از اوایل تابستان ، وزارت صنعت، معدن و تجارت با دستکاری مشکوک و ناگهانی سامانه ثبت سفارش و واردات خودرو، رانتهای بزرگی ایجاد و بازار خودرو را به تلاطم انداخت. در خوشبینانهترین حالت، بیتدبیری!
در اواخر مرداد96، بانک مرکزی نرخ سود سپردهها را ناگهان کاهش داد: حداکثر 10درصد برای روزشمار و 15درصد برای یک ساله. از آن بدتر، یازده روز به سپردهگذاران و بانکها فرصت داد تا قراردادهای قبلی خود را تا نرخهای بالاتر قبل تجدید کند. بیتدبیریای که به زودی در 11شهریور97 سررسید و بر سر اقتصاد نحیف شده ایران آوار خواهدشد.
تیم اقتصاد دولت در زمستان97 و در سومین گام اشتباه، بیش از 5/7میلیون قطعه سکه طلا را پیش فروش کرد به این امید که اقیانوس به تلاطم افتاده نقدینگی را مهار کند اما با یک اقتصاد زیرزمینی بزرگ و فرار گسترده مالیاتی، این تصمیم هم به توزیع رانت بیسابقهای منجر شد.
همه این اتفاقات در شرایطی بود که رییسجمهوری آمریکا به طور مستمر تهدید میکرد به زودی از برجام خارج خواهد شد و فشار اقتصادی بیسابقهای به ایران اعمال خواهد کرد.
دستکاریهای مشکوک در نرخ سود بانکی و بازارهای خودرو و طلا همراه با اقدامات موذیانه همسایه جنوبی در بازار ارز، در کنار شایعات نگران کننده و انفعال تیم اقتصادی دولت همگی باعث شد از اواخر سال96، نرخ ارز به تدریج رو به افزایش برود. از اوایل 97 این افزایش، سرعت بیشتری پیدا کرد. در این زمان بود که تیم اقتصادی دولت که تا آن زمان منفعل مینمایاند، بدترین تصمیم ممکن را اتخاذ کرد: تعطیل کردن صرافیها، اعلام تأمین همه نیازهای وارداتی و مسافری به نرخ ثابت 4200تومان برای هر دلار و به قاچاق شناختن نرخ دیگری برای ارز.
این اشتباه تاریخی، واردات و سفر خارجی را تشویق و ارزان کرد و صادرات غیر نفتی را سرکوب و تنبیه. کاری که همزمان با شروع تحریمها باید عکس آن انجام میشد و اشتباهی که دهها هزار میلیارد تومان را طی حدود سهماه بهصورت رانت میان افراد خوششانس و رانتجو توزیع کرد.
همه این بیتدبیریهای پیدرپی و شگفتانگیز در شرایطی اتفاق میافتاد که اقتصاددانان دلسوز و نخبه، بهطور دائم و مستمر دولت را از اشتباهات پرهیز میداند و بعد از اتخاذ تصمیم اشتباه دولت، راهکارهای برون رفت از مشکل را هم تدوین و عرضه میکردند اما تیم اقتصادی خود شیفته و ناکارآمد دولت، هیچ توجهی به راهکارهای ارائه شده نکرد. گویی با منطق اقتصادی، سر لجبازی داشت.
رهبر معظم انقلاب دیروز با توصیف نجیبانهای از اشتباهات اقتصادی گفتند: «نمیگوییم خیانت اما خطای بزرگی اتفاق افتاده است.»
شاید واقعیت اینقدر نجیب نباشد چرا که هرکس توالی این همه اشتباه فاحش در کنار بیتوجهی به هشدارها و راهکارها و همزمان حرکات ترامپ و متحدان منطقهایاش را مانند قطعات جورچین کنار هم قراردهد، خواهد پرسید این همه بیتدبیری، تصادفی بوده است؟!