به گزارش فارس، وزیر خارجه ایران در مصاحبه اختصاصی با روزنامه «یو اس ای تودی» به سوالات این رسانه آمریکایی درباره بازگشت غیرقانونی تحریم‌های واشنگتن و برخی مسائل دیگر پاسخ داد.
خبرنگار آمریکا در ابتدای این مصاحبه با اشاره به بازگرداندن غیرقانونی تحریم‌های آمریکا علیه ایران بعد از خروج دولت «دونالد ترامپ» از توافق هسته‌ای برجام از وزیر خارجه ایران سوال کرد: «آیا ایران آماده وضعیت پیش رو است؟»
«محمد جواد ظریف» گفت: «سوال این است که آیا جامعه بین‌المللی آماده است یا نه؟ چرا که دولت کنونی آمریکا عملا از همه اعضای جامعه بین‌المللی می‌خواهد که قوانین بین‌المللی را نقض کنند و فقط اینطور نیست که فقط خودش قوانین بین‌المللی را نقض کند بلکه دیگران را هم به این کار فرا می‌خواند. شما می‌دانید که وقتی ما با توافق برجام موافقت کردیم، این توافق مورد تایید قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل هم قرار گرفت، قطعنامه‌ای که آمریکا هم به آن رای داد البته توسط دولت قبلی این کشور انجام شد ولی به هر حال توسط دولت آمریکا مورد تایید و رای مثبت قرار گرفت. این قطعنامه از همه کشورها خواسته که به اجرای این توافق هسته‌ای کمک کنند و کاری در جهت اینکه مانع از اجرای این توافق شود، انجام ندهند. حالا شاهدیم که خود آمریکا مانع از اجرای قطعنامه شده و حتی از دیگران هم می‌خواهد که مانع از اجرای آن شوند و با ایران وارد مراودات اقتصادی نشوند که معنای آن ممانعت از اجرای قطعنامه شورای امنیت است، هدف از قطعنامه، عادی سازی روابط اقتصادی بقیه جهان با ایران بوده است. در واقع شاهد آن هستیم که آمریکا در حال مجازات کردن مردم و کشورها به خاطر حفاظت از قوانین بین‌المللی و دادن پاداش به آنها برای نقض کردن قوانین بین‌المللی است».
وزیر خارجه ایران ادامه داد: «ایران به تحریم‌های آمریکا عادت دارد و ما تقریبا 39 سال شاهد تحریم‌های آنها بوده‌ایم و ما یک تاریخ روابط راحت و خوبی با آمریکا نداشته‌ایم البته چنین نوعی از روابط از مدت‌ها قبل و به سال 1953(کودتای 28 مرداد) برمی‌گردد. جدای از این موضوعات ما به تدابیر و اقدامات غیرقانونی آمریکا عادت داشته‌ایم البته این دفعه اقدامات آمریکا به طور خیلی ویژه غیرقانونی هستند چرا که دارد از دیگر کشورهای می‌خواهد قطعنامه شورای امنیت را نقض کنند. ما زندگی خواهیم کرد، ما هفت هزار سال سابقه تاریخی داریم، ما در دوره سخت جنگ هشت ساله‌ای که بر ایران تحمیل شد، زندگی کردیم، جنگی که در آن همگان از صدام حسین تجاوزگر حمایت کردند، آمریکا، اتحاد شوروی و اروژایی‌ها از او حمایت کردند، شوروی‌ها به او جنگنده‌های میگ دادند، فرانسوی‌ها به او جنگنده‌های میراژ دادند، بریتانیایی‌ها به او تانک‌های چیفتن دادند، آمریکایی‌ها به او هواپیماهای شناسایی آواکس دادند، آلمانی‌ها هم سلاح‌های شیمیایی دادند در نتیجه همه با او همکاری کردند و سعودی‌ها هم 35 میلیارد دلار کمک کردند در نتیجه همه با او همکاری کردند اما ما بقا یافتیم. در آن موقع ما منزوی بودیم اما حالا آمریکا منزوی شده است. شما بیانیه اتحادیه اروپا درباره تحریم‌های آمریکا را دیدید. اینکه آیا مراولات تجاری خصوصی ادامه پیدا خواهد کرد یا نه، یک موضوع متفاوت دیگری است اما جامعه بین‌المللی در مقابل این تحریم‌ها می‌ایستد».
خبرنگار آمریکایی از ظریف سوال کرد، پیام شما برای مردم ایران که در بین این تحریم‌های آمریکا گیر افتاده‌اند، چیست؟ مردمی که خواهان یک زندگی عادی هستند؟
وزیر خارجه ایران جواب داد: «بله آنها حق داشتن یک زندگی عادی را دارند. دولت ایران برای تامین نیازهای اصلی مردم یارانه‌ها و سوبسیدهایی می‌پردازد و این کار را در مراحل قبلی هم انتجام داده است. البته هیچکس ادعا نکرده که تحریم‌های اقتصادی آسیب نمی‌رساند چرا که تحریم‌های اقتصادی هیمشه آسیب می‌رسانند اما هیچ وقت سبب دستیابی به اهداف سیاسی که این تحریم‌ها برای حصول به آنها وضع می‌شوند نخواهند شد و بعضی وقت‌ها دقیقا نتایج معکوس بر جا می‌گذارند همانطور که این موضوع در قضیه تحریم‌های قبلی دولت آمریکا علیه ایران صادق بوده است. آنچه که من به مردم عادی ایران گفته‌ام این بوده که برای ما صحبت با آمریکا تابو بود و ما این تابو را شکستیم، ما با آمریکا صحبت کردیم و طولانی ترین مذاکرات را با آمریکا برقرار کردیم به به آمریکا به یک توافق رسیدیم البته یک توافق دو صفحه‌ای هم نبود بلکه توافقی 150 صفحه‌ای بود و این آمریکا بود که تصمیم به خروج از آن گرفت. آیا این تقصیر ما بوده که آمریکا یک شریک قابل اتکا برای مذاکره نبوده؟ این مشکلی است که جامعه بین‌المللی در حال حاضر با آن مواجه است. اینطور نیست که آمریکا فقط از توافق هسته‌ای ایران خارج شده باشد، این کشور از توافق بین‌المللی آب و هوایی پاریس، توافق کنترل تسلیحاتی با روسیه، نفتا، توافق مشارکت فرا اقیانوس آرام، یونسکو، شورای حقوق بشر سازمان ملل و همه اینها خارج شده است، در واقع استثناهایی درباره این دولت وجود دارد که در آن از توافق خارج نشده باشد. این نوع دولتی است که ما با آن روبرو هستیم و من مطمئنم که مردم ایران در حالی که قابل فهم است که از وضعیت کنونی خوشحال نیستند اما این را هم می‌دانند که مقصر این وضع دولت (ایران) نیست و ما شاهد یک رژیمی سرکشی در واشنگتن هستایم که اصلا هیچ توجهی به قوانین بین‌المللی ندارد».
خبرنگار آمریکایی درباره ساز و کار ویژه اتحادیه اروپا برای تداوم مراودات اقتصادی با ایران سوال کرد و نظر وزیر خارجه ایران را درباره امکان تقابل این ساز و کار با تحریم‌های آمریکا جویا شد.
ظریف گفت: «مشکل اینجاست: آمریکا در حال استفاده از قدرت اقتصادی خود فراتر از حدود قابل قبول و نرمال است و وقتی شما چنین کاری می‌کنید ریسک واکنش آن را هم باید بپذیرید. این واکنش شروع شده است. البته بدان معنا نیست که چنین واکنشی در حال حاضر موفق خواهد بود. برای توفیق آن تضمیمی وجود ندارد اما این واکنش میوه و برآمده از سیستم بین‌المللی مالی است و چنین چیزی به رغم غلبه و وزن اقتصادی آمریکا بر سیستم مالی کنونی بین‌المللی انجام شده است. افراد، دیگر از اینکه آمریکا به آنها بگوید چه کار بکنند و چه کار نکنند، خسته‌شده‌اند، باید گفت که آنها خسته شده‌اند. شما اکنون دارید این موضوع را در قبال کشورهای مختلف می‌بینید. (مثلا) ترکیه در حال حاضر، توافق‌های مالی با بسیایر از کشورها دارد، با ما، روسیه، چین، اوکراین و دیگر کشورها دارد توافق‌هایی که در آن از ارزهای محلی خود کشورها برای تبادلات مالی استفاده می‌شود. ما هم این ترتیبات را با بسیاری از کشورها داریم، در نتیجه هر چه بیشتر آمریکا به کشورها فشار بیاورد و به اصطلاح شاهد استفاده از اقتصادو دلار آمریکا به عنوان سلاح باشیم، تعداد بیشتری از کشورها تدابیر لازم برای مقابله با این وضع را اتخاذ خواهند کرد. این ساز و کار مالی ویژه اتحادیه اروپا، یکی از تدابیر است که به طور خاص و در گام اول برای پرداختن به وضعیت ایران تعیین شده است اما هدف از آن همانطور که خود اروژایی‌ها هم گفتند، تنها این نیست که فقط سبب تضمین تبادلات بین ایران و اروپا یا ایران و طرف‌های ثالث شود بلکه برای تقویت خود آنها(اروپایی‌ها) است فقط موضوع مربوط به ایران نیست بلکه برای تقویت خود و تبادلاتشان در برحه احتمالی فشارهای آمریکا علیه اروپا است. این میوه و عصاره یک واقعیت تازه در صحنه بین‌المللی است که البته آنقدرها هم زود برای رفع نگرانی‌های ما (ایران) به ثمر نخواهد نشست اما یک شروعی تازه برای روابط اقتصادی بین‌المللی خواهد بود».
خبرنگار آمریکایی از مشکلات ساز و کار ویژه مالی اتحادیه اروپا از قبیل اینکه هنوز معلوم نیست چه کشوری میزبان آن است، سوال کرد و نظر ظریف را درباره نگرانی‌ها درباره موثر بودن این ساز و کار جویا شد.
ظریف گفت: «این یک مکانیسم چند جانبه است و مکانیسم فقط منحصر و مختص به یک کشور نیست و چندین کشور صاحب این مکانیسم هستند. هر جا که این مکانیسم مستقر شود، احتمالا آن کشور میزبان تحت فشارهای آمریکا قرار بگیرد اما اروپایی‌ها هنوز در حال بررسی هستند و آنها بهتر می‌توانند به سوال شما بپردازند البته آنچه که آنها به ما گفتند این بود که مرحله اول یک مکانیسم ویژه مالی برای ایران خواهد بود و مرحله دوم که شاید ایجادش برای آنها یک سال یا بیشتر طول بکشد، ایجاد یک نهاد و سازمان ویژه است که بسیار جامع‌تر و گسترده‌تر از تنها تجارت با ایران است».
خبرنگار آمریکایی درباره تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران و توان ایران برای دور زدن این تحریم‌ها و ادامه فروش محصولات خود به دیگر کشورها سوال کرد.
ظریف گفت: «وقتی رئیس‌جمهور ترامپ و دولتش گفتند که آنها درصدد به صفر رساندن فروش نفت ایران به صفر هستند، ما گفتیم که این آرزویی است که هرگز محقق نخواهد شد. ما در‌استانه چهارم نوامبر(روز اعمال تحریم‌های نفای آمریکا) هستیم و دیدید که حق با ما بود و آنها داشتند درباره تلاش برای ممانعت از صدور نفت ایران بلوف می‌زدند چرا که آنها به تاثیرات چنین کاری روی اقتصاد بین‌المللی واقف هستند و آنها هرگز قادر به چنین کاری نخواهند بود. ما همیشه راه‌های مختلفی برای خودمان داریم و به ارسال نفت‌مان ادامه خواهیم داد و به ناکامی آمریکا هم ادامه خواهد یافت. البته کارهایی که آمریکا دارد می‌کنند باعث ممانعت از شفاف سازی و تجارت آزاد می‌شود البته که ما کنار نخواهیم کشید و منتظر مرگ نخواهیم ماند و ما به استفاده از هر ابزار ضروری برای انجام کارمان متوسل خواهیم شد اما متاسفانه چنین مکانیسم‌هایی احتمال فساد و فقدان شفاف سازی را خواهد داشت».
خبرنگار یو اس ای تودی در ادامه این مصاحبه درباره انتخابات میان دوره‌ای کنگره آمریکا و همچنین انتخابات 2020 ریاست جمهوری در این کشور صحبت کرد.
وزیر خارجه ایران در جواب گفت: «در یک جمله بگویم که ما هیچ امیدی به این انتخابات یا انتخابات 2020 نمی‌بندیم. ببینید، چیزی که ایران را از برخی از مشتریان آمریکا در منطقه متمایز می‌کند آن است که ما به رغم حضور و تقابل آمریکا بقا یافته‌ایم. برای برخی از مشتریان آمریکا در منطقه این موضوع مهم است چرا که اگر یک دولت مطلوب (در آمریکا) در قدرت باشد، دست آنها را برای بمباران و حمله برای نابودی موجودیتی یمن باز کند، شهروندان را بکشد، نخست‌وزیر برباید و از این کارها اما اگر دولتی دیگر (در امریکا) سر کار باشد، اینطور نیست که شرایط آنقدرها هم متفاوت شود بلکه حمایت‌ها شاید محدودتر شود. برای ایران که شاهد دولت‌های دموکرات و جمهوری‌خواه زیادی بوده است، ما شاهد سیاست‌های خصمانه آمریکا بوده‌ایم، فقط درجه‌های این خصومت‌ها فرق داشته است البته این بدان معنا نیست که آنها با ما دوستانه رفتار کرده باشند نه آنها همیشه خصمانه رفتار کرده‌اند در نتیجه ما امیدی به انتخابات نبسته‌ایم و به خودمان اتکا می‌کنیم».
خبرنگار آمریکایی از وزیر خارجه ایران دلیل رد درخواست‌های رئیس‌جمهور آمریکا برای دیدار «بدون پیش شرط» با رئیس‌جمهور ایران را جویا شد.
ظریف گفت: «قطعا اینکه شما دیپلماسی در پیش بگیرید، این موضوع مفید خواهد بود و ما فقط درباره این موضوع حرف نمی‌زنیم بلکه در جهت اقدام به آن عمل می‌کنیم. من بعد از گذشت 37 سال حرف نزدن بین دو کشور، با جان کری وزیر خارجه(اسبق) در عالی‌ترین سطح دیپلماتیک دو کشور سر میز مذاکره نشستم و ما تقریبا برای دو سال شبانه روز برای توافق با هم مذاکره کردیم و به نتایج مثبتی رسیدیم و ما ااینطور فکر کردیم که این کار ما ارزش کار دیپلماسی را نشان خواهد داد، ابزاری که شما به غیر از آن نمی‌توانید با توسل به ابزارهای دیگر به نتایجش برسید اما این دولت (دولت ترامپ) اصلا اعتقادی به دیپلماسی ندارد و به تحمیل اعتقاد دارد. برای موفقیت در هر مذاکراتی نیازی به اعتماد متقابل نیست چون وقتی که شما در روابط بین‌الملل با دشمن یا حتی دوستتان سر میز مذاکره می‌نشینید، نمی‌توانید که به طرف مقابلتان اعتماد کنید و اگر می‌توانستید اعتماد کنید که اصلا نیازی به مذاکره نبود. شما سر میز مذاکره می‌نشینید، توافقات را روی کاغذ می‌نویسید، امضا می‌کنید یا آن را به شورای امنیت سازمان ملل ارسال می‌کنید چرا همه این کارها انجام می‌شود، دلیل آن این است که شما به هم اعتماد ندارید. البته که اعتماد متقابل ابزار ضروری برای آغاز مذاکره نیست اما احترام متقابل یک ضرورت است و آغاز احترام متقابل، احترام گذاشتن به خود، احترام گذاشتن به امضا و قول خودتان است. شما نمی‌توانید بگویید که دو سال دیگر یک دولت دیگر در راه است و شاید آن دولت جدید احترامی به توافق دولت قبلی نگذارد. در یک سال و نیم یا دو سال دیگر ما هم یک دولت دیگر خواهیم داشت، فقط تصور کنید که با چه نوعی جنگلی روبرو خواهیم شد اگر هر توافقی توسط یک دولت دموکراتیک برآمده از انتخابات صورت گیرد و دولت دیگری آن را کنار بزند، معمولا در نظام‌های دموکراتیک، دولت‌هایی که جایگزین دولت قبل می‌شوند زیاد با مواضع دوستانه در قبال هم ندارند. خوب با این شرایط اگر ما دو سال مذاکره کنیم برای فقط توافقی که فقط دو ساله دوام یابد، در این صورت اصلا شروع به مذاکره دیوانگی خواهد بود. ما با آمریکا و 5 کشور دیگر و اتحادیه اروپا یک توافق داریم، توافقی که قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل را هم شامل می‌شود. کسی بیاید و بگوید که من این توافق را دوست ندارم و از آن خارج می‌شوم چرا که به اعتقادش قدرت کافی برای انجام چنین کاری را دارد، خوب در این صورت چه تضمیمی وجود دارد که در توافق بعدی هم چنین کاری را تکرار نکند؟ آنها (دولت ترامپ) می‌گویند که دلیل خروج از برجام آن بوده که این توافق مورد تصویب و تایید کنگره قرار نگرفته و یک توافق شخصی بین رئیس‌جمهور اوباما و دولت ایران بوده است. من اول از همه به آنها می‌گویم که این توافق مشمول قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل است، شورای امنیت سازمان ملل اتاق کار رئیس‌جمهور ترامپ نیست البته او در (نشست مجمع عمومی سازمان ملل) تلاش برای انجام چنین کاری انجام داده بود اما این نهاد یک نهاد رسمی سازمان ملل است. حتی موضوع قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل را هم کنار بگذارید، آمریکا از یک معاهده مصوب مجلس سنای آمریکا یعنی معاهده موقت 1955 (با ایران) خارج شد در حالی که دادگاه بین‌المللی دادگستری به آمریکا طبق مفاد آن به آمریکا دستور داد برخی از تحریم‌های ایران را لغو کند اما آمریکا از کل معاهده خارج شد چون حکم دیوان بین‌المللی دادگستری را دوست نداشت».
وزیر خارجه ایران در اظهاراتی که به نظر تاکیدی بر نشست کمیسیون مشترک برجام با حضور «رکس تیلرسون» اولین وزیر خارجه دولت ترامپ با دیگر وزرای خارجه امضاکنندگان این توافق بوده، اشاره کرد، نشستی که قبل از خروج آمریکا از برجام انجام شده بود.
ظریف افزود: «ما با نماینده این دولت هم سر میزی که سه متحد هفتاد و چند ساله آمریکا حضور داشتند، نشستیم و آنها به او گفتند که این توافق بهترین توافقی است که شما می‌توانید به آن دست یابید اما او گفت که من نماینده رئیس‌جمهوری هستم که چنین نظری ندارد. با یک نماینده این دولت به یک اتاق رفته و سر میز مذاکره بنشینیم که چه شود. من نمی‌گویم که ما نمی‌توانیم با این دولت مذاکره کنیم و با دولت بعدی مذاکره خواهیم کرد بلکه من دارم اصول و پایه‌های لازم برای یک گفت‌وگوی مفید را اعلام می‌کنم. حتما لازم نیست که دولت بعدی آمریکا باشد بلکه به یک رویکرد متفاوت نیاز دارد».
خبرنگار آمریکایی سوال کرد: «چنین مذاکره‌ای به جو و فضای متفاوتی نیاز دارد؟»
ظریف در جواب گفت: «نه به جو متفاوتی نیاز ندارد بلکه به اتخاذ رویکرد متفاوت (آمریکا) نیاز دارد. ما هیچ وقت در یک جو مناسب مذاکره نکردیم، واقعیت این است که ایران و آمریکا مشکلات زیادی دارند و ما در جو توام با مشکلات و تفاوت نظرات با هم مذاکره کردیم اما ما (در برجام) به یک توافق بر سر یک موضوع خاص رسیدیم».
خبرنگار یو اس ای تودی سوال کرد: «آیا هیچ تماسی (بین آمریکا و ایران) وجود ندارد؟ هیچ تماسی در هیچ سطحی وجود ندارد؟ »
وزیر خارجه ایران اینطور جواب داد: «نه هیچ تماسی در هیچ سطحی وجود ندارد».
خبرنگار آمریکایی سوال کرد: «هیچ تماسی در آینده قابل پیشبینی نیست؟»
ظریف در جواب به این سوال گفت: «خوب شاید برخی بحث‌ها درباره موضوعات انسانی مربوط به زندانی‌ها (در آینده انجام شود اما به همین مقدار محدود خواهد بود».
