ایام نمایشگاه معمولاً یک فرصت طلایی برای ناشران محسوب می شود، چرا امسال در نمایشگاه حاضر نشدید؟ آیا منع قانونی برای حضور شما وجود داشت یا به علت شرایط نمایشگاه مانند غرفهی نامناسب یا سایر امکانات رفاهی از شرکت در نمایشگاه منصرف شدید؟
اول باید اعلام کنم نشر قطره از شرکت در نمایشگاه منصرف نشده است! هر چند در فضای مجازی این طور عنوان شد که از شرکت در نمایشگاه انصراف داده است در حالی که درست نیست. ما از دو ـ سه ماه پیش تصمیم گرفتیم در نمایشگاه شرکت نکنیم و اصلاً ثبت نام هم نکردیم. در جواب پرسش شما هم باید عرض کنم خیر! هیچ منعی برای حضور ما در نمایشگاه سی و یکم نبود. ما در سیامین سال فعالیت خود هستیم و تا پایان سال 96 بیش از 1950 عنوان کتاب منتشر کردهایم و از چندین سال پیش هرساله بیشتر از یک عنوان کتاب (اعم از چاپ اول و تجدید چاپی) در هر روز به چاپ رساندهایم پس با وجود این حجم تولید، هر سال یکی از بزرگترین غرفهها را داشتیم.
نمایشگاه تهران مشکلات و کمبودهایی دارد اما دلیل ما برای عدم شرکت در نمایشگاه حمایت از کتابفروشیهای سراسر کشور است. نمایشگاه کتاب با این شیوه که در سی سال گذشته برگزار شده است فقط یک فروشگاه بزرگ کتاب بوده و باید به ماهیت اصلی خود یعنی نمایش تازههای نشر و گردهمایی صاحبان قلم و اندیشه با مردم و ناشران برگردد.
آیا به دیگر ناشران هم پیشنهاد دادید که در این حرکت شما را همراهی کنند؟
ما از حدود دو ـ سه ماه پیش تصمیم گرفتیم در نمایشگاه شرکت نکنیم. به اعتقاد من برای شرکت نکردن به صورت دستهجمعی باید حداقل 6 ماه زودتر به مردم و مسئولان برگزارکننده اطلاعرسانی شود. بنابراین در این دوـ سه ماه گفتوگویی با سایر ناشرین صورت نگرفت.
غرفهی نشر قطره همیشه یکی از شلوعترین غرفههای ایام نمایشگاه بوده، فکر نمیکنید این حاضر نبودن در نمایشگاه موجب سرخوردگی مخاطبان پرتعداد کتابهای شما بشود؟
تعطیلی کتابفروشیها مسئلهای نبود که بتوانم بیتفاوت از کنار آن بگذرم. هرازگاهی اخباری منتشر میشود که یکی از کتابفروشیهای قدیمی تعطیل شده. همهی ما هم نمونههایی از تعطیلی کتابفروشیها را در شهر و محلهی خود شاهد بودهایم. مخاطبان عزیز و کتابخوان باید توجه داشته باشند نبودن نشر قطره در نمایشگاه ممکن است در کوتاهمدت هم به زیان خودش باشد و هم به زیان مخاطبان اما با تعطیلی کتابفروشیها، زیان بزرگتری به هر دوی ما وارد خواهد شد.
بدنه نشر ایران به لحاظ اقتصادی بنیهای آنقدر قوی ندارد که از فرصت های موجود هم صرف نظر کند. حالا که از این فرصت صرف نظر کردید آیا تدابیری برای جبران خسارت مادی عدم حضورتان در نمایشگاه اندیشیدید؟
فکر میکنم خسارت وارده در درازمدت جبران خواهد شد. ما از منافع کوتاه مدت خود برای حفظ منافع درازمدت گذشتیم.
فکر نمی کنید بهتر بود در نمایشگاه حاضر باشید ولی صرفاً با معرفی و نمایش محصولاتتان این حرکت حمایتی را با بنا گذاشتن سنتی تازه کامل کنید؟
تغییر ماهیت نمایشگاه از این شکلی که تا امروز برگزار شده تا شکلی که همهی نمایشگاههای بزرگ دنیا برگزار میشوند نیازمند صبر و برنامهریزی و همکاری همهی عوامل نشر است و باید به صورت جمعی و با کمک اتحادیهی ناشران و کتابفروشان انجام شود. معتقدم حضور دوگانهی ناشران (یعنی عدهای به معرفی کتاب مشغول باشند و عدهای به فروش کتاب) درست نیست. در برگزاری نمایشگاه باید سیاست واحدی وجود داشته باشد.
این حرکتی که نشر قطره آغاز کرده، در سال بعد هم به همین شکل ادامه پیدا می کند؟
برنامهی ما فعلاً برای نمایشگاه بینالمللی 97 و نمایشگاههای استانی است. در پایان سال با جمعبندی نظرات و نقاط قوت و ضعف حرکت آغازشده، برای سالهای آینده تصمیمگیری خواهیم کرد.
حرف آخر، اگر نکتهای هست که باید به آن اشاره کرد و ناگفته مانده است.
عوامل مختلفی باعث تعطیلی کتابفروشیها شده است. عواملی همچون تخفیف کم کتاب به کتابفروشیها یا فروش قطعی کتاب به آنها، خرید و فروش کتابهای قاچاق، دریافت نسخههای غیرقانونی فایلهای پیدیاف و صوتی، برگزاری نمایشگاههای مختلف و حتی تخفیف سایتهای فروش کتاب که فشار مضاعفی به کتابفروشیها وارد کرده. اما مهمترین مسئله نخواندن کتاب توسط مردم است. کتابخوان کردن مردم و ترویج کتابخوانی و بالا بردن سرانهی مطالعه وظیفهی اصلی مسئولین است و ناشران و اهل قلم نقش کوچکی در آن دارند. توان ناشران برای ترویج کتابخوانی و تشویق به این کار بسیار کم است. واضح است با عدم حضور نشر قطره در نمایشگاه کتاب مشکلی حل نخواهد شد. هدف من متوجه کردن مردم و مسئولان به مسئلهی مهم مشکلات حاد کتابفروشیهای سراسر ایران بود. اگر مشکلات یک به یک و با هکاری مسئولان صنعت نشر حل نشود متاسفانه ابتدا شاهد مرگ تدریجی کتابفروشیهای محلی و در نهایت شاهد مرگ کتاب خواهیم بود.