کبد چرب عارضهای است كه بهدلیل شیوه زندگی كم تحرك، مصرف غذاهای چرب، شیرین و پركالری بهوجود میآید و محققان پیشبینی میكنند كه این عارضه تا چند سال آینده به یك تهدید جدی و شایع برای سلامت كبد تبدیل میشود.وجود چربی در كبد طبیعی است ولی زمانی كه این میزان افزایش یابد، یعنی بیش از ۵ تا ۱۰ درصد از وزن كبد شود، عارضهای به نام «كبد چرب» بهوجود میآید.این بیماری در مراحل اولیه هیچ علامت خاصی ندارد و با گذشت زمان و پیشرفت بیماری علائمی مانند احساس خستگی، كاهش وزن و اشتها، زرد شدن پوست، ضعف، حالت تهوع، سردرگمی و اختلال حافظه در بیمار دیده میشود. بزرگ شدن كبد، احساس درد در مركز و قسمت فوقانی راست شكم و تیره شدن پوست گردن و زیر بغل یا مشاهده لكههای تیره، برخی از علائم دیگر كبد چرب هستند.
كبد یكی از اندامهای بزرگ سمت راست شكم است كه حدود ۱.۳۶ كیلوگرم وزن دارد. مهمترین وظیفه كبد، فیلتر كردن خونی است كه از دستگاه گوارش وارد كبد میشود و قرار است در سراسر بدن جریان یابد. تمام مواد سمی و مضر خون در كبد جدا میشوند. كبد با تولید صفرا، چربی غذا را تجزیه كرده و آن را تبدیل به انرژی میكند. ذخیره قند بدن نیز به عهده كبد است.تولید و سنتز عناصر مهم پلاسمای خون و ذخیره برخی از مواد مغذی از جمله ویتامینها و آهن نیز به عهده كبد است. سمزدایی، تنظیم هورمون، سنتز پروتئین، هضم غذا و تجزیه سلولهای قرمز خون نیز از مهمترین وظایف كبد بهشمار میآیند.
ورزش
پورشمس با بیان اینكه ورزش كردن صرفنظر از میزان و شدت آن اولین و مهمترین قدم در درمان این بیماری است، گفت: كاهش وزن و ورزش از مهمترین روشهای درمان كبد چرب است و 90 درصد بیماران كبد چرب با تغذیه و رژیم غذایی سالم میتوانند بهبود یابند.وی اضافه كرد:ورزش كردن و انجام فعالیتهای بدنی برای بیماران كبد چرب بسیار مفید بوده و بهتر است این افراد حداقل روزانه 30 دقیقه ورزش و پیادهروی را در برنامه زندگی خود بگنجانند.این فوق تخصص گوارش و كبد اظهار كرد: افراد چاق بهتر است به آرامی و تحت نظر پزشك وزن خود را كاهش دهند و برای كاهش وزن در قدم اول برنامههای رژیم غذایی خود را محدود و كنترل كرده و در كنار آن ورزش و تحرك خود را افزایش دهند.
اصلاح الگوی غذایی
فوق تخصص گوارش و كبد با اشاره به اینكه اصلاح الگوی غذایی میتواند از بروز بسیاری از بیماری بهخصوص ابتلا به كبد چرب در افراد جامعه پیشگیری كند، افزود: ابتلا به كبد چرب با تغذیه نامناسب درارتباط است و مصرف بیش از اندازه چربیها و غذاهای آماده و فستفودها و همچنین رژیم غذایی غنی از قندها در بدن تبدیل به ذخیره چربی شده میتواند زمینه ابتلا به كبد چرب را افزایش دهد.پورشمس با توصیه بر اینكه حذف چربیهای اشباع شده از رژیم غذایی بهتر است، صورت گیرد، گفت: در تهیه غذا بهتر است از روغنهای حیوانی امتناع كرد و بهجای آن از روغنهای گیاهی و مایع برای كاهش ابتلا به بیماریها بهخصوص كبد چرب مصرف كرد.
علل ابتلا به كبد چرب
یک متخصص با بیان اینكه ابتلا به كبد چرب به چندین عامل بستگی دارد گفت: چاقی و اضافه وزن، بیماری دیابت، تغذیه نامناسب، مصرف غذاهای بسیار چرب و اختلال در چربی خون ازعواملی هستند كه میتواند فرد را به درجاتی از كبد چرب مبتلا سازد.وی یاد آورشد: مصرف بیش از اندازه برخی از داروها مانند داروهای كورتن دار و هورمونی نیز منجر به تجمع چربی در كبد میشود و میتواند در دراز مدت به كبد نیز آسیب برساند. همچنین استعمال دخانیات و مصرف الكل در بروز كبد چرب به اثبات رسیده است.
چاقی از عوامل مهم
استاد دانشگاه علوم پزشكی تهران با بیان اینكه كبد چرب در افراد چاق و دارای اضافه وزن شایعتر است، گفت:كم تحركی و مصرف غذاهای چرب سبب شده كه مردم روز به روز وزنشان افزایش یافته وهمین افزایش وزن، چاقی را بهدنبال خواهد داشت.در افراد چاق بیماریهای اختلال چربی خون،دیابت و همچنین سندرم متابولیك بیشتر است و این عوامل میتواند زمینه بیماری كبد چرب در فرد را افزایش دهد.پورشمس تاكید كرد: كبد چرب قابل درمان است و بیماران با كاهش وزن، تغییر شیوه زندگی، افزایش فعالیتهای جسمانی، اصلاح برنامه غذایی و كنترل بیماری دیابت و چربی خون میتوانند بیماری خود را به خوبی درمان كنند.
خوراکیهای حاوی منیزیم
منیزیم یک ماده مغذی ضروری برای عملکرد درست بدن انسان است و بهمنظور جلوگیری از کمبود این ماده معدنی در بدن، باید مصرف برخی مواد خوراکی در رژیم غذایی گنجانده شود.«فیونا تاک»، کارشناس تغذیه از استرالیا، عنوان میکند: «منیزیم یک ماده معدنی است که بدن برای حس تندرستی، سلامت و سرزندگی به آن متکی است و بالغ بر ۳۰۰ واکنش بیوشیمیایی بدن به این ماده معدنی نیاز دارند.»علاوه بر کمک به حفظ سلامت استخوانها، نقش مهمی هم در تنظیم میزان قندخون، تولید انرژی، عملکرد عصبی و عملکرد عضلانی دارد.مصرف روزانه ۳۱۰ تا ۳۲۰ میلیگرم منیزیم برای زنان و ۴۰۰ تا ۴۲۰ میلیگرم برای مردان توصیه میشود. افراد مبتلا به برخی بیماریها نظیر دیابت یا بیماری سلیاک(نوعی اختلال در روده کوچک) باید توجه بیشتری داشته باشند چراکه بسیار در معرض کمبود این ماده معدنی هستند.
همچنین افرادی دارای رژیم غذایی نامناسب، مشکلات گوارشی یا مبتلا به کمبود ویتامین D نیز بسیار در معرض کمبود منیزیم قرار دارند.کمبود منیزیم در کوتاه مدت علائم قابل توجهی ندارد، اما بهمرور زمان میتواند موجب ضعیفترشدن استخوانها شود چراکه میزان کلسیم خون را کاهش میدهد.با توجه به نقش مهم منیزیم در عملکرد عضلات، ممکن است میزان پایین این ماده معدنی موجب گرفتگی عضلات شود. تغییر در خلق و خو که عمدتا بهدلیل بیحالی و عدم احساس و هیجان اتفاق میافتد. همچنین گفته میشود کمبود منیزیم موجب افزایش ریسک افسردگی میشود.از مهمترین مواد خوراکی حاوی منیزیم میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
سبزیجات پربرگ
اسفناج پخته حاوی ۱۵۷ میلیگرم منیزیم است. سایر سبزیجات پربرگ حاوی این ماده معدنی عبارتنداز: کلم پیچ، بروکلی و برگهای شلغم.
مغزیجات آجیلی و دانهها
دانههای کتان، کدو تنبل و دانه چیا هم غنی از منیزیم و هم فیبر هستند. مصرف بادام، بادامزمینی و مغزیجات برزیلی نیز میتواند به کاهش این کمبود کمک کند.
حبوبات
حبوباتی شامل عدس، لوبیا، نخود، نخود فرنگی و سویا همگی منابع مهمی از این ماده معدنی برای افرادی هستند که رژیم غذایی گیاهی را دنبال میکنند.
موز
یک موز متوسط علاوه بر فیبر و ویتامین C، حاوی ۳۲ میلیگرم منیزیم است که بالغ بر ۹ درصد میزان مصرف روزانه این ماده معدنی را تامین میکند.اکثر مطالعات از رژیم غذایی سالم بهعنوان موثرترین شیوه کسب این ماده مغذی یاد میبرند.
منبع: آرمان