به گزارش الف، اینکه در طول تاریخ کشور عزیزمان ایران رخدادهای بسیاری به وقوع پیوسته که هر کدام به تنهایی سرفصل مهم و سرنوشت سازی در تاریخ انقلاب و مبارزات ملت ایران علیه استبداد و استعمار بوده است، بر کسی پوشیده نبوده و نخواهد بود اما در میان این وقایع، تسخیر سفارت آمریکا و بازداشت جاسوسان آمریکایی به مدت ۴۴۴ روز را میتوان اوج آگاهی و بیداری مردم ایران در مبارزه با استکبار جهانی ارزیابی کرد. مبارزه‌ای که ناشی از درک عمیق و احساس مسئولیت اسلامی بود.
این رخداد عظیم که نمادی از استعمار ستیزی ملت ایران و نفی سلطه قدرتهای استکباری جهان بود، به سرعت ابعاد گسترده‌ای به خود گرفته و بازتاب بسیاری داشت، به طوری که حضرت امام خمینی (ره) آن را "انقلاب دوم" نامیده و مهر تائیدی بر این حرکت دانشجویان زدند.
در اهمیت یوم‌الله ۱۳ آبان ۵۸ که با فاصله نه چندان دوری نسبت به پیروزی انقلاب اسلامی ایران اتفاق افتاد، همین بس که نه تنها توطئه های بعدی علیه انقلاب اسلامی با شکست مواجه و خنثی شده، بلکه ضربه سختی بر اقدامات ضد مردمی و عملیات جاسوسی آمریکا خبیث به ویژه در منطقه خاورمیانه وارد آمد و ابهت پوشالی و ساختگی این کشور در دنیا در هم شکسته شد. به مناسبت چنین روزی، ۱۳ آبان در تاریخ کشورمان بنام روز مبارزه با استکبار جهانی نام گرفت.
در ادامه اتفاقات و آنچه که منجر به تصرف سفارت آمریکا در تهران شد را مرور میکنیم و می‌خوانید:
روز دهم آبان ۱۳۵۸ حضرت امام خمینی (س)، رهبر کبیر انقلاب طی سخنرانی قاطعی خواستار استرداد شاه مخلوع از دولت آمریکا شد و فرمودند: بر دانش آموزان، دانشگاهیان و محصلین علوم دینیه است که با قدرت تمام، آمریکا را وادار به استرداد این شاه مخلوع جنایتکار نمایند.
حضرت روح‌الله در بخش دیگیری از پیام خود آورده بود: روز ۱۳ آبان، روز هجوم وحشیانه رژیم منحوس به دانشگاه و کشتار دسته جمعی دانشجویان عزیز ماست. اکنون که سالروز حمله به دانشگاه است، برای پیوستگی بیشتر لازم است روحانیون عزیز قم و تهران و سایر شهرستان های نزدیک به تهران در مراسمی که در دانشگاه تهران است، شرکت نمایند و همچنین روحانیون تمام شهرهای ایران در دانشگاه هر نقطه از ایران که بدین مناسبت مجلس بزرگداشتی برقرار کردهاند، شرکت نمایند و با حضور در دانشگاه های سراسر ایران و پیوستن به دانش آموزان و دانشجویان و استادان عزیز، توطئه های جدایی افکنانه بین این دو نیروی مترقی را خنثی کنند. دشمنان ما در هر فرصت خصوصا در این روز، از هیچ توطئه ای دست بردار نیستند و با هر وسیله ممکن میخواهند آرامش را از ملت عزیز سلب کنند.
دانشجویان پیرو خط امام پس از سخنرانی امام خمینی، به منظور وادار ساختن آمریکا به استرداد محمدرضا شاه و نیز دریافت اموال بلوکه شده ایران که در دست دولت آمریکا بوده است، تصمیم به ایجاد یک راهپیمایی گسترده گرفتند. به دنبال این تصمیم، عده ای از دانشجویان، متشکل از دانشگاه تهران، پلی تکنیک، شریف و ملی (شهید بهشتی کنونی) در یک راهپیمایی گسترده به سمت دانشگاه تهران حرکت کردند، در این بین عده ای از دانشجویان به سوی سفارت و ورودی‌های آن رفته و با گذر از دیوارهای آن، سفارتخانه را به تسخیر خود در آوردند. در همان ابتدا ۶۳ آمریکایی حاضر در این سفارتخانه به گروگان گرفته شده و اسنادی از جاسوسی آنها به دست دانشجویان افتاد. پس از این واقعه گروه ها و احزاب سیاسی در کشور، مواضع مختلفی در برابر آن اتخاذ کردند اما حضرت امام خمینی (س) آن را انقلابی بزرگتر از انقلاب اول خواندند.
واکنش اولیه امام خمینی (ره)
به دنبال اعلام خبر تسخیر سفارت، حضرت امام خمینی با حضور فرزند خود جهت اطلاع از اهداف و دیدگاه های دانشجویان در سفارت آمریکا موافقت میکند. مرحوم حاج احمد آقا هم پس از گفتگو با دانشجویان و بررسی وضعیت داخلی سفارت در همان روز، به اقامتگاه امام در قم باز می گردند تا امام را از جزییات این حرکت آگاه سازد.
دیدار سید احمد خمینی با دانشجویان
ساعت پانزده و چهل دقیقه روز چهاردهم آبان ماه ۱۳۵۸، حجت الاسلام حاج سید احمد خمینی، فرزند امام خمینی (س) وارد محوطه سفارت آمریکا شد و مورد استقبال دانشجویان قرار گرفت. دانشجویان پیرو خط امام که از روز گذشته سفارت امریکا را تصرف کرده بودند در اعلامیه شماره ۹ خود از حجت الاسلام والمسلمین حاج سید احمد خمینی دعوت کردند تا برای آگاهی از چگونگی اوضاع داخل سفارت به دانشجویان بپیوندند. سید احمد خمینی هم این دعوت را پذیرفت و عصر همان روز وارد سفارت آمریکا شد.
مرحوم حاج سید احمد خمینی سپس در یک مصاحبه مطبوعاتی که در همانجا برگزار شد شرکت کرده گفت: من به دعوت برادران پیرو خط امام به اینجا آمده ام اما هنوز با آنها گفتگویی انجام نداده ام.
وقتی درباره پیام امام برای دانشجویان سوال شد فرزند امام گفت: تمام مردم ایران از این عمل پشتیبانی می کنند.
مرحوم حاج سید احمد آقا درباره اقدام دانشجویان پیرو خط امام نیز گفت: به نظر من اقدام دانشجویان، اشغال سفارت آمریکا محسوب نمی شود بلکه جوانان دلیر ما لانه جاسوسی را تصرف کرده اند تا اشغال گران را بیرون رانند.
اعلان مواضع حضرت امام خمینی
در آن شرایط همه نگاه ها به سوی قم دوخته شده بود. آشکار شدن مواضع امام در قبال اشغال لانه جاسوسی آمریکا در تهران و ماجرای اسارت کارکنان سفارت آمریکا، آینده آن را رقم میزد. سرانجام امام پس از اطلاع گیری از وضعیت سفارت و انگیزه دانشجویان، یک روز پس از تسخیر لانه جاسوسی در میان یکی از سخنرانی هایشان به این حادثه اشاره کرده و میفرمایند: آن مرکزی هم که جوان های ما رفتند گرفتند، مرکز جاسوسی و مرکز توطئه بوده است. آمریکا توقع دارد که شاه را ببرد به آنجا مشغول توطئه، پایگاهی هم اینجا برای توطئه درست کنند، و جوان های ما بنشینند و تماشا کنند. باز ریشه های فاسد به فعالیت افتاده بودند که ما هم دخالتی بکنیم و جوان ها را بگوییم که شما بیرون بیایید از آنجایی که رفتند. جوان ها یک کاری کردند برای اینکه دیدند، آخر ناراحت کردند این جوان ها را. یک شاهی که در طول پنجاه سال این مملکت را به غارت کشیده است و به چپاول برده است و داده است و داده خوردند و خودش خورده است، و بالاتر از این، این قدر قتل نفس کرده است، کشتار عمومی کرده است.
حضرت امام در بخش دیگری از بیانات خود میفرمایند: توقع دارند که یک کسی که پنجاه سال به این ملت آن طور کرده است و حالا آمریکا با یک بهانه بیخود او را برده است نگه داشته در پناه خودش، و برایش وسائل آرامش تهیه کرده است، و به اسم مریض بودن یا به واقع مریض بودن- فرقی نمی کند- او را برده در آنجا و نگه داشته، و جوانهای ما که آنجا اظهار مخالفت می کنند، آنها را یا متفرق می کنند یا حبس می کنند. به همین دو، سه روز که در آن مجسمه آزادی- که یک دروغ شاخداری است در امریکا، آزادی- جوانهای ما رفتند به آنجا متوسل شدند و یک پارچه بستند به آنجا که شاه را باید بدهید. پلیس رفته و آنها را متفرق کرده و چند نفر از آنها را گرفته است. توقع این هست که جانیِ دستِ اول ما را ببرند آنجا نگه دارند و حمایت از او بکنند، و اینجا هم مرکز توطئه درست کنند، و مرکز پخش چیزهایی که توطئه گری است درست بکنند، نمی دانم، همه چیزهایی که می خواهند بکنند، بکنند و ملت ما و جوانهای ما و جوانهای دانشگاهی ما و جوانهای روحانی ما بنشینند تماشا کنند..
امام خمینی با بیان اینکه ملت ما همان طوری که تا حالا پیش آمده، از اینجا به بعد هم باید پیش برود و قطع کند دست اینها را می‌گوید: چنانچه اینها آدم نشوند و شاه را که خزاین ما را برده است و در بانک ها مقادیر بسیار زیادی- که ما حالا شاید بعضی از آن را مطلع باشیم- در بانک ها سپرده است و همه مال ملت است، تا این را برنگرداند، و اگر این را برنگردانند، ما طوری دیگری با آنها رفتار میکنیم. با انگلستان هم طوری دیگر رفتار میکنیم. آنها خیال نکنند که ما هم همین طور نشسته ایم گوش میکنیم که هر غلطی اینها میخواهند بکنند. نخیر، اینطور نیست. مسئله، باز انقلاب است. یک انقلابِ زیادتر از انقلاب اول خواهد شد. باید سر جای خودشان بنشینند و این خائن را او برگرداند. و آن خائن، بختیار خائن را هم او برگرداند. نه اینکه بختیار خائن را ببرند آنجا و بنشیند و توطئه کند.
پس از تایید امام از این حرکت دانشجویی، مردم به حمایت گسترده از دانشجویان پیرو خط امام پرداختند و با راهپیمایی های گسترده و شبانه روزی در اطراف سفارت حمایت خود را از آنان اعلام کردند. به تناسب این حمایت مردمی، کلیه گروه های سیاسی در کشور نیز مجبور به واکنش و اعلام حمایت شدند.
ابتکار حضرت امام
پس از چندی به ابتکار امام خمینی (س) زنان و سیاهپوستانی که در میان گروگان ها بودند آزاد و بقیه که ارکان لانه جاسوسی آمریکا در تهران بودند به عنوان گروگان باقی ماندند.
در پیام حضرت امام که سیزده روز پس از تصرف سفارت و در روز ۲۶ آبان ۱۳۵۸ صادر شد، آمده است: مرکز توطئه و جاسوسی به اسم «سفارت امریکا» و اشخاصی که در آن بر ضد نهضت اسلامی ما توطئه نمودهاند، از احترام سیاسی بین المللی برخوردار نیستند. تهدیدات و تبلیغات دامنهدار دولت امریکا به قدر پشیزی نزد ملت ما ارزش ندارد. نه تهدید نظامیِ او عاقلانه است و نه تهدید اقتصادی او واجد اهمیت. و کارتر یک اشتباه دارد، و آن اینکه گمان میکند همه دولت ها چشم بسته به خدمت او ایستادهاند. و این اشتباه بزرگ بزودی برای خودش هم روشن خواهد شد و طلیعه آن نیز مشهود است. ملت ایران بپا خاسته که نگذارد این لانه های جاسوسی در ایران به عمل ننگین خود ادامه دهند، و تا استرداد محمدرضا پهلوی، برای محاکمه و استرداد آنچه به یغما برده است، این لانه جاسوسی و آن جاسوسان حرفهای به حال خود باقی خواهند ماند. لکن برای آنکه اسلام برای زن ها حقوق ویژهای قائل است، و سیاهپوستان، که عمری را تحت فشار و ظلم امریکا به سر بردهاند، و شاید به طور الزام به ایران آمده باشند، نسبت به آنان، در صورتی که جاسوسی آنها ثابت نشده باشد، تخفیف دهید. دانشجویان عزیز، سیاهپوستان و زنانی که جاسوسی آنان معلوم نیست، به وزارت امور خارجه تحویل دهید، که فورا آنها را از ایران خارج نمایند. ملت شریف ایران اجازه آزادی بقیه را نمیدهد. لذا دیگران در بازداشت هستند، تا دولت آمریکا به خواست ملت عمل کند.
در پی اعلام پیام امام، یک روز بعد دانشجویان پیرو خط امام که در داخل سفارت مستقر بودند، پس از آماده کردن لیست ۱۳ گروگان زن و سیاهپوست طی نامه ای از مرحوم حجت الاسلام سید احمد خمینی می خواهند که برای مراقبت و نظارت در امر نقل و انتقال گروگان ها به سفارت بیایند تا هنگام آزادی آنان را تا محل وزارت خارجه و از آن جا به فرودگاه مهر آباد همراهی نمایند.
تنها نامه بدون «بسم الله» از امام خمینی
هنگامی که مقامات بلند پایه آمریکا در کنار فعالیت های زیرزمینی خود به دنبال راه حل سیاسی برای جاسوسان در اسارت خود بودند، تصمیم می گیرند تا از طریق اعزام نمایندگانی به ایران و ملاقات خصوصی با حضرت امام خمینی این ماجرا را خاتمه بدهند. جیمی کارتر رئیس جمهوری امریکا احتمالًا با هماهنگی عوامل داخلی و بخصوص چند عضو کابینه دولت موقت "رمزی کلارک" و "ویلیام میلر" را برای ملاقات با امام خمینی به ایران اعزام داشت. نمایندگان اعزامی در حالیکه به ترکیه رسیده بودند و خود را برای سفر به ایران آماده میکردند، پیام فوق الذکر حضرت امام صادر شد و آنان بدون اخذ نتیجه به آمریکا بازگشتند. پیام کوتاه حضرت امام بلافاصله در جهان و رسانه های گروهی بین المللی انعکاس گسترده ای یافت.
یادگار حضرت امام سید احمد خمینی در این باره تصریح میکنند: "حضرت امام به محض اطلاع اعلامیهای صادر فرمودند و درآن اطلاعیه هیات امریکایی را نپذیرفتند و به همه اعضای شورای انقلاب، هیات دولت موقت و سایر مسئولین تذکر دادند که هیچ کس حق ملاقات با این هیات امریکایی را ندارد. نکته قابل توجه در این اعلامیه آن است که این تنها اعلامیه حضرت امام است که بدون "بسم اللَّه الرحمن الرحیم " است همانند سوره برائت در قرآن کریم ".
** زمان: ۱۶ آبان ۱۳۵۸
مکان: قم
مخاطب: شورای انقلاب اسلامی و مسئولان دولتی
از قرار اطلاع نمایندگان ویژه کارتر در راه ایران هستند و تصمیم دارند به قم آمده و با اینجانب ملاقات نمایند. لهذا لازم میدانم متذکر شوم دولت آمریکا که با نگهداری شاه، اعلام مخالفت آشکار با ایران را نموده است و از طرفی دیگر آنطور که گفته شده است سفارت آمریکا در ایران محل جاسوسی دشمنان ما علیه نهضت مقدس اسلامی است، لذا ملاقات با من به هیچ وجه برای نمایندگان ویژه ممکن نیست و علاوه بر این:
۱- اعضای شورای انقلاب اسلامی به هیچ وجه نباید با آنان ملاقات نمایند.
۲- هیچ یک از مقامات مسئول حق ملاقات با آنان را ندارند.
۳- اگر چنانچه امریکا، شاه مخلوع- این دشمن شماره یک ملت عزیز ما- را به ایران تحویل دهد و دست از جاسوسی بر ضد نهضت ما بردارد، راه مذاکره در موضوع بعضی از روابطی که به نفع ملت است باز میباشد.
روح اللَّه الموسوی الخمینی
با تسخیر سفارت و افشای اسرار و فعالیت های جاسوسی علیه ایران، زحمات سی ساله دولت آمریکا و سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا در نفوذ به اعماق جامعه ایرانی و استخدام نیرو برای بهره برداری در زمان مطلوب به هدر رفت. از سوی دیگر این رخداد مهم بسیاری از اسرار و ارتباطات سازمان های جاسوسی و شگردهای خاص آنها را بر ملا کرد.
بنابراین انقلاب اسلامی به صحنه مبارزه رو در رو و مستقیم با آمریکا کشیده شد و با مقاومت و ایستادگی و خنثی کردن همه توطئه ها و ترفند های آمریکا، رسوایی بزرگی برای سیاست مداران آمریکا و به خصوص دولت کارتر فراهم آورد. دولتی که هنوز از زیر ضربه ناگهانی و مهلک از دست دادن وابسته خود (شاه) بیرون نیامده بود و هنوز برای سئوال "چه کسی ایران را از دست داد؟" پاسخی نیافته بود، ناگهان ضربه دیگری مهلکتر از ضربه اول دریافت کرد.
آمریکا ناامید از راه حل سیاسی، تصمیم به اجرای طرح نجات و براندازی نظام جمهوری اسلامی گرفت و با یک برنامه از پیش تنظیم شده، در تاریخ ۱۵ اردیبهشت ۵۹ با هشت فروند هلیکوپتر و یک هواپیما به خاک ایران حمله کرد؛ اما این عملیات به شکست انجامید و با نه نفر کشته، شکست مفتضحانه ای بر شکست های قبلی دولت آمریکا در ارتباط با انقلاب اسلامی ایران افزوده شد.
تردیدی نیست که شکست آمریکا در طبس یک "معجزه" بود و تنها امدادها و نصرت الهی در دل تاریکی شب به یاری ملت ایران شتافت و شن های روان با ماموریت الهی پیچیده ترین سیستم تکنولوژی آمریکا را از کار انداخت.
گزیده بیانات امام راحل و رهبری درخصوص یوم‌الله ۱۳ آبان
در ادامه گزیده‌ای از بیانات امام خمینی و آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای، مقام معظم رهبری درباره یوم‌الله ۱۳ آبان گردآوری شده که به شرح زیر است:
بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت امام خمینی (ره):
* ما شعار مرگ بر آمریکا را در عمل جوانان پرشور و قهرمان و مسلمان در تسخیر لانه فساد وجاسوسی آمریکا تماشا کرده ایم.
* دانشجویان مسلمان و مبارزی که لانه جاسوسی را اشغال کردند, ملت را سرافراز کردند.
* هرچه فریاد دارید بر سر آمریکا بکشید.
* آن روزی که آمریکا از ما تعریف کند باید عزا گرفت.
* من با اطمینان می گویم اسلام ابرقدرتها را به خاک مذلت می نشاند.
* آمریکا هیچ غلطی نمی تواند بکند.
* آمریکا را زیر پا می گذاریم.
* ملت بزرگ ایران مثل یک صاعقه بر سر آمریکا فرودآمده است.
ولی امر مسلمین، حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای «مدظله العالی»
* تا ذهن مردم از شعار مرگ بر آمریکا پر است تسلط دوباره آمریکا بر این کشور ممکن نیست.
* شعار مبارزه با استکبار برای ایران اسلامی یک مسئله اساسی محسوب می شود.
* ملت و دولت ایران در کنار یکدیگر از هیچ یک از قدرتهای استکباری واهمه ندارد.
* سیزده آبان روز تجلی دوباره آزادگی و شجاعت و غیرت انقلابی در ملت مسلمان ماست.
* وحدت ، مقاومت و اراده ملت رمز پیروزی در برابر آمریکاست.
* ما حتی برای یک لحظه با آمریکا کنار نخواهیم آمد.
* سیاست ما سیاست آشتی ناپذیری با آمریکاست .
* ملت ما اولین ملتی بود که ثابت کرد آمریکا هیچ غلطی نمی تواند بکند.
* مبارزه با استکبار، که امروز هم مظهر استکبار، دولت و رژیم آمریکاست، جزو ذات این انقلاب است.
* ملت ایران کاری کرده است که قدرتی مثل قدرت آمریکا و دستگاه استکباری، درمانده است.
* انقلاب اسلامی یک ضربه بر پیکر آمریکا بود.
* اوّلین مضمون سیزده آبان عبارت است از رویارویی رژیم امریکا با نهضت اسلامی و بیداری اسلامی.
* سیزدهِ آبان، اینهاست؛ یعنی مقابله با زورگویی، دسیسه و استکبار.
* جوانان در هر برههای از تاریخ کشورها و ملتها، میتوانند یکی از مهمترین مراکز سعادت یک ملت باشند.
* در میان ایام الله انقلاب سیزدهم آبان دارای ابعادی متنوعتر و پیامهایی عمیقتر و بنیانیتر است .
* زمره ی دلباخته و پرشور دانشجویان ، لانه ی توطئه گران و جاسوسان را زندان آنان کردند و آشتی ناپذیری اسلام نجات بخش را با کفر ستم پیشه ، به دنیا نشان دادند.
* تسخیر لانه ی توطئه و جاسوسی که با الهام از فرمان حضرت امام خطاب به دانشجویان و دانش آموزان درباره ی گسترش اعتراضات انجام گرفت جهادی ابتدایی بود علیه استکبار و علامتی از فرا رسیدن نوبت سر برکشیدن جبهه ی حق و به هم خوردن موازنه های استعماری و در هم شکستن صولت آمریکا و بطلان تلقینات دهها ساله آنان برای مرعوب کردن ملتها.
* خدا را شکر می گوییم که ملت ایران با گوش حق نیوش و چشم حق بین ، درسهای بزرگ زندگی را ازانقلاب بزرگ و رهبر حکیم خود آموخت و روز به روز با تحقق وعده های الهی ایمانش به حقانیت این راه عمیقتر شد.
* در جمهوری اسلامی اگر کسانی تصور کنند که با امتیاز دادن به آمریکا و دیگران خواهند توانست به مقاصد و اهداف نظام اسلامی برسند، سخت در اشتباهند.
* ۱۳ آبان روز تجلی آزادگی ، شجاعت و غیرت انقلابی ملت ایران است.
