عبدالباری عطوان، سردبیر رایالیوم نوشت: میتوان عملیات انتحاری در رستورانی در مرکز شهر منبج و کشتهشدن پنج نیروی آمریکایی و ۱۱ نیروی دموکرات سوری و برخی از شهروندان در آن را هشداری مشترک برای ترکیه و آمریکا دانست. هشداری حاکی از اینکه عمق ۲۰ کیلومتری منطقه امن ، چیزی که اردوغان میخواهد در امتداد مرز ترکیه و سوریه برپا کند ، هرگز مطمئن نخواهد بود. شاید این عملیات که داعش مسئولیت آن را به عهده گرفته است اول ماجرا باشد.
بر روی قبول مسئولیت داعش شک است و نظریات مختلفی وجود دارد که بر دلایل زیر تکیه میکنند :
یک- داعش تقریباً از دو سال پیش به سمت هیچ هدف آمریکایی حمله نکرده است این در حالی است که آمریکا در مبارزه با داعش و رهبری ائتلاف مبارزه با آن، نقش دارد. نیروی هوایی آمریکا در بمباران پایگاههای داعش نقش داشت و واشنگتن حمایت نظامی و تسلیحاتی زیادی از نیروهای دموکراتیک سوریه کرده است که اکثریت کُرد دارند و این حمایت شامل سازوبرگ نظامی پیشرفته و سنگین میشود. تسلیحاتی که کمک شایانی به تصرف شهر رقه، پایتخت داعش و سیطره بر بیشتر مناطق وابسته به داعش کرده است.
دو- مراکز مختلفی در آمریکا هستند که با تصمیم ترامپ مبنی بر خروج تمام نیروهای آمریکا (۲۲۰۰ سرباز) از سوریه و عدم حمایت کُردها، مخالف هستند. از بارزترین مخالفها جیمز ماتیس وزیر دفاع آمریکا است که در اعتراض به این تصمیم، از سمت خود کنارهگیری کرد و شاید دستگاههای امنیتی آمریکا پشت این انفجار و هر انفجار دیگری باشد تا این خروج را به تعویق بیندازد.
سه- نیروهای دموکراتیک سوری و گروههای دیگر کُرد، به شدت با عقبنشینی آمریکا مخالفت کردند و آن را خنجر از پشت خواندهاند. طرفهایی هستند که از آنها هیچ بعید نیست چه به صورت مستقیم و چه غیرمستقیم پشت این انفجار باشند. شهر منبج بیش از دو سال است که تحت سیطره این نیروها است و در این مدت نیروهای آمریکایی که با کُردها گشت مشترک دارند، متعرض هیچ حمله نشدهاند.
چهار- فرماندهی سوریه حضور نیروهای آمریکایی در شمال سوریه و برپایی منطقه امن با اشراف ترکیه را به شدت محکوم کرده و روسیه نیز از آن حمایت کرده است. سرگی لاوروف تاکید کرده مناطق شمالی سوریه باید از ارتش عربی سوری فرمان ببرند. در نتیجه چرا این حمله پاسخی به این نافرمانیها نباشد؟
هنوز مسئول واقعی انفجار مشخص نیست. اگر داعش پشت این قضیه باشد که بعید هم نیست، بدین معنی که خبر ترامپ مبنی بر شکست دادن داعش و نابود کردن آن پیش از موعد حقیقیاش بوده است.
دو احتمال وجود دارد: یکی اینکه داعش در مرحله آتش زیر خاکسترِ ویرانی پایگاههای مرکزیاش در رقه و موصل است و تصمیم دارد پلن بی را اجرایی کند، یعنی رفتن به زیرزمین و حملههای تروریستی. اما احتمال دوم این است که داعش با یکی از طرفهای بومی ، ضد حضور نیروهای آمریکایی هم دست شده باشد.
نمیتوان یکی از این دو احتمال را بر دیگری ترجیح داد اما آنچه که میتوان پیشبینی کرد این است که طرح ترکیهای-آمریکایی برای برپایی منطقه امن در شمال سوریه دستآویزی برای دو طرف و بهویژه ترکیه شود و اینکه این انفجار، خروج نیروهای آمریکایی از شمال سوریه را به تاخیر نمیاندازد و بلکه ممکن است جلوتر بیفتد . تعجبی ندارد اگر ترامپ اطلاعاتی از مراکز اطلاعاتیاش به دست آورده باشد مبنی بر اینکه نیروهایش مورد حمله انتحاری قرار خواهند گرفت و به این دلیل تصمیم به عقبنشینی گرفته است تا از تکرار تجربه خونین عراق دوری کند.