همچنین سید عباس عراقچی معاون سیاسی  وزیر امور خارجه در گفتگوی ویژه خبری شبکه دو سیما در تاریخ ۶ خردادماه گفت: «برجام تنها یک چهارم مشکلات بانکی ما را حل کرد و سه چهارم باقیمانده به FATF و خودمان باز می گردد به این خاطر است که با برجام وضعیت بانکی ایران به مشکل مناسبی تبدیل نشد».  

حسین غریبی دستیار وزیر امور خارجه و مسئول پرونده FATF در این وزارتخانه نیز در مصاحبه با روزنامه خراسان در تاریخ ۲۳ مهرماه گفت: «هیچ بانکی در دنیا حاضر نیست ریسک همکاری با کشوری را بپذیرد که در فهرست سیاه FATF است».

همچنین مهرداد سپه‌وند، مدیر گروه پژوهشی بانکداری پژوهشکده پولی و بانکی (این پژوهشکده زیر مجموعه بانک مرکزی است) در قالب یادداشتی در تاریخ ۱۱ مهرماه نوشت: «بیرون ماندن از حلقه شبکه کشورهایی که با FATF همکاری می‌کنند و عدم همکاری جریمه سنگینی از طرف دیگر کشورها، که هم‌اکنون تقریبا همه کشورهای جهان را شامل می‌شود، در بر خواهد داشت. پیامد عملی عدم همکاری با این سازمان وارد شدن در لیست اقدام متقابل است. انتظار روابط مالی از سایر کشورها از جانب کشوری که در لیست اقدام متقابل است کاملا واهی است... نه روسیه، نه چین، نه عراق و نه هیچ کشور دیگر حاضر نخواهد بود در صورت وارد شدن ایران در لیست اقدام متقابل با بخش مالی ایران تعامل داشته باشد». در واقع، سپه‌وند ادعا کرده است که در صورت عدم پذیرش لوایح FATF از سوی ایران و قرار گرفتن ایران در لیست اقدام متقابل، بانک‌ها و موسسات مالی خارجی با ایران همکاری نخواهند کرد.

*قطع ارتباطات بانک های خارجی با ایران بخاطر تحریم های آمریکا

در حالی مسئولین دولت و بخصوص بانک مرکزی بر روی قفل شدن روابط بانکی در صورت عدم تصویب لوایح مرتبط با FATF تاکید می‌کنند که عدم حل شدن مشکلات بانکی کشور بعد از اجرایی شدن برجام به خاطر تحریم‌ها بود و نه استانداردهای FATF. در واقع، در برجام ساختارهای تحریمی برداشته نشده بود و بانک‌های اروپایی از ترس اینکه هر لحظه تحریم‌ها برگردد، با ایران همکاری نمی‌کردند. بعد از خروج آمریکا از برجام نیز، قطع روابط بانکی به خاطر فشار تحریم‌ها بوده است. در همین راستا، اخیرا رویترز به نقل از منابع آگاه خبر داد که بانک کنلن چین که کانال اصلی پرداخت‌های بین ایران و چین می‌باشد، شفاها به مشتریان خود اعلام نموده است که در نظر دارد پرداخت‌های یوآنی خود را از 10 آبان ( 1 نوامبر) به بعد قطع نماید. دلیل قطع پرداخت‌ها و بستن کانال پرداخت تحریم‌های آمریکا ذکر شده است.

 اما این تنها مورد قطع ارتباط بانکی به دلیل تحریم‌های آمریکا نیست و شواهد متعدد دیگری درباره این موضوع وجود دارد. به عنوان مثال، براساس گزارش پایگاه خبری گلوبال هندلزبلت در تاریخ 9 مهرماه، به رغم قول مقامات آلمانی مبنی بر حفظ منافع ایران در برجام، بانک‌های آلمانی به خاطر ترس از تحریم‌های آمریکا از همکاری با ایران امتناع می‌کنند. به همین دلیل، هلموت گوتلیب، مدیر شعبه آلمانی بانک ملی ایران در هامبورگ گفته است نزدیک به 80 تا 85 درصد پرداخت‌ها به بانک‌های آلمانی رد می‌شود.

در تاریخ 2 مهرماه هم بانک فرانسوی بی.پی.آی فرانس خبر داد برنامه‌ای را که به دنبال ایجاد مکانیسم برای کمک به شرکت‌های فرانسوی تجارت کننده با ایران بود،  کنار گذاشته است. مدیر اجرایی بی.پی.آی فرانس در این رابطه گفت است: «این برنامه متوقف شده است... تحریم‌های برای شرکت‌ها تنبیهی هستند». در سال جاری این بانک اذعان کرد که در حال کار بر روی پروژه‌ای با هدف حمایت مالی از شرکت‌های فرانسوی است که به دنبال صادرات کالا به ایران هستند. پروژه‌ای که بی.پی.آی فرانس در حال کار بر روی آن بود، ایجاد تضمین‌های صادراتی بر پایه‌ یورو به خریداران ایرانی کالاها و خدمات فرانسوی بود که به خاطر تحریم‌های آمریکا متوقف شد.

علاوه بر موارد مذکور، در اوایل مذاکرات ایران با کشورهای اروپایی برای حفظ برجام بعد از خروج آمریکا از این توافقنامه، اتحادیه اروپا وعده داد موانع بانک سرمایه‌گذاری اروپایی (EIB) برای حمایت از شرکت‌های اروپایی در برابر تحریم های آمریکا را برمی‌دار. در همین راستا، پارلمان اروپا در 14 تیرماه طرحی را تایید کرد که به موجب آن بانک سرمایه‌گذاری اروپا بتواند با ایران تجارت کند اما از آنجایی که طرح مذکور الزام‌آور نبود ، بانک سرمایه‌گذاری اروپا زیر بار اجرای این تصمیم نرفت  و مقامات این بانک اعلام کردند که نمی توان تحریم های آمریکا علیه ایران را نادیده گرفت و با وجود حمایت از تلاش‌های اروپا برای زنده نگه داشتن توافق هسته‌ای ایران، عملا امکان کار کردن با ایران برای بانک‌های اروپایی وجود ندارد.

 در واقع مقامات بانک سرمایه‌گذاری اروپا که از بانک‌های اصلی اتحادیه اروپاست، صراحتا اعلام نمودند که با توجه به تحریم‌های آمریکا امکان همکاری بانک‌های اروپایی با ایران نیست.

*اجرای کامل درخواست های FATF یک امتیاز سیاسی دیگر به غرب است

در تمام مواردی که ذکر شد، بانک‌های چینی و اروپایی که ارتباط و خدمات بانکی خود به بانک‌های ایرانی و مشتریان ایران قطع کرده‌اند یا می خواهند بکنند، تصریح کرده‌اند که تحت فشار تحریم‌های آمریکا مجبور به اینکار شدند و هیچ یک اعلام نکردند که به خاطر استانداردهای پایین بانکی ایران در زمینه پولشویی، حمایت مالی از تروریسم و هر آنچه که FATF در 41 اقدام خود از این اجرای کامل آنها را خواستار شده است، رابطه‌ی بانکی خود با ایران را قطع کرده‌اند. در نتیجه، طرح این ادعا که عدم اجرای برنامه اقدام 41 بندی FATF باعث قفل شدن ارتباطات بانکی با خارج می‌شود یک آدرس غلط است و خواسته‌ اروپایی‌ها مبنی بر اجرای خواسته‌های FATF یک پیش‌شرط سیاسی است و نه پیش‌شرط فنی. به عبارت دیگر، پذیرش FATF مشابه برجام و در راستای برجام، یک امتیاز سیاسی دیگر به غرب است زیرا ایران تعهدات را یک طرفه اجرا می‌کند در صورتی که طرف مقابل به تعهدات خود پایبند نیست و امتیازی به ایران نمی‌دهد.

 در نتیجه، انتظار می رود مقامات کشورمان به این موضوع توجه کنند که تحریم‌ها مانع اصلی در روابط بانکی ایران با کشورهای خارجی هستند و استانداردهای مورد نظر اتحادیه اروپا فرع قضیه است. در واقع، اتحادیه اروپا با مطرح کردن این خواسته عملا به دنبال فرار از تعهدات خود نسبت به برجام و در قدم‌های بعد قرار دادن ایران در موضع ضعف و گرفتن امتیاز از ایران در حوزه‌های موشکی، نفوذ منطقه‌ای و ... است، یعنی دقیقا همان حوزه هایی که با آمریکا اتحاد راهبردی دارد.