روزنامه شهروند نوشت: «سلام... من ۷ ساعته که تو راه لندن هستم و هنوز زمین ننشسته‌ایم. قدیم‌تر پرواز ایران تا لندن فقط ۵ ساعت راه بود!» ... «دو بار خوابیدم و بیدار شدم، هنوز به کانادا نرسیدم! عجیب نیست مسیر این‌قدر طولانی شده؟!» و... این روزها در استوری ایرانی‌ها، جملاتی شبیه به این زیاد می‌بینید. کاربران ایرانی اینستاگرام می‌گویند زمان سفرهای خارجی‌شان طولانی‌تر شده است و مقصود اسعدی سامانی، دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی توضیح می‌دهد که این اتفاق به دلیل برگشت تحریم‌هاست. البته او توضیح می‌دهد که هیچ‌کدام از کشورها آسمان‌شان را روی ایران نبسته‌اند و علت طولانی‌شدن زمان سفرهای خارجی این است که برخی کشورها اجازه سوختگیری را برای هواپیماهای ایرانی صادر نمی‌کنند و هواپیما مجبور است جای دیگری برای فرود و سوختگیری پیدا کند.
هوشنگ شهبازی، خلبان ایرانی هم به «شهروند» توضیح می‌دهد که هر نشست و برخاست اضافه برای سوختگیری چیزی حدود نیم تا یک ساعت به زمان پروازها اضافه می‌کند. ضمن این که این مساله باعث شده هزینه بلیت‌های خارجی بالاتر برود.
او توضیح می‌دهد که تحریم سوخت باعث می‌شود هواپیماهای ایرانی به جای پر کردن صندلی، سوخت اضافه با خود حمل کنند. علاوه بر این نشست و برخاست اضافه برای سوختگیری هزینه ایرلاین‌ها را بالا می‌برد و مجموع این مسائل باعث می‌شود قیمت تمام شده پرواز برای ایرلاین‌ها بیشتر شود.
مسیر طولانی‌تر به دلیل تحریم سوخت
طولانی‌شدن پروازهای خارجی این روزها به موضوع داغ استوری کاربران ایرانی تبدیل شده است. هوشنگ شهبازی، فعال صنعت هوایی دراین‌باره به «شهروند» می‌گوید: «پرواز تهران - لندن که بعد از برجام ۵ ساعت طول می‌کشید اما حالا ۷ ساعتی زمان می‌برد.» به گفته او سوختگیری هواپیماها در فرودگاه لندن، پاریس و آلمان توسط شرکت‌های خصوصی انجام می‌شود که از ترس تحریم‌های آمریکا حاضر به فروش بنزین به ایران نمی‌شوند، به همین دلیل هواپیماهای ایرانی ناچارند مسیر طولانی‌تری را طی کنند و همین مساله زمان سفرهای خارجی را بیشتر کرده است.
به گفته او سوختگیری هواپیماهای ایرانی در کشورهایی انجام می‌شود که تامین سوخت آنها توسط شرکت‌های دولتی انجام می‌شود و شرکت‌های خصوصی حاضر به فروش بنزین به ایران نمی‌شوند.
سود سفر خارجی بیشتر است یا داخلی
با وجود این که تامین سوخت هواپیماها در مسیرهای خارجی این روزها به مشکل برخورده و هزینه ایرلاین‌های ایرانی بیشتر شده، اما کاپیتان شهبازی معتقد است سفرهای خارجی برای ایرلاین‌ها نفع اقتصادی بیشتری دارد. به گفته او به عنوان مثال در حالی که قیمت تمام‌شده هر صندلی به ازای پرواز به شهری همچون مشهد که یک ساعت و ۱۰ دقیقه زمان می‌برد (بر اساس ارز نیما)، حدود ۶۰۰هزار تومان تمام می‌شود، بلیت این مسیر به قیمت ۳۰۰هزار فروخته می‌شود، در حالی که که قیمت بلیت استانبول که حدود ۲ساعت زمان می‌برد، بالای ۱.۵میلیون تومان است. به همین دلیل ایرلاین‌ها ترجیح می‌دهند پروازهای خارجی خود را حفظ کنند. از طرفی ادامه پروازها به کشورهای اروپایی توسط ایرلاین‌های داخلی یک بعد سیاسی دارد و نمی‌توان از آن صرف نظر کرد.
هر نشست و برخاست چقدر آب می‌خورد؟
اما مشکل تامین سوخت هواپیماهای ایرانی تنها زمان سفر را طولانی‌تر نکرده است و آن گونه که دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی می‌گوید: «هزینه تمام‌شده پروازهای خارجی برای ایرلاین‌ها نسبت به دوره برجام چندین برابر شده است.»
صدیق، مدیر عامل سابق شرکت هواپیمایی زاگرس می‌گوید: «بسته به نوع هواپیما تقریبا هر نشست و برخاست بین ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ دلار هزینه دارد. این یعنی شرکت‌های ایرانی با وجود تمام مشکلاتی دارند که باید هزینه‌ای مضاعف را نیز متحمل شوند که این مساله یا باید از سوی ایرلاین تامین یا مبلغی از آن به قیمت تمام‌شده بلیت مسافران اضافه شود.»
قیمت تمام شده هر ساعت پرواز چقدر؟
با وجود آن‌که تحریم، هزینه‌های اضافه‌ای به ایرلاین‌های ایرانی تحمیل کرده است، اما همچنان پرواز خارجی با ایرلاین‌های ایرانی به صرفه‌تر است. میانگین قیمت تمام شده هر صندلی به ازای یک ساعت پرواز ۵۰ تا ۶۰ دلار است، در حالی که این هزینه به دلایل مختلف در کشورهای اروپایی بالاتر است. به عنوان مثال نرخ سوختی که هواپیماها در ایران به ازای هر لیتر پرداخت می‌کنند ۶۰۰ تومان است، در حالی که این نرخ در اروپا حدود ۱.۲ یورو یعنی حدود ۱۸هزار تومان است. از طرفی، حقوق پرداختی به پرسنل در ایران به شدت پایین است؛ به عنوان مثال یک خلبان در ایرلاین‌های جهان به طور متوسط ۲۵ تا ۳۰ دلار به ازای هر ساعت پرواز دریافت می‌کند؛ در حالی که دریافتی خلبانان و دیگر نیروهای متخصص در صنعت هوایی ایران زیر ۲ دلار است.
هنوز سفر خارجی با ایرلاین ایرانی به صرفه‌تر است
در حال حاضر بلیت تهران – استانبول توسط ایرلاین‌های ایرانی به صورت میانگین به قیمت ۱.۸میلیون تا ۲.۳میلیون تومان به فروش می‌رسد. این در حالی است که بلیت‌های ایرلاین ایرعربیا بالای ۳میلیون تومان عرضه می‌شود. اما قیمت بلیت رفت و برگشت تهران به دوبی که در تابستان به بالای ۴میلیون تومان هم رسیده بوده بسته به زمان و نوع ایرلاین حالا ۸۰۰ هزار تا ۳میلیون تومان عرضه می‌شود. به عنوان مثال در سایت علی‌بابا قیمت بلیت تهران – دوبی ایرلاین ایرعربیا پنجشنبه ۱۵ آذر، یک میلیون تومان اعلام شده، در حالی که هواپیمایی ماهان قیمت بلیت همین مسیر را در بالاترین حالت برای آخرین روز هفته یک‌میلیون و ۲۰۰ هزار تومان اعلام کرده است. همچنین قیمت بلیت تهران - تفلیس از سوی هواپیمایی قشم ایر ۶۰۰هزار تومان تعیین شده است.
جالب است که بدانید این روزها بلیت سفر به پاریس و مسکو با Turkish Airlines چیزی حدودی ۲میلیون و ۵۰۰ هزار تومان برای شما آب می‌خورد. البته کسانی که این روزها می‌خواهند به تورنتو سفر کنند باید بدانند که قیمت بلیت به این شهر کانادایی در کمترین حالت حدودا ۶میلیون تومان خرج روی دست مسافران می‌گذارد. کسانی که خواهان سفر به آمستردام هستند می‌توانند بلیت ایرلاین AtlasGlobal را به قیمت یک‌میلیون و ۶۰۰هزار تومان خریداری کنند. البته بلیت هواپیمایی ایران ایر در این مسیر به قیمت ۴میلیون تومان فروخته می‌شود.
کاهش ۳۳درصدی مسافران پروازها
بر اساس مصوبه هیات وزیران قیمت بلیت هواپیما بر اساس نظام عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. در حالی که تصور می‌شود با بیشتر شدن قیمت تمام شده سفرهای خارجی هوایی، قیمت بلیت هواپیما هم گران‌تر می‌شود، دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی می‌گوید: «فعلا خبری از گرانی بلیت نیست.» او با بیان این‌که تعداد سفرهای هوایی در نیمه دوم سال روند کاهشی به خود می‌گیرد، می‌گوید: «امسال به دلیل بدتر شدن شرایط اقتصادی مردم و افزایش قیمت بلیت تعداد سفر با هواپیما در مهر امسال در مقایسه با مهر پارسال ۳۳درصد کاهش پیدا کرده است. در چنین شرایطی نمی‌توان حرف از گرانی دوباره زد. البته نمی‌توان ادعا کرد که قیمت بلیت مسافر هیچ تغییری نکرده اما بیشترین بار مالی ناشی از تحریم سوخت رسانی به هواپیماهای ایرانی بر دوش ایرلاین‌هاست.»
کاهش ۱۲درصدی پروازهای خارجی
در شش ماه نخست سال جاری در مجموع ۴۱هزار و ۳۳ پرواز خارجی در کشور انجام شده و ۶میلیون و ۱۶۶هزار و ۲۷۸ مسافر به وسیله این پروازها جابه‌جا شده‌اند که این آمار نسبت به مدت مشابه سال گذشته به ترتیب ۱۲ و ۱۱درصد کاهش را نشان می‌دهد. همچنین یک‌هزار و ۲۵۲ پرواز خارجی متعلق به پروازهای حج و ۶هزار و ۴۶۲ پرواز متعلق به پروازهای عتبات عالیات بوده که به ترتیب ۱۷۰هزار و ۳۵۶ نفر و یک‌میلیون و ۱۴۶هزار و ۴۰۷ نفر با این پروازها جابه‌جا شده‌اند.
رتبه اول پروازهای خارجی در ۶ ماه نخست‌سال جاری متعلق به فرودگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) است که ۲۷هزار و ۱۳۵ پرواز خارجی در آن انجام شده و ۴میلیون و ۳۲۶هزار و ۵۴ نفر به وسیله این پروازها جابه‌جا شده‌اند که از نظر تعداد پرواز و مسافر نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۱درصد افت داشته است. بعد از فرودگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، به ترتیب فرودگاه مشهد با ۶هزار و یک پرواز و ۹۳۱هزار و ۸۴ مسافر خارجی و شیراز با یک‌هزار و ۹۹۵ پرواز و ۲۴۹هزار و ۵۸۶ مسافر خارجی در رتبه‌های دوم و سوم قرار دارند.
بقیه پروازهای بین‌المللی در فرودگاه‌های اصفهان، تبریز، لارستان، اهواز، کیش، قشم، ارومیه، بندرعباس، کرمان، آبادان، ساری، یزد، گرگان، همدان، بیرجند، زاهدان، چابهار، رشت، کرمانشاه، زنجان، بوشهر و اردبیل انجام شده است.
