شبکه‌های اجتماعی با تمام سود و معایب‌شان همچنان رو به رشد هستند. در حال حاضر هیچ آمار دقیقی در مورد تعداد کاربران ایرانی اینستاگرام و توئیتر وجود ندارد؛ اما تعداد دانلود‌های اینستاگرام در کافه بازار بیش از 16 میلیون بوده و با در نظرگرفتن دانلود از طریق گوگل‌پلی و فروشگاه اپل می‌توان تخمین زد که این شبکه در ایران حدود 20 میلیون کاربر دارد. با نگاهی گذرا به جریان‌سازترین صفحات مجازی در توئیتر و اینستاگرام و بررسی پست‌های ادمین‌های این صفحات مشخص می‌شود که منبع منتشرکننده سبک خاصی از زندگی و اخبار غیررسمی از مراجع غیرقابل اعتماد، گردانندگان این صفحات هستند.

جالب اینکه این گردانندگان خودشان مدل لاکچری سبک زندگی را تبلیغ می‌کنند یا خبر‌های حاشیه‌ای را اصلی جلوه می‌دهند و بعد در فضای واقعی یا حتی همان فضای مجازی از فاصله طبقاتی، فقر، ناامیدی و بی‌تدبیری گلایه می‌کنند! یعنی خودشان به مردم جو می‌دهند و باز خودشان هم از همان جو در پیشگاه مردم شکایت می‌کنند!

واکاوی پرطرفدارترین صفحات ایرانی در توئیتر و اینستاگرام ما را با بخشی از سازوکار این شبکه اجتماعی در جامعه آشنا می‌کند، اینکه چطور برخی در آن به شهرت می‌رسند و میلیون‌ها نفر هم به آن معتاد می‌شوند.

دسته بندی اینستاگرامی

نخست اینکه اینفلوئنسرشدن یا به بیان عوام، شاخ در اینستاگرام خرج زیادی ندارد و نیازی نیست که حتماً کار مهم و اختراعی داشته باشید، بلکه یک کلیپ جنجالی به سادگی شما را مشهور می‌کند.

اینفلوئنسر‌ها را می‌توان به سه دسته، افراد مشهور اجتماعی مثل بازیگران و ورزشکاران، لاکچری‌ها و خارق‌العاده‌ها تقسیم‌بندی کرد. لاکچری‌ها افرادی هستند که با زندگی لوکس یا وابستگی‌هایشان و خارق‌العاده‌ها هم با ویدئو‌های عجیب از رفتار نابهنجار‌شان معروف می‌شوند. در رقابت بین این سه دسته، افراد مشهور اجتماعی بیشترین فالوور یا دنبال‌کننده در اینستاگرام را دارند.

پیوند شاخ‌های اینستاگرام با تجارت

جایگاه دوم بیشترین فالوور اینستاگرام ایرانی متعلق به رامبد جوان با 3/7 میلیون فالوور است که با برنامه شاد خندوانه مدت‌هاست شهرتش را حفظ کرده و روند شروع به کار هنری او به ترتیب در تئاتر، تلویزیون و سینما بوده و در 11 فیلم سینمایی به ایفای نقش پرداخته است. وی کارگردان و مجری برنامه خندوانه است که چهار سال بی‌وقفه از شبکه نسیم در حال پخش شدن می‌باشد.

اصلی‌ترین دلیل پرمخاطب بودنش هم همین برنامه است. جوان مدت‌هاست که به اهمیت فضای مجازی و تاثیرش پی برده و خنداننده‌شو و استفاده از کمدین‌های اینستاگرام گواه این داستان است. اما آخرین اقدام او در این راستا، رونمایی از پلتفرم «اینفلوئنسر مارکتینگ تک استار» و برگزاری فرش‌قرمزی با حضور افراد مشهور اینستاگرامی مورد علاقه‌اش بود که همین اواخر انجام شده است. این پلتفرم برنامه‌ای اختصاصی برای ارتباط برند‌ها و اینفلوئنسر‌ها (شاخ‌های اینستاگرام) در شبکه‌های اجتماعی است. این پلتفرم افراد تاثیرگذار را براساس نیاز‌های واقع بینانه یک کسب‌و‌کار معرفی می‌کند و به گونه‌ای طراحی شده که مرتبط‌ترین افراد در کمپین‌های تبلیغی معرفی شوند.

یکی دیگر از عواملی که صفحه رامبد جوان را پر رفت‌و‌آمد کرد، حاشیه ازدواج سوم او با نگار جواهریان و سپس تایید این حاشیه بود که می‌توان گفت: دوران پرجنجالی را برای او رقم زد.

شیر خشک و طراحی جواهر

در بین کاربران ایرانی، صفحه اینستاگرامی مهناز افشار با 6/7 میلیون فالوور جایگاه نخست را دارد. وی بازیگری را با یک مجموعه تلویزیونی به نام گمشده در 1377 شروع کرد، پس از آن در همان سال با ایفای نقش در فیلم سینمایی دوستان به سینما راه یافت. بازی در فیلم سینمایی شور عشق در 1379 او را به شهرت رساند. هم‌اکنون او همسر محمدیاسین رامین فرزند معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد اسبق است. ماجرای واردات شیرخشک‌های فاسد توسط همسرش که موجب زندانی‌شدن او نیز شده بود، از جمله مسائلی بود که موجب زیر ذره‌بین قرارگرفتن بیشتر این بازیگر شد و طبعاً در پرفالوورترشدن صفحه او بی‌تاثیر نبود. البته کانال تلگرام او با تعداد عضو بالا، شوی جواهرات برادرش که این بازیگر مدعی است تعدادی را خودش طراحی کرده، بازی‌اش در تئاتر موزیکال الیورتوییست و فعالیت‌های اجتماعی جدیدش هر کدام به نوعی در دیده‌شدن صفحه‌اش تاثیر داشتند.

همه موضوعات اجتماعی

بهنوش بختیاری با 7/6 میلیون فالوور در رتبه سوم فهرست قرار دارد. او از اولین ستاره‌هایی است که در اینستاگرام به فالوور میلیونی دست پیدا کرد و زمانی این دنبال‌کننده‌ها را ارتش خودش نامید! این رقابت میلیونی زمانی باعث ایجاد جنجال‌هایی بین او و سحر قریشی شد که پس از مدتی آن‌ها دشمنی و حتی رقابت با یکدیگر در دنیای مجازی را تکذیب کردند. وی دلیل حضور پررنگش در اینستاگرام را تا حدودی برون‌گرایی‌اش دانسته است. بختیاری هرازگاهی در حوزه‌های اجتماعی هم خبرساز می‌شود و تقریباً به همه موضوعات اجتماعی واکنش نشان می‌دهد. او سال قبل هم، حاشیه‌ای را به علت بازی در یک تیزر فروشگاه عطر و ادکلن پشت‌سر گذاشت که علاوه بر هجوم فالوور‌ها به صفحه‌اش منجر به پیش‌آمدن کدورتی بین او و مهراب قاسم‌خانی نویسنده طنز نیز شد.

از لندن تا رستوران

چهارمین صفحه اینستاگرامی پردنبال‌کننده ایرانی متعلق به الناز شاکردوست با 2/6 میلیون فالوور است. او بازیگری را با تئاتر آغاز کرد و در سن 19 سالگی با بازی در فیلم گل یخ در سال 1383 به کارگردانی کیومرث پوراحمد پا به عرصه سینما گذاشت. اینستاگرام شاکردوست را به نوعی می‌توان به دو بخش قبل از اقامتش در انگلیس و بعد از آن تقسیم کرد؛ اقامت کوتاه‌مدت او که به گفته خودش برای ادامه تحصیل بود، در پست‌های اینستاگرامش هم تغییراتی مشهود ایجاد کرد. او که در ابتدای فعالیتش بیشتر تصاویری از چهره‌اش، سفر‌ها و تفریحاتش با دیزاین لباس منتشر می‌کرد، به یک‌باره بعد از اقامت در لندن تصاویرش به عکس‌هایی در دانشگاه، کتابخانه و در حال معرفی کتاب و حتی نشان‌دادن بخش‌های مهمی از صفحات کتاب تغییر کرد. البته اکنون به تهران برگشته و رستورانش را هم با حضور بخشی از فالوورهایش افتتاح کرد.

حاشیه‌های تمام نشدنی

سحر قریشی با 1/6 میلیون فالوور در جایگاه پنجم فهرست اینفلوئنسر‌های ایران است. وی پس از ایفای نقش یلدا در سریال دلنوازان به شهرت رسید؛ قریشی بازی در بیش از 25فیلم سینمایی را در کارنامه هنری خود دارد. وی اکثر اوقات ترجیح داده است از تعداد بالای فالوور‌های صفحه‌اش، برای سفیر برند‌های مختلف شدن استفاده کند. عکس‌ها و فیلم‌های تبلیغاتی او برای یک برند لنز رنگی چشم و یک برند روسری نیز فالوور‌های زیادی را جذب کرد. از دوران پرجنجال فعالیت قریشی می‌توان به مصاحبه‌اش با رضا رشیدپور اشاره کرد که در آن مشخص شد، اطلاعاتش از دنیای هنر به شدت کم است و او صرفاً یک بازیگر تجربی است. این ماجرا هجوم نظرات منفی را به سمت صفحه او سرازیر کرد. آخرین حاشیه این خانم بازیگر، شایعه ازدواجش با فوتبالیستی مشهور که فالوورهایش را هم افزایش داده است.

دیده می شوم پس هستم!

عمومی بودن پروفایل اینستاگرامی این افراد موجب‌شده تا بیشتر دیده شوند. روش‌های دیگری مانند انتشار پست‌هایی که زندگی لاکچری این افراد مشهور را نمایش می‌دهد و موجب کنجکاوی و مراجعه بسیاری از افراد به صفحاتشان شده است.

ضمن اینکه «جلب توجه» مخرج مشترک این افراد هم هست. جلب توجه می‌تواند یک هنر یا اختلال شخصیتی باشد! هنر جلب توجه در واقع یک استعداد ذاتی است و مثل فردی که در بازیگری، ورزش، موسیقی، تحصیل و ... استعداد دارد. برخی افراد هم در جلب توجه دیگران یا جلب رضایت آن‌ها استعداد خاصی دارند، شاید به همین دلیل است که هر کسی نمی‌تواند به اندازه این افراد، در اینستاگرام مشهور شود. در واقع می‌توان گفت: افرادی که ما در اینستاگرام به آن‌ها لقب اینفلوئنسر داده‌ایم، از هنر جلب توجه برخوردار هستند، اما بیشتر این جنجال‌ها و شایعات است که میدان‌داری می‌کند.

توئیتر: یک زد و خورد دوطرفه

به دلیل سهولت در استفاده و قابلیت‌هایی که اخیراً به توئیتر افزوده شده (افزودن عکس، گیف، ویدیو و نظرسنجی) توئیتر می‌تواند رسانه خوبی در شبکه‌های مجازی به شمار بیاید. حساب‌های کاربری توئیتر در ایران یا توسط خود افراد، مانند حساب حسام‌الدین آشنا، جواد ظریف و عارف یا توسط جمعی از طرفداران مانند احمد توکلی و گاهی توسط تیم رسانه‌ای یا روابط عمومی آن‌ها مانند شهرداری تهران مدیریت می‌شود. به لطف کانال‌های مختلفی که در تلگرام، توئیت‌های منتخب کاربران در مسائل مختلف را منتشر می‌کنند توجه به این شبکه افزایش یافته است، اما جو کلی توئیتر، بیشتر یک زد و خورد دوطرفه است. شکایت از وضع موجود و اعتراض‌های سیاسی و اجتماعی در یکطرف و مقابله عده‌ای دیگر در برابر این هجمه‌ها در طرف دیگر است. هر چند کاربران مذهبی بسیاری نیز در این شبکه هستند که در مناسبت‌های مختلف، تگ‌هایی را به صدر بالاتری فرستاده‌اند.

جولان بنگاه‌های خبرپراکنی

پرفالوورترین حساب‌های توئیتری فارسی متعلق به بی‌بی‌سی فارسی است که این صفحه با 15/1 میلیون کاربر مدعی است آخرین اخبار ایران و جهان را اطلاع‌رسانی می‌کند. تمرکز اصلی بر اخبار سیاسی است. رتبه دوم پرطرفدارترین حساب توئیتری متعلق به جواد ظریف وزیر خارجه کشورمان با 09/1 میلیون فالوور است. این صفحه تنها به زبان انگلیسی است. البته در این صفحه اخبار زیادی از دیگر رسانه‌های جهان و حتی اخبار وزارت خارجه امریکا هم منتشر و به آن‌ها واکنش نشان داده می‌شود. صفحه توئیتری رسانه صدای امریکا با 790 هزار فالوور در رتبه سوم قرار دارد، این صفحه در معرفی خود مدعی انتشار تازه‌ترین خبرها، گزارش‌ها، گفت‌وگو، عکس و فیلم از امریکا، ایران و جهان است. توئیتر فارسی وزارت خارجه امریکا هم در این صفحه برای کاربران تبلیغ و پیشنهاد می‌شود.

رتبه چهارم بالاترین فالوور متعلق حسن روحانی با 688 هزار دنبال‌کننده است؛ این صفحه به عنوان حساب رسمی پایگاه اطلاع‌رسانی حسن روحانی معرفی شده و جالب اینکه صفحه محمود صادقی نماینده مجلس هم در این صفحه پیشنهاد به بازدید شده است. صفحه توئیتری رسانه دویچه وله فارسی هم با 640 هزار فالوور در جایگاه پنجم پر طرفدارترین‌هاست. این رسانه آلمانی تبار تمرکز اصلی‌اش بر موضوعات اجتماعی، محیط‌زیست و اقتصادی است. هرچند که از عینک سیاسی خودشان به موضوعات می‌نگرند. در مجموع بررسی‌ها در توئیتر نشان می‌دهد که خبرپراکنی‌های مجازی که پا به عرصه واقعی هم می‌نهند، از همان صفحات پرهیاهو و جنجال‌ساز برمی‌خیزند. جالب اینکه بازیگران، لاکچری‌بگیران، ورزشکاران و خودشیفته‌های اجتماعی برعکس اینستاگرام اینجا کاملاً به حاشیه رفته و فضا برای خودشیفتگان سیاسی بازتر است. هرچند که توئیتر با فناوری جدیدش سطحی حرفه‌ای‌تر از اینستاگرام را میزبانی می‌کند.

منبع: روزنامه جوان