پروفسور «رابرت رنیش» استاد پیشین اقتصاد و بازارهای مالی و مدیریت سرمایه‌گذاری در دانشگاه نیو هیون است. وی از جمله اقتصاددانانی است که روی تاثیرهای اقتصادی ۱۱ سپتامبر تحقیق کرده است.
آمریکا بدهکاترترین کشور در تاریخ است
رابرت رنیش در رابطه با اقتصاد و جنگ، به ویژه پس از حملات ۱۱ سپتامبر و حمله آمریکا به افغانستان به ایلنا گفت: آمریکا بدهکارترین کشور در تاریخ است. اما نکته‌ای که باید در نظر گرفت این است که دیپلماسی ارتباط چندانی به بدهی و قرض ندارد. آمریکا بنا نداشت در خاورمیانه جنگ به راه بیندازد، اما حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر راهی دیگری پیش پای دولت وقت این کشور نگذاشت.
جنگ در افغانستان برای آمریکا بیش از یک تریلیون دلار هزینه در بر داشت
وی افزود که نمی‌توان انکار کرد که در آن زمان اوضاع اقتصادی شاید آنچنان که باید و شاید مناسب نبود، اما نمی‌توان این‌گونه نتیجه‌گیری کرد که حمله آمریکا به افغانستان در پی دور کردن نظرها از این بحران‌ها بود.
رابرت رنیش ادامه داد: البته نمی‌توان کتمان کرد که تا پایان سال ۲۰۰۱، کنگره آمریکا بودجه‌ای به ارزش ۲۹ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار برای جنگ اختصاص داد. جنگ در افغانستان برای آمریکا بیش از یک تریلیون دلار هزینه در بر داشت.
وی در پاسخ به این‌که آیا حمله به برج‌های تجارت جهانی را می‌توان نمادی از پایان سلطه نئولیبرالیسم دانست گفت: چنین فکر نمی‌کنم. ۱۱ سپتامبر چیزی نبود جز اقدامی بی‌رحمانه و تروریستی که جان بی‌گناهان بسیاری را گرفت. درباره پایان عصر نئولیبرال هم باید بگویم که در نهایت این ایده می‌تواند هر بحرانی را پشت سر بگذارد. بحران مالی سال ۲۰۰۸ نیز گذشت! بنابراین گمان نمی‌کنم چنین برداشت نمادینی را بتوان پذیرفت.
۱۱ سپتامبر بدون برنده بود اما بازنده‌های بسیاری داشت
رنیش ادامه داد: با این حال باید واقع‌گرا بود؛ مهم‌ترین اثر حملات ۱۱ سپتامبر افزایش هزینه‌های دفاعی و بحران بدهی در این کشور بود. اگر آمریکا برنامه «جنگ علیه ترور» را به راه نمی‌انداخت، بدهی‌های آمریکا به حدود ۱۹ تریلیون دلار می‌رسید. این در حالی است که بدهی فعلی آمریکا ۲۱ میلیارد دلار است و تولید ناخالص داخلی این کشور در سال ۲۰۱۸، ۲۰ تریلیون و ۴۰۰ میلیارد دلار برآورد شده است.
این استاد اقتصاد دانشگاه نیو هیون در پاسخ به این‌که برنده اصلی برآیندهای حملات ۱۱ سپتامبر که بود گفت: در حقیقت نمی‌توان آنچنان برنده‌ای برای این فاجعه انسانی معین کرد. مرگ سه هزار نفر در یک آن اصلا شوخی‌بردار نیست.
جنگ علیه ترور، باعث قطع بودجه برنامه‌های ضروری‌تری شد
وی گفت: از این وجهه قضیه که بگذریم، جنگ علیه ترور بودجه برنامه‌هایی را که چه‌بسا کارکرد بیشتری در کشور داشتند قطع کرد. در این دوران مشاغل کمی ایجاد شدند. امری که به معنای مالیات کمتر و افزایش بدهی‌ها بود. این همچنین به معنای بودجه کمتر برای تعمیر زیرساخت‌ها یا جایگزینی آن‌ها بود. نتیجه‌اش هم تعطیلی ۱۶ روزه دولت در سال ۲۰۱۳ بود.
این استاد اقتصاد ادامه داد: یکی از دلایل ادامه بحران بدهی‌ها در آمریکا همین جنگ علیه ترور است! ۱۱ سپتامبر شاید برنده‌ای نداشت، اما به‌طور قطع بسیاری در آن بازنده شدند: در منهتن نیویورک ۱۰۰ هزار شغل از دست رفت و ۱۸ هزار تجارت نابود شد!
وی گفت: در دسامبر ۲۰۰۱، بیکاری در آمریکا به پنج و هفت دهم درصد رسیده بود که بالاتر از میزان معمول در این کشور قرار دارد. این در حالی است که این میزان در سال ۲۰۰۶ به شش درصد رسید!
رابرت رنیش اظهار داشت: پس از حملات ۱۱ سپتامبر، بورس نیویورک به مدت چهار روز تعطیل بود و نخستین‌بار پس از بحران بزرگ بود که چنین رویدادی پیش می‌آمد. میانگین صنعتی داو جونز هفت و ۱۳ صدم درصد سقوط کرد و به بدترین شاخص خود رسید. صنایع هوایی نیز ضرری ۲۵ میلیارد دلاری را متحمل شدند و برخی شرکت‌های هوایی اصولا ورشکست شدند.
این استاد دانشگاه در پاسخ به این‌که آیا آمریکا توانست از بلایای اقتصادی ۱۱ سپتامبر جان سالم به در ببرد گفت: آمریکا توانست این بحران را هم پشت سر بگذارد، اما با سیاست‌های ریاضتی و فدا کردن صنایع بسیار و دادن تمام بودجه به شرکت‌ها و صنایع دفاعی و تسلیحاتی.
یک میلیون و ۸۰۰ هزار شغل در آمریکا پس از حادثه ۱۱ سپتامبر از بین رفت
رابرت رنیش خاطرنشان کرد: آمریکا در پی حملات ۱۱ سپتامبر در مجموع حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار شغل را از دست داد. البته ناگفته نماند که کشور پیش از آن هم در رکود به سر می‌برد. اما در نهایت از این بحران نیز گذشت! برخی از مشکلات هم اصولا با گذشت زمان قابل‌حل بود، مانند مسائل امنیتی و افزایش قیمت نفت. افزایش مسائل امنیتی برای فرودگاه‌ها و برنامه‌های بازدارنده نیز هزینه‌هایی را در پی داشت که با گذر زمان جبران شد.
سرمایه‌گذاری بر صنایع اسلحه‌سازی بسیاری از فرصت‌های اقتصادی را از بین برد
وی گفت: البته در نهایت نمی‌توان به‌طور مشخص گفت که فلان مقدار طی این واقعه دهشتناک از میان رفت و این‌که آیا اصولا بازیابی واقعی روی داد یا نه. در این میانه، «فرصت‌های از دست رفته» را نیز که در پی سرمایه‌گذاری بر صنایع اسلحه‌سازی و همچنین افت میزان امنیت و اعتماد به سرمایه‌گذاری در آمریکا از میان رفت باید در نظر گرفت.
