مولف: ناشناس
ترجمه : وحید نمازی
ناشر: چشمه، چاپ اول1396
266 صفحه، 24000 تومان
****
فوتبال و رمان شاید به نظر بی‌ربط بیایند اما برخی جهات هردو یک کارکرد دارند که به هم نزدیک‌شان می‌کند؛ به‌خصوص وقتی کارکرد هردو چیزی نباشد جز سرگرمی. البته رمان و ادبیات عرصه والاتری نسبت به فوتبال است اما در نهایت می توانند هردو به دنیای سرگرمی تعلق داشته باشند. نزدیک کردن این دو دنیای متفاوت خیلی هم بد نی سرگرمیست، چه بسا اگر فوتبال و داستان‌گویی در جایی به یکدیگر برسند به نتایج خیلی خوبی هم بینجامد. این اتفاق در کتاب «بازیکن مخفی» که روایتی داستانی از دنیای فوتبال است و تمام رمان‌های فوتبالی اتفاق می‌افتد و به نظر می‌رسد که دنیای جالب و سرگرم کننده‌ای را خلق می‌کنند.
موارد بسیاری بوده که به فوتبال از بیرون نگاه شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اما مهمترین حسن «بازیکن مخفی» این است که با نگاهی از درون به دنیای این ورزش پر‌طرفدار نوشته شده. همین نگاه از درون آنقدر پر چالش بوده که نویسنده این کتاب ترجیح داده ناشناس ذکر شود. نویسنده اما خود مرد همین میدان است، از فوتبالیست‌های لیگ جزیره است؛ با مستطیل سبز و مسائل داخل آن و همچنین حواشی بیرونی اش تا دلتان بخواهد آشناست، اما اگر از آوردن نام خود به عنوان نویسنده خودداری کرده، برای کار خود دلیل داشته مثلا پیش‌گیری از مشکلات و مسائل حقوقی‌ای که برملا شدن نامش می‌توانست برای او به همراه بیاورد.
او انگیزه خود را در نوشتن این کتاب، خشم شدیدش از کتابهایی که درباره فوتبال نوشته می‌شود بیان کرده است. کتابهایی که با نگاهی از بیرون درباره فوتبال نوشته می‌شوند و طوری وانمود می‌کنند که انگار تمام حقایق را درباره فوتبال می‌دانند و تمام ناگفته‌ها و پشت‌پرده این ورزش را برملا می‌کنند. اما در حقیقت خیلی از نکات مهم را نادیده و ناگفته باقی می گذارند.
به نظر او زندگی فوتبالیست‌های حرفه‌ای کم و بیش شبیه هم است، اما بسیاری از کتاب‌های ورزشی از رمان گرفته تا مقالات ورزشی به ندرت حقایق زندگی یک ورزشکار حرفه‌ای فوتبال را بیان می کنند، در این گونه کتاب‌ها تنها آن چیزهایی نوشته می‌شود که می‌خواهند آنگونه وانمود شود، نه آنطور که چیزها واقعا هست و اتفاق می‌افتد. ماشین‌ها و ساعت‌های گران‌قیمت و آن‌چنانی تنها بخش کوچکی از زندگی یک فوتبالیست است.بخشی کوچکی که مقابل دوربین اتفاق می‌افتد و برای همین به عنوان تمام حقیقت گرفته می‌شود، در صورتی که اینطور نیست: «انگیزه من از نوشتن این کتاب خشم شدید از نوشته‌های مزخرف خارج از گودهایی بود که ادعا می‌کنند تمام آنچه در فوتبال حرفه‌ای روی می‌دهد می‌دانند.»
مولف کتاب در مقدمه ادعا می کند که در هر چهار لیگ فوتبال انگلیس بازی کرده و حتی با لباس تیم ملی نیز به میدان رفته. اگر این ادعا را درست بدانیم نتیجه می‌گیریم که یک فوتبالیست حرفه‌ای بودن به او این فرصت را داده تا خیلی چیزها را تجربه کند، تجربه در اوج بودن و مورد توجه قرار گرفتن و همچنین تجربه افول کردن و رسیدن به روزهای سختی که دیگر کسی خواهان آدم نیست.
نویسنده «بازیکن مخفی» یک موقعیت ویژه را برای خواننده تدارک دیده که فوتبال را واقعا آنطور که هست تجربه کند و فارغ از نوشته‌های زرد مجلات زندگی واقعی یک فوتبالیست حرفه‌ای را دنبال کند. ماجرا در فصل ژوئیه شروع می‌شود که بدترین ماه برای فوتبالیست‌هاست، چراکه فصل شروع تمرینات بدنسازی‌ست، یعنی سخت‌ترین تمرینات. فصل پایان تعطیلات که باید برای بازگشتن به میدان آماده شد، اما رسوایی‌های اخلاقی هم برای بازیکنان بیشتر در طول همین تعطیلات اتفاق می‌افتد! نویسنده نشان می دهد که یک بازیکن حرفه ای در فصل تعطیلات هم باید خیلی چیزها را رعایت کند؛ سختی‌ها و خویشتن‌داری‌هایی را که بازیکنان باید در طول تعطیلات بر خود روا دارند باز می گوید و به شرح تمرینات سخت برای آمادگی جسمانی می پردازد. ساختار کتاب به رمان‌گونه است، البته بیشتر به روایتی مستند از زندگی یک فوتبالیست شباهت دارد تا روایتی دراماتیک و ادبی از زندگی یک قهرمان فوتبال و این شاید برگ برنده‌ی کتاب باشد چراکه روایتی مستند از زندگی یک فوتبالیست به خودی خود می‌تواند بسیار جذاب باشد. به همین خاطر ماجرا قهرمانی کلاسیک ندارد و زندگی روزمره یک فوتبالیست در طول آن توصیف می‌شود.حتی فصل‌بندی کتاب هم که بر اساس ماه‌های میلادی و شروع یک فصل فوتبالی انجام گرفته است و در طول هر فصل کارهایی که بازیکنان باید در طول آن ماه انجام دهند توصیف می‌شود.مثلا بخشی به تعطیلات و بخشی هم به بازی‌های دوستانه اول فصل پرداخته می‌شود. در این کتاب تنها به زندگی پر زرق و برق بازیکنان فوتبال بسنده نشده، از سختی‌های آن هم صحبت به میان آمده است و در جای جای کتاب مولف به توصیف سختی‌های زندگی شخصی یک فوتبالیست می‌پردازد.سختیهایی که از اردوهای دور از خانه یا تمرینات سنگین و یا حتی مصدومیت که کابوس هر فوتبالیستی هست می‌تواند متفاوت باشد.
در این روایت به نقل و انتقال بازیکنان هم اشاره شده است، چیزی که برای تماشاگران و طرفداران فوتبال بسیار دراماتیک محسوب می شوذ، که بدون هیچ عکس‌العمل پراحساسی یک بازیکن از تیمش جدا می‌شود تا به عنوان عامل کوچکی در اقتصادکلان فوتبال نقش خود را ایفا کند.
عمده جذابیت این کتاب مدیون این است که مارا به پشت صحنه فوتبال می‌برد جایی که کمتر پای دوربین های خبری به آنجا می رسد، جایی که کارمندان تدارکات جای بازیکنان چند ملیون دلاری را می‌گیرند. از سوی دیگر این کتاب مارا به رختکن تیم هم می‌برد و توصیف زنده و جانداری از آنچه در آنجا می‌گذرد ارائه می‌دهد.در این میان سرنوشت خود مولف کتاب هم برایمان جالب است و داستانی که او در طول یک فصل از سر می‌گذراند تا به پایان فصل می‌رسد، فصل هایی که می آیند و می روند و زندگی ادامه پیدا می کند.