از گذشته بازدید از حیات وحش یکی از جاذبه‌های محبوب گردشگران در سفر بوده است. برای این علاقمندی، باغ وحش‌هایی ایجاد شد که حیوانات در آن‌ها و در داخل قفس‌های کوچک و بزرگ نگه داشته می‌شدند و گردشگران برای بازدید به این باغ‌ها سر می‌زدند. امروزه البته دوستداران و حامیان حیوانات تاسیس و راه اندازی باغ وحش را نوعی حیوان آزاری می‌دانند و دیدن حیات وحش را فقط در شرایط طبیعی حیوانات مجاز می‌دانند.

در هر حال هنوز عطش بازدید از حیات وحش در میان گردشگران وجود دارد. در این بین حیوانات عجیب همیشه در اولویت بوده و هستند. کروکودیل‌ها یکی از عجیب‌ترین و ترسناک‌ترین حیوانات جهان هستند و گردشگران جسور و ماجراجو تلاش می‌کنند که این کروکودیل‌ها را در شرایط طبیعی زندگی آنها ببینند.

گاندو یا تمساح پوزه کوتاه که نوعی کروکودیل بومی ایرانی و پاکستانی است یکی از عجیب‌ترین و خاص‌ترین جاذبه‌های حیات وحش ایران محسوب می‌گردد. این کروکودیل که بزرگترین خزنده ایران و پاکستان است در طی 65 میلیون سال گذشته تغییرات جزیی داشته است. شاید برایتان جالب باشد اگر بدانید گاندو تنها تمساحی است که به طور طبیعی در ایران زندگی می‌کند و همین ویژگی باعث شده است که بازدید از این حیوان در میان گردشگران جذاب باشد.

در زبان بلوچی به این کروکودیل گوَند (Gwanḍ) به معنی کوتاه و کوچک جثه گفته می‌شود که به پوزه کوتاه این حیوان اشاره دارد. مردم محلی گاندوها را حیوانی مقدس می‌دانند و اعتقاد دارند که با مرگ این حیوان خشکسالی و قحطی در منطقه ایجاد خواهد شد. برای همین از آسیب رساندن به گاندوها خودداری می کنند.

یکی از رفتارهای جالب این حیوان حفر کانال عمیق در کنار برکه‌ها و رودخانه‌های محل زندگی خود است. طول این کانال‌ها گاهی به 15 متر می‌رسد که هم در ساعات گرم روز مکان مناسبی برای استراحت است و هم از تبخیر آب جلوگیری می‌کنند. این رفتار باعث می‌شود که آب برکه‌ها و تالاب‌ها در فصل گرم و ایام خشکسالی ذخیره شود و به همین دلیل بلوچ‌ها معتقدند که هرکجا گاندوها هستند، آب فروان هم هست.

گاندوها جزو کروکودیل‌های با جثه‌ی متوسط هستند (بزرگترین گاندو یا تمساح پوزه کوتاه ۴ متر بوده است و بزرگترین گاندوی مشاهده شده در ایران 3.6 متر طول دارد). گاندوها گوشت‌خوار هستند اما عادت به انسان خوری ندارند. در طی 10 سال گذشته تنها دو مورد حادثه مبنی بر آسیب به انسان از طرف این حیوان در ایران گزارش شده است که این دو مورد نیز در حد گاز گرفتگی دست و پا بوده است. گاندوها برعکس ظاهر ترسناک و وحشتناکی که دارند، حیواناتی ترسو و آرام هستند. به همین علت به سختی گاندوها را بیرون از آب می‌توانید مشاهده کنید.

گاندوها در آب‌های شیرین زندگی می‌کنند و در ایران در مناطق حفاظت شده به همین نام (گاندو) در استان سیستان و بلوچستان هستند. بهترین نقطه برای مشاهده‌ی این حیوان به ظاهر ترسناک در مسیر رودخانه‌ی سرباز است. مهمترین مشکل گاندوها در این مناطق خشکسالی و کم آبی است که پناهگاه و غذای گاندوها را از آنها می گیرد و همین امر باعث گردیده است که گاندوها در معرض انقراض قرار بگیرند.

گاندو در پارک ملی چیتوان، نپال

گاندوها در هند

منبع : لست سکند