نمودار تولید گاز، فرآورده‌های نفتی و محصولات پتروشیمی در ایران طی ۴۰ سال گذشته روند رو به رشدی داشته است؛ نموداری که شاید بخش درخشان آن بنزین باشد، زیرا ایران که واردکننده این محصول بود، اکنون در تولید این فرآورده نفتی به خودکفایی رسیده و حتی زمزمه‌های صادرات بنزین هم به گوش می‌رسد.
به گزارش ایسنا، بررسی آمارها نشان می‌دهد متوسط تولید بنزین در سال ۱۳۵۷، ۱۴.۴ میلیون لیتر در روز بوده است که درنتیجه راه‌اندازی واحدهای پالایشی جدید و بهینه‌سازی واحدهای پالایشی قدیمی در سال‌های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، تولید بنزین موتور در آبان‌ماه ۱۳۹۷ به ۹۵ میلیون لیتر در روز افزایش یافته است.
هم‌چنین بر اساس آخرین آمار تولید بنزین در ایران، با به مدار آمدن فاز سوم پالایشگاه ستاره خلیج فارس به مرز 105 میلیون لیتر در روز رسیده است. علیرضا صادق آبادی - مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فراورده‌های نفتی - نیز در آخرین نشست خبری خود ضمن این‌که اعلام کرد واردات بنزین از مهرماه متوقف شده است، از پیش‌بینی صادرات بنزین ایران خبر داد.
البته ذکر این نکته هم ضروری است که با وجود توقف واردات بنزین، اصلاح الگوی مصرف امری ضروری است، زیرا به اعتقاد کارشناسان، اگر این اتفاق صورت نگیرد، ایران دوباره به واردکننده بنزین تبدیل می‌شود. فاصله تولید و مصرف نفت گاز در کشور، ۱۵تا ۲۰میلیون لیتر است و البته میزان مصرف در نفت گاز به اندازه بنزین نیست.
درباره تبعات افزایش مصرف بنزین در ایران هم این نکته قابل توجه است که اگر این روند مصرف ادامه پیدا کند، در افق ۱۴۱۲، تفاوت مصرف و تولید بنزین در ایران، به ۱۹۰ میلیون لیتر خواهد رسید. یعنی کمبود بنزین روزانه ۱۹۰میلیون لیتر خواهد بود.
مقایسه شاخص‌های بخش گاز و گازرسانی در سال‌های ۱۳۵۷ و ۱۳۹۶
اما متوسط تولید گاز طبیعی کشور در سال ۱۳۵۷، ۱۱۰ میلیون مترمکعب در روز بود که این میزان در سال ۱۳۹۶ به ۸۴۶ میلیون مترمکعب در روز رسید. هم‌چنین متوسط تولید میعانات گازی در سال ۱۳۵۷، ۱۰۰۰ بشکه در روز بود که این میزان در سال‌های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، افزایش ۲۰ درصدی داشته است.
هم‌چنین تولید گاز طبیعی از میدان گازی پارس‌جنوبی که بزرگ‌ترین میدان گازی جهان بوده و بین ایران و قطر مشترک است، از سال ۱۳۸۰ آغاز شد و در سال ۱۳۹۶، تولید ایران از این میدان با کشور قطر برابر شد. از سوی دیگر تزریق گاز به میادین نفتی در سال‌های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی هم افزایش بیش از ۳۰ برابری داشته است.
اما مجموع خطوط انتقال گاز طبیعی ایران، در سال ۱۳۵۷، ۲۹۰۰ کیلومتر بود که در سال ۱۳۹۶ به ۳۹ هزار کیلومتر رسید. از سوی دیگر، مجموع شبکه گازرسانی ایران، در سال ۱۳۵۷، ۲.۱ هزار کیلومتر بود که در انتهای مهرماه سال ۱۳۹۷ به ۳۴۳ هزار کیلومتر رسید. طبق آمار، در سال ۱۳۵۷، پنج شهر و یک روستا گازرسانی شده بود که این میزان در انتهای مهرماه ۱۳۹۷ به ترتیب ۱۱۳۳ شهر و ۲۷ هزار و هفت روستا رسیده است.
هم‌چنین تعداد مشترکین گاز طبیعی در سال ۱۳۵۷، ۴۶.۵ هزار مشترک بوده که این میزان در انتهای مهرماه سال ۱۳۹۷ به ۲۲ هزار و ۹۰۷ مشترک رسیده است. هم‌چنین در سال‌های بعد از انقلاب اسلامی ۲۴۲۶ جایگاه سی ان جی احداث شده است.
شاخص‌های پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی
از سوی دیگر، تولید پنج فرآورده نفتی اصلی (بنزین، گازوئیل، نفت سفید، نفت کوره و گاز مایع) در سال ۱۳۵۷، ۱۰۰ میلیون لیتر در روز بوده که این میزان در سال ۱۳۹۶ به روزانه ۲۵۲ میلیون لیتر رسید. متوسط تولید بنزین موتور در ایران در سال ۱۳۵۷، ۱۴.۴ میلیون لیتر در روز بوده که این میزان در آبان‌ماه سال ۱۳۹۷ به ۹۵ میلیون لیتر در روز رسیده است. متوسط تولید گازوییل نیز که در سال ۱۳۵۷، ۲۵ میلیون لیتر در روز بوده، در آبان‌ماه سال ۱۳۹۷ به ۱۰۰ میلیون لیتر در روز رسیده است.
مقایسه شاخص‌های بخش پتروشیمی در سال‌های ۱۳۵۷ و ۱۳۹۶
ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی در سال ۱۳۵۷، ۱.۶ میلیون تن بوده که این میزان در سال ۱۳۹۶ به ۶۴ میلیون تن رسیده است. هم‌چنین مجموع فروش محصولات پتروشیمی چه در بازار داخل و چه در بازار خارج در سال‌های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ۳۳ برابر افزایش داشته است.
