علی نجفی توانا در گفت‌وگو با ایسنا درباره ضرورت شفاف‌سازی و اطلاع رسانی در امر بودجه، اظهار کرد: اطلاع‌رسانی در تمام زمینه‌ها از جمله برنامه و بودجه می‌تواند به نوعی موجب شرایطی شود که تبعات و محاسن بسیار مثبتی به همراه خواهد داشت. این امر موجب شفافیت کار و کارنامه دولت می‌شود و منور و روشن بودن ردیف‌های بودجه و سازمان‌های بودجه‌بر و نهادهایی که با بودجه دولت اداره می شوند، آینه ای برای نشان دادن نگاه و دیدگاه استراتژیک دولت در خصوص اداره مملکت است.
وی ادامه داد: همچنین شفاف سازی موجب نظارت مردمی می شود و مردم کم و کیف بودجه و چگونگی خرج‌کرد و کسری بودجه یا اضافه آمدن بودجه را رصد می کنند و نشانه برنامه محوری دولت است؛ زیرا دولت بر اساس تعهدی که به ملت می‌سپارد و در تبلیغات انتخاباتی آنرا مطرح می کند، موظف است برای حفظ این امانت و استمرار اعتماد مردم به این تفکر و مکتب سیاسی، برنامه‌ها را برای مردم توضیح دهد و بر اساس آن برنامه‌ها در زمان مدیریت نسبت به اجرای آن و تهیه مقدماتش اقدام کند.
وی با بیان اینکه «اطلاع رسانی در خصوص بودجه و کیفیت آن و سازمان‌های بودجه بر باعث می‌شود که امکان انطباق بودجه با تعهدات دولت، برنامه‌ها، قول‌ها و وعده‌هایی که به ملت داده شده فراهم شود»، گفت: برای دولت نیز چنین زمینه و ابزاری موجب اطلاع از کمی‌ها و کاستی‌ها و اشتباهات و سوءمدیریت‌ها و یا حسن مدیریت خواهد شد. از دیگر امتیازات اطلاع رسانی این است که نشان می‌دهد دولت با چه میزان آسیب شناسی و واقع بینی مبادرت به تهیه بودجه و تعیین ردیف‌های آن کرده است.
این وکیل دادگستری ادامه داد: اگر دولتمردان ما در رابطه با برنامه‌های کلان دراز مدت و میان مدت و کوتاه مدت اقدامات مدیریتی را انجام می‌دادند و بر اساس آن بودجه تعیین می کردند و با توجه به آسیب شناسی بودجه را به موارد مختلف تخصیص می دادند، ما امروز با این همه مشکلات مواجه نبودیم. نمونه آن در بحث تخصیص ارز به شرکت‌ها و بی توجهی به این که بعضی از این شرکت‌ها خلق الساعه ایجاد شدند و ارز را که سرمایه ملی کشور تلقی می شود بعضا از کشور خارج کردند و بعضا برنگرداندند و مورد سوءاستفاده و اقدامات مجرمانه قرار دادند.
نجفی توانا اضافه کرد: از دیگر امتیازات اطلاع رسانی در امر بودجه به مردم این است که اولویت بندی امور را برای ملت روشن می‌کند و نشان می‌دهد که در این شرایط حساس اقتصادی و با لحاظ تحریم‌ها اولویت دولت بیشتر متوجه چه جنبه‌هایی است، آیا اقتصادی، نظامی، امنیتی است؟ آیا مبارزه با بحران‌های طبیعی است؟ لذا این اولویت را مشخص می‌کند از دیگر امتیازات اطلاع رسانی این است که دولت را به اجرای برنامه‌هایی که پیش بینی کرده متعهد می‌کند و باید زمانی که دولت موضوعی را به اطلاع مردم می رساند به عنوان خدمتگزار مردم طبق آن برنامه‌ها عمل کند.
این حقوقدان با بیان اینکه شفاف سازی موجب احترام به مردم می‌شود، گفت: زمانی که دولت برنامه‌هایش را به اطلاع مردم می‌رساند، یعنی به طور غیر مستقیم به مردم اعلام می‌کند که بر اساس آن برنامه و بودجه می‌خواهد کشور را اداره کند. همچنین تخصیص بودجه به مسایل مهم و اولویت بندی آن موجب می‌شود که دیدگاه‌های اقتصاددانان و افراد دگراندیش یا افراد متعلق به جناح‌های دیگر ارزیابی شده و نقد و توصیه و پیشنهاد صاحب نظران در این زمینه مطرح شود و دولت هم می‌تواند در اولین فرصت نسبت به تدوین و تکمیل یا تغییر بودجه اقدام کند.
نجفی توانا اضافه کرد: چنین اطلاع رسانی این امکان را فراهم می کند که امکان ارزیابی جناح های مختلف از چگونگی تعیین بودجه و بودجه بندی فراهم شود و در این صورت مردم متوجه خواهند شد که چگونه کشور اداره می شود و همچنین دولت یک معیار و مبنا و یک ترازویی خواهد داشت که نسبت به عملکرد تعیین بودجه اقدام می کند و متوجه نقایص کسری بودجه و اضافه آوردن بودجه و اولویت بندی بودجه می شود و بر این اساس در سال بعد می تواند یک برنامه منسجم و بودجه با نیاز را ارایه کند.
این حقوقدان تصریح کرد: از دیگر امتیازات این اطلاع رسانی این است که دولت و جناح‌ها و مسئولین کشور و ملت متوجه خواهند شد که آیا دولت به این اندازه کارآمد است که بتواند دخل وخرج خود را برای یکسال آینده پیش بینی کند؟ آیا همکاران دولت در اجرای این برنامه ها موفق و کارآمد بوده اند؟ آیا این نگاه نو با توجه به نیازهای نو در این بودجه پیش بینی شده و مورد توجه قرار گرفته است؟ آیا این برنامه ریزی با عینیت‌های جامعه هماهنگ است یا ذهنیت گرایی است که مملکت را به این روز انداخته و شرایط اقتصادی نامناسب و شرایط فرهنگی غیرمنطبق با ارزش‌های ملی و دینی ما هنوز حاکمیت دارد و به جای عینیت‌ها به ذهنیت ها توجه داریم؟ آیا همکاران دولت قابلیت لازم برای اجرای برنامه های مصوب در چارچوب بودجه را داشته اند یا خیر؟
نجفی توانا خاطرنشان کرد: اطلاع رسانی دارای اثر وضعی و انتقالی است. اثر وضعی آن نگاه نقادانه و قضاوت گونه مردم و صاحبنظران نسبت به بودجه و دقت و به نوعی رصد اجرای بودجه توسط مدیریت استراتژی و کلان کشور است.
این وکیل دادگستری ادامه داد: مسلما بودجه بندی و تدوین جداول مربوط به هزینه‌های جاری و عمرانی از اموری است که پنهان کاری در این زمینه موجب فساد خواهد شد و هیچ کسی به ویژه مردم آگاه نخواهد شد که اولویت دولت چگونه است و این بودجه چگونه و در چه مواردی باید هزینه شود.
وی افزود: هم اکنون که بودجه در دست بررسی است، بعضی معتقدند که تخصیص بودجه به بعضی از نهادهای فرهنگی در این شرایط خاص که از لحاظ اقتصادی مردم سفره شان کوچک تر می شود، ضروری نیست و اگر ضروری هست این بودجه از منابع غیردولتی مانند اوقاف و نهادهای مربوط به آستان قدس و ... تامین شود. مسلما در مواردی مثل بودجه های مربوط به امور نظامی با لحاظ اینکه امنیت شرط اول توفیق مدیریت در کشور است، ممکن است اطلاع رسانی انجام نشود؛ البته بسیاری از کشورها بدون تعیین مصادیق و امور مورد هزینه به عنوان کلی، بودجه را افزایش داده و کمبود و کسری را اعلام می کنند و در کشورهایی مانند ژاپن، روسیه، آمریکا و کشورهای اروپایی معمولا اطلاع رسانی می شود و ممکن در برخی از موارد خاص که بسیار محرمانه است، برای حفظ امنیت و محرمانه بودن آن اطلاع رسانی صورت نگیرد که به نفع کشور است.
نجفی توانا ضمن موافقت بر شفاف سازی و اطلاع رسانی مردم در امر بودجه، گفت: مردم نامحرم نیستند ولی در یک موارد بسیار استثنایی با رعایت اصل شفافیت مانند تمام کشورهای دنیا می توانیم آن موارد استثنایی را مشمول این شفافیت نکنیم و ما نباید حقوق شهروندی و اساسی و بشر را از مردم دریغ کنیم.
