«آیت الله سیستانی» مرجعیت عالیقدر شیعیان عراق همواره و در ادوار مختلف با رهنمودهای راهگشای خود نقش مهم، اساسی و تعیین کننده‌ای را در عرصه سیاسی این کشور ایفا کرده است. درست به همین دلیل است که اغلب احزاب، جریان ها و گروه های سیاسی عراقی نیز همواره در راستای جامه عمل پوشاندن به منویات آیت الله سیستانی برآمده اند.

شاید بتوان از صدور فتوای «جهاد کفایی» به عنوان مهمترین اقدام مرجعیت عالیقدر شیعیان عراق در صحنه سیاسی این کشور یاد کرد؛ چراکه با این اقدام هوشمندانه و به‌موقع بود که هزاران تَن از جوانان عراقی به صورت داوطلبانه در قالب سازمان بسیج مردمی روانه میادین نبرد با تروریست های تکفیری شدند و حماسه پیروزی بر آن ها را رقم زدند.

مرجعیت عالیقدر شیعیان عراق با این فتوای به موقع خود در سال 2014 در واقع این کشور را از خطر سقوط کامل به دست تروریسمِ تکفیری و همچنین خطر تجزیه، نجات داد تا بار دیگر ثابت شود که نقش مرجعیت در عراق، یک نقش راهبردی و غیرقابل انکار است؛ هرچند که برخی طرف های منطقه ای و فرامنطقه ای برای خدشه وارد کردن به جایگاه مرجعیت در عراق، تلاش های زیادی کرده و می کنند.

مرجعیت پاسخ ترامپ را داد

در امتداد همین نقش راهبردی و موثر، «آیت الله سیستانی» مرجعیت گرانقدر شیعیان عراق اخیرا توصیه ها و رهنمودهای بسیار مهمی را نسبت به پیشبرد هرچه بهتر امور در این کشور، ارائه کرده است که تا مورد توجه تمامی احزاب و جریان های سیاسی و به ویژه مقامات دولت کنونی در عراق، قرار گیرد.

آیت الله سیستانی در جریان دیدار با «جنین هنیس پلاسچارت» نماینده سازمان ملل در عراق، ضمن اشاره تلویحی به سخنان اخیر «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران، تاکید کرد: «عراق جایگاهی برای آزار رساندن به دیگر کشورها نخواهد بود». وی افزود: «عراق به داشتن روابط حسنه و متوازن و برابر با تمام کشورها و دیگر دولت‌های دوستدار صلح بر اساس منافع مشترک بدون دخالت در امور داخلی‌اش و بدون اینکه خدشه‌ای به استقلال و حاکمیتش وارد شود، چشم دوخته است».

مرجعیت عالی شیعیان عراق در ادامه تصریح کرد: «اگر گروه های سیاسی روش خود را در برخورد با مسائل تغییر ندهند بحران های کنونی حل نخواهد شد». آیت الله سیستانی تاکید کرد: «دولت جدید وظایف بزرگی دارد و باید در زمینه های مختلف به ویژه مبارزه با فساد کار کند. عراقی ها تاوان سنگینی در زمینه مبارزه با داعش پرداخت کرده و شهدای زیادی در این خصوص تقدیم کرده اند.دولت باید به بازسازی مناطق تخریب شده بپردازد».

عراق عرصه تسویه‌حساب‌های بین‌المللی نیست

«دونالد ترامپ» رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا پیشتر سخنانی را علیه جمهوری اسلامی ایران و نفوذ آن در عراق مطرح کرده بود. وی در این زمینه گفته بود که یکی از عوامل اصلی بقای نظامی آمریکا در عراق، زیر نظر گرفتن تحرکات ایران است. آیت الله سیستانی، مرجعیت عالی شیعیان عراق با موضع اصولی خود در قبال اظهارات مداخله جویانه رئیس جمهوری آمریکا در واقع این پیام را به واشنگتن مخابره کرد که عراق عرصه ای برای تسویه حساب های بین المللی نیست.

مرجعیت عالیقدر شیعیان عراق همچنین به آمریکایی ها گوشزد کرد که آن ها نباید و نمی‌توانند که از عراق عرصه ای برای کشمکش های منطقه ای و فرامنطقه ای بسازند و حرکت این کشور به سمت آینده در مراحل پساداعش را کُند کرده و یا متوقف سازند.

آیت الله سیستانی در رهنمودها و توصیه های خود در این زمینه چهار اصلی اساسی و مهم در عرصه سیاست خارجی عراق را که می بایست مدنظر دستگاه دیپلماسی این کشور قرار بگیرد، مطرح کرد. «برقراری روابط حسنه با دوستداران صلح»، «تامین منافع مشترک»، «عدم مداخله در امور داخلی کشور» و «احترام به استقلال و حاکمیت ملی کشور» از جمله چهار اصلی است که طبق رهنمودهای آیت الله سیستانی، سیاست خارجی عراق باید مبتنی بر آنها باشد.

این توصیه های اخیر مرجعیت شیعیان عراق نشان از آن دارد که آیت الله سیستانی نگاه دقیق و جامعی نه تنها به تحولات داخلی عراق بلکه به مسائل مربوط به این کشور در عرصه های منطقه ای و فرامنطقه ای نیز دارد. بدون شک بهره برداری از این رهنمودهای راهگشا، می تواند کلید حل بسیاری از چالش های سیاست خارجی عراق باشد.

گفتگوهای سیاسی؛ کلید عبور از چالش‌های داخلی

مرجعیت عالیقدر شیعیان عراق در توصیه های اخیر خود به مسائل داخلی این کشور نیز اشاره کرد. وی خواستار تغییر روش احزاب و جریان های سیاسی برای عبور برخی معضلات داخلی شده است. از این بخش از توصیه های آیت الله سیستانی اینطور برمی‌آید که وی گفتگوهای سیاسی در فضایی دوستانه را کلید عبور از چالش های داخلی می‌داند.

این توصیه آیت الله سیستانی در عرصه داخلی نیز همچون توصیه پیشین وی در عرصه سیاست خارجی، می تواند نقشه راه بسیار موثر، راهگشا و تعیین کننده ای برای عبور عراق از مرحله کنونی باشد. احزاب و جریان های سیاسی با نصب العین قرار دادن این رهنمود آیت الله سیستانی، می توانند جملگی نه مقابل هم، که در کنار هم قرار گرفته و راهکارهای عملی را جهت حل و فصل چالش ها، معضلات و بحران های کنونی بیابند.

لزوم حفظ دستاورد بزرگ شکست داعش

افزون براین، آیت الله سیستانی همچنین بر دو مساله مهم مبارزه با فساد و تسریع روند بازسازی عراق نیز تاکید کرده است. آیت الله سیستانی پیش از اشاره به این دو موضوع، به شکست تروریسمِ تکفیری داعش و ریخته شدن خون های شمار زیادی از جوانان عراقی اشاره کرده است.

این مساله نشان می دهد که مرجعیت عالی شیعیان عراق، در حال حاضر بر لزوم حفاظت و حراست از دستاورد بزرگ و حماسی شکست تروریست های تکفیری داعش در عراق تاکید دارد و تحقق این مهم را در گرو مبارزه با فساد و تسریع روند بازسازی کشور می‌داند. برهمین اساس، واضح است که توصیه های آیت الله سیستانی درخصوص دو مساله مذکور، در واقع با هدف حفظ دستاورد ارزشمند شکست تکفیریها در عراق، مطرح شده است.

واقعیت آن است که سلسله توصیه ها و رهنمودهای آیت الله سیستانی، مرجعیت عالیقدر شیعیان عراق درخصوص مسائل مختلف داخلی و خارجی، مورد حمایت تمامی محافل سیاسی و رسانه ای عراق است و اغلب سیاستمداران و صاحب نظران رسانه ای از این مواضع حمایت به عمل می آورند.

درهمین ارتباط، «سید عمار حکیم» رهبر جریان حکمت ملی عراق می گوید: «توصیه هایی که نماینده سازمان ملل در عراق از آیت الله سیستانی شنید به مثابه نقشه راهی برای حل بحرانهای کنونی است تا همه خود را در برابر ماموریت شرعی، ملی و اخلاقی بیابند».

وی همچنین می افزاید: «ما پایبندی کامل خود را به توصیه های مرجعیت عالی دینی اعلام می کنیم و بر ضرورت حفظ امنیت شهروندان صرف نظر از وابستگی هایشان و برقراری روابط متوازن با همه کشورهای دنیا بر اساس مصالح مشترک و احترام به حاکمیت عراق و مخالفت با استفاده از اراضی عراق برای تجاوز به هر کشوری در منطقه یا اینکه عرصه تسویه حسابها و کشمکش های بین المللی شود، تاکید می کنیم».

گروه های دیگر عراق نیز از جمله سازمان بدر، جنبش مقاومت اسلامی نجباء و همچنین گردان های حزب الله نیز بارها حمایت های همه جانبه خود از مواضع آیت الله سیستانی در زمینه های مختلف را اعلام کرده اند. این درحالی است که همانطور که گفته شد، محافل رسانه ای و صاحب نظران عرصه رسانه نیز همواره از توصیه ها و رهنمودهای مرجعیت عراق حمایت کرده و می کنند.

به عنوان نمونه می توان به سخنان «هیثم الخزاعی» استاد دانشگاه و تحلیلگر عراقی اشاره کرد. وی درخصوص رهنمودهای مختلف آیت الله سیستانی می گوید: «مواضع آیت الله سیستانی، پدرانه است. وی نقش حیاتی در حفظ وحدت میان گروه های مختلف سیاسی ایفا می کنند. این بیانیه بسیار در حفظ یکپارچگی و جلوگیری از تفرقه اهمیت دارد».

مهر