سازهای باشکوه در میانه بازار
اینجا تاریخ «واقعا» حضور دارد؛ آنگونه که هست و باید باشد. جوانکی گوشهای از صحن مسجد ایستاده و دوربین به دست، از کاشیکاریهای مقرنس ورودی با دقت عکس میگیرد. چه هنری به کار بردهاند این معماران ایرانی در ساخت این بنای شگفتانگیز مذهبی!
نخستین چشماندازی که بزرگبازاری مدرن برای انسان میتواند شکل دهد، مکانی برای دادوستدهای خُرد و کلان اقتصادی است؛ جایی که فروشندگان در مغازهها و فروشگاههای بزرگ به خرید و فروش مشغولاند، مکانی شلوغ و پررفتوآمد که پول و اقتصاد حرف نخست را آنجا میزند. فروشگاههایی که شتابان خالی و پر میشوند و خریدارانی که مشتاقانه و سرخوشانه از اینجا به آنجا میروند تا نیازهای زیست روزانهشان را برآورند. اینها، همه، نخستین تصویری است که با شنیدن واژه بزرگبازار به ذهنها میرسد.
اینها درست اما یک بزرگبازار مدرن ایرانی فقط همین نیست. دستکم بازار بزرگ ایران اینگونه نیست. این بزرگبازار در غرب پایتخت، یک پدیده است. این پیکره بزرگ اقتصادی، یک سایت پهناور و بزرگ فرهنگی، هنری، تفریحی با جاذبههای بسیار و معماری شکوهمند ساختمانها و سازهها به شمار میآید که مسجد جامع با بهرهگیری از جذابیتهای چشمنواز معماری ایرانی- اسلامی، چشمها را خیره میکند. میتوان یک روز کامل را به تماشای این بنای باابهت مذهبی و معماری نشست، در آن خالصانه عبادت کرد و از ظرایف و گوشههای دلانگیز معماری آن لذت برد.
برآمده از سنت مبارک مسجدسازی
بازار بزرگ ایران تلفیق اجتماع، هنر و فرهنگ با اقتصاد در واپسین نقطه دسترسی در غرب پایتخت بزرگ ایران به شمار میآید. این مجموعه زیبا و دوست داشتنی، در کنار کارکرد اقتصادی و بازرگانی، مجموعهای از بازآفرینی آثار و بناهای ارزشمند تاریخ ایران را در خود جای داده است. مسجد جامع در این میانه، جلوهای دیگر دارد. تار و پود این بزرگبازار مدرن ایرانی در کنار تجارت و اقتصاد و فضاهای خرید و تفریح، گویی با بناهای مذهبی و اعتقادی همچون مسجد درهم تنیده شده است.
اینجا به دنیای شگفتانگیز و دوستداشتنی معماری مذهبی در تاریخ ایران میتوان سفر کرد. مسجد جامع بازار بزرگ ایران، یکی از نمونههای ناب بازآفرینی مسجدهای تاریخی در تاریخ تمدن ایران و اسلام به شمار میآید که موجب شده است بنیانگذاران و سازندگان بازار بزرگ ایران، سرفرازانه این شاهکار معماری را به شهر و شهروندان هدیه دهند. عبادت در مسجد جامع بازار بزرگ ایران، حتی تماشای جلوهها ظرایف معماری و هنری آن، جذاب و دلپذیر است. این بنای زیبا جادویی دارد که خواهینخواهی آدمی را مجذوب خود میکند.
معماری شکوهمند ایرانی- اسلامی آن گویی با بیننده سخن میگویند. ورودی مسجد جامع و جادوی معماری آن با همه شلوغی و هیاهوی بازار، باز، همگان را به سوی خود میخواند. گویی آهنربایی است که همه رهگذران و حاضران بازار بزرگ ایران را به سوی خود میکشاند.
مسجد جامع؛ هم شکوه معماری، هم جلوه عبادت
تماشای مسجد جامع بازار بزرگ ایران، هم لذت عبادت در یک بنای هنرمندانه را میتواند به دست دهد هم توشهای و خاطرهای به یادگار همراهات کند. عکاسی از جذابیتهای معماری و ظرافتهای ساختمان این مسجد به ویژه کاشیکاریهای مقرنسها آلبومی خاطرهانگیز از گشتوگذار در بازار بزرگ ایران میتواند پدید آورد. بهرهگیری همزمان از ویژگیها و مولفههای روزآمد جهانی و فضاهای فرهنگی و تفریحی متناسب با فرهنگ و هنر ایرانی- اسلامی در طراحی جامع بازار بزرگ ایران، گسترهای جذاب در زمینه فضاهای مذهبی و فرهنگی در شهروندانی پدیدار میسازد که با انگیزههای گوناگون به تازهترین و مدرنترین جاذبه شهری غرب تهران روی میآورند.
مسجد جامع شاید به تنهایی بتواند آوازه بازار بزرگ ایران را در پایتخت سردهد. این مسجد از نظر هنر معماری، جلالی فراوان دارد. نمای باشکوه گنبد و منارههای مسجد که از دوردست به چشم میآید، جلوهای دیگر به این پهنه بزرگ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در دشت گسترده در غرب تهران و محدوده پیرامونی آن داده است. از بزرگراه همت به سوی غرب که میآیی، از همه جاذبههای اقتصادی بازار بزرگ ایران که بگذری و آنها را پشت سر بگذاری، اما ناخودآگاه راهات به مسجد جامع میافتد؛ اینجا را دیگر نمیتوانی بگذاری و بگذری ... اینجا تاریخ، فرهنگ و عبادت، وسوسهای بزرگ پیش پایت میگذارند ... تو را به عبادت و تماشا فرامیخوانند.