارندگیهای سال آبی جاری در حوضه آبریز دریاچه ارومیه نزدیک به 100 درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته و بیش از 50 درصد نسبت به مدت مشابه در دراز مدت رشد داشته و باعث افزایش 38 سانتیمتری تراز آب دریاچه ارومیه شده است.
همچنین وسعت پهنه آبی دریاچه ارومیه در حال حاضر 443 کیلیومتر مربع بیشتر از زمان مشابه سال گذشته بوده و حجم آب آن به میزان 780 میلیون مترمکعب بیشتر از سال گذشته است و از سوی دیگر با اعلام کارشناسان آب در بافت نمکی رسوبی کف دریاچه نفوذ کرده و به مرور باعث ایجاد عمق در دریاچه ارومیه خواهیم بود.
جزایر دریاچه ارومیه میزبان گونه نادر گوزن زرد ایرانی هستند که با توجه به خشک شدن قسمت عظیم این دریاچه، خطر انقراض این گونه نادر را تهدید میکرد اما با بارندگیهای اخیر و بهبود شرایط زیست محیطی پارک ملی دریاچه ارومیه، میتوان گفت گوزن زرد ایرانی نفسی تازه میکند.
همه شواهد و آمارها نشان از آن دارد که وضعیت زیستی محیطی دریاچه ارومیه رو به بهبود بوده و روند حفظ پارک ملی این دریاچه نیز تسهیل خواهد یافت.
سرریزی سطوح آبگیر جزایر دریاچه ارومیه
مدیرکل محیط زیست آذربایجانغربی در گفتوگو با خبرنگار فارس با بیان اینکه تامین آب شرب شیرین حیات وحش موجود در پارک ملی دریاچه ارومیه یکی از اقدامات ضروری برای حفظ شرایط زیست محیطی آن است، گفت: با ایجاد سطوح آبگیر مصنوعی و طبیعی در جزایر دریاچه ارومیه، آبهای سطحی ناشی از باران و برف برای مصرف حیات وحش جمعآوری میشود.
پرویز آراسته با بیان اینکه گونههای گوزن زرد ایرانی و قوچ و میش حیات وحش جزایر دریاچه ارومیه را تشکیل میدهند، اظهار کرد: برای جبران کمبود حیات وحش مجبور به آبرسانی با بالگرد یا سیستم لولهکشی بودیم که کار بسیار دشوار و هزینهبری بود.
وی ادامه داد: بر این اساس با انجام مطالعه و بررسیهای لازم، ایجاد سطوح آبگیر با هدف جمعآوری آبهای سطحی ناشی از بارندگی در برخی جزایر در دستور کار قرار گرفت که این امر محقق شده و تا حدود زیادی مشکل کمآبی حیات وحش برطرف شده است.
مدیرکل محیط زیست آذربایجانغربی با اشاره به اینکه این سطوح آبگیر به دو صورت طبیعی و مصنوعی ایجاد شده است، گفت: سطوح طبیعی در مکانهای کوهستانی جزایر دریاچه ارومیه که سنگ بستر آنها به نوعی نفوذ پذیری نداشت، ایجاد شد که توانایی جاری شدن آب ناشی از بارندگی ها را داشتند.
وی ادامه داد: بر این اساس آب جاری شده را به سمت آب انبارها هدایت کرده و ذخیره میکنیم، ساختار این آب انبارها به گونهای است که آب بخار نشده و تمیز میماند و زمانی که حیات وحش با کمآبی مواجه میشوند، آب از آب انبارها به آبشخورها منتقل شده و حیات وحش از آن استفاده میکنند.
آراسته درباره سطوح آبگیر مصنوعی توضیح داد: در زمینهای خاکی جزایر به دلیل عدم امکان جمعآوری آب به صورت طبیعی و نفوذپذیری آن در زمین، سازههایی از جنس گالوانیزه ایجاد شده که داخل آنها سایه بوده و تانکرهای آب در آنها جانمایی شده است تا در زمان بارندگی، آب ناشی از بارش در آن ذخیره و در زمان نیاز هم به صورت ثقلی و هم پمپی به آبشخورها منتقل شود.
وی تاکید کرد: امسال با توجه به بارندگیهای بسیار خوب در سال آبی، تمامی سطوح آبگیر سرریز شدهاند و برای تامین آب مورد نیاز حیات وحش در ماههای گرم سال آتی مشکلی نخواهیم داشت.
مدیرکل محیط زیست آذربایجانغربی با بیان اینکه بهبود وضعیت پوشش گیاهی جزایر دریاچه ارومیه از نتایج مثبت بارندگیهای اخیر خواهد بود، خاطر نشان کرد: بهبود وضعیت پوشش گیاهی مشکلات تامین علوفه مورد نیاز حیات وحش جزایر دریاچه ارومیه را نیز مرتفع خواهد کرد.
وی همچنین با اشاره به افزایش تراز دریاچه ارومیه و سطح زیرآب آن نیز گفت: خوشبختانه امکان تردد قایقی به جزایر کبودان و اسپیر فراهم شده است.
870 هزار لیتر آب در آب انبارهای جزایر دریاچه ارومیه ذخیره شد
رئیس اداره پارک ملی دریاچه ارومیه در گفتوگو با خبرنگار فارس با اشاره به رشد چشمگیر بارندگی در پهنه دریاچه ارومیه گفت: این بارندگیها باعث شده وضعیت پارک ملی دریاچه ارومیه مطلوب باشد.
بهزاد شیرپنجه با بیان اینکه حجم آب انبارهای موجود در جزایر دریاچه ارومیه 885 هزار لیتر است، اظهار کرد: با توجه به بارندگیهای خوب سال آب جاری و جمعآوری آبهای سطحی، بالغ بر 870 هزار لیتر از این آبانبارها پر شده است.
وی با بیان اینکه آب شرب شیرین مورد نیاز حیات وحش جزایر دریاچه ارومیه توسط پنج آب انبار در جزیره کبودان، یک آب انبار در جزیره آرزو، دو آب انبار در جزیره اسپیر و 6 آب انبار در جزیره اشک و انتقال آب به آبشخورها تامین میشود، افزود: همچنین دو چشمه آب در جزیره کبودان با آورد 260 و 340 لیتر در شبانهروز و یک چشمه در جزیره اشک با آورد 200 لیتر در شبانهروز تامین آب شرب مورد نیاز حیات وحش را تسهیل میکنند.
رئیس اداره پارک ملی دریاچه ارومیه خاظر نشان کرد: امسال سرشماری وحوش با توجه به باتلاقی بودن مسیرهای دسترسی به جزایر دریاچه ارومیه تاکنون محقق نشده و امیدواریم در اسفند سال جاری بتوانیم این سرشماری را انجام دهیم.
وی اضافه کرد: بر اساس آخرین سرشماری در حدود 188 گوزن زرد ایرانی، دو هزار و 200 قوچ و میش و چند شغال در پارک ملی دریاچه ارومیه زندگی میکنند و امسال نیز یک پلنگ ایرانی به این جمعیت وحوش اضافه شده است.
شیرپنجه با بیان اینکه امسال تاکنون مشکلی از نظر تامین علوفه برای وحوش ساکن در جزایر دریاچه ارومیه وجود نداشته است، افزود: امسال تاکنون علوفهای به صورت دستی به جزایر منتقل نشده و با توجه به بارندگیهای خوب اتفاق افتاده در سال آبی جاری، وضعیت پوشش گیاهی و علوفهای جزایر نیز در ماههای آتی مطلوب خواهد بود.
به گزارش فارس، دریاچه ارومیه دارای 102 جزیره کوچک و بزرگ است که از این میان چند جزیره مانند کبودان، اشک، آرزو و اسپیر از اهمیت بیشتری برخوردار هستند و گونههای جانوری مانند گوزن زرد ایرانی، قوچ و میش در آنها زیست میکنند.
در چند سال اخیر و با کاهش ارتفاع آب دریاچه ارومیه، جزایر جدیدی نیز پدیدار شدهاند که هنوز نامگذاری نشده و چندین جزیره نیز به خشکی متصل شدهاند.