به گزارش الف؛ برای افزایش تبادلات تجاری- اقتصادی در قالب «سرمایه‌گذاری خارجی در ایران» علاوه بر فراهم‌سازی مقدمات کار که عادی‌سازی روابط بین کشورها است، «حضور بخش خصوصی»، «ثبات اقتصادی» و «پایین آوردن ریسک‌های سیاسی و اقتصادی» از دیگر پارامترهای موردنیاز است. سرمایه‌گذاری‌ها همواره به‌عنوان یکی از چهار پایه اصلی نظام‌های تامین مالی شناخته می‌شود. ناچیز ایران از حجم کل جریان سرمایه‌گذاری خارجی نشان از راه طی نشده فراوانی دارد.

در نظام تامین مالی، «سرمایه‌گذاری خارجی» یکی از ۴ پایه اصلی تامین مالی در یک اقتصاد است و ازنظر میزان سرمایه‌گذاری خارجی با فرض تحقق در قیاس با رقیب‌های فعلی در منطقه بسیار عقب‌تر از آن‌ها هستیم. ایران پس از پشت سر گذاشتن دوران پرفرازونشیب اقتصادی، خیزی بلند برای تبدیل‌شدن به قدرت اول منطقه برداشته است که این روند می‌تواند با سرمایه‌گذاری خارجی سرعت بیشتری به خود بگیرد. شکی نیست که ایران کشوری با منابع و ظرفیت‌های فراوان است و در دهه‌های اخیر به جایگاه اقتصادی که لیاقت و پتانسیل آن را دارد نرسیده است؛ اما سرمایه‌گذاری خارجی همان‌طور که دارای مزایای بسیاری است می‌تواند دارای معایب هم باشد؛ هنوز ورشکستگی یک‌شبه مالزی در ذهن‌ها وجود دارد و نباید سرمایه‌گذاری خارجی برای کشور تعیین تکلیف کند.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر انقلاب روز 29 بهمن ما امسال در دیدار با مردم تبریز در تبیین «اولویت‌های کنونی کشور»، مسئله «اقتصاد» را بسیار مهم دانستند و فرمودند: اقتصاد مقاومتی همان‌گونه که بارها گفته‌ایم و همه مسئولان نیز سیاست‌های آن را تصدیق کردند، به معنای محصور شدن در داخل نیست بلکه درون‌زا و برونگراست بنابراین نگویند می‌خواهیم با دنیا ارتباط داشته باشیم، زیرا ارتباط با دنیا در اقتصاد مقاومتی وجود دارد اما اعتماد و تکیه باید بر مردم باشد نه به بیگانگان.

ایشان به‌کارگیری استعدادها، ظرفیت‌ها و سرمایه‌های درونی را نیازمند تدبیر خواندند و افزودند: رونق اقتصاد داخلی نیازمند صادرات خوب، واردات در حد نیاز و جلب سرمایه‌گذاری خارجی هست اما سررشته و تدبیر کار باید دست مدیران داخلی باشد و کار به بیگانگان سپرده نشود.

رهبر فرزانه انقلاب زلزله اقتصادی و ضربه فوق‌العاده شدید حدود یک دهه قبل به برخی کشورهای پیشرفته شرق آسیا را عبرتی بزرگ خواندند و افزودند: این ضربه که یک‌شبه این کشورها را به فقر و فلاکت کشاند نتیجه وابستگی به سرمایه خارجی بود.

میثم موسایی رئیس انجمن علمی اقتصاد در گفتگو با خبرنگار اقتصادی الف؛ در مورد هشدار رهبر انقلاب در مورد جذب سرمایه‌گذاری خارجی، گفت: این سخن درست و صحیح است، البته باید تلاش کنیم تا جایی که امکان دارد، سرمایه‌گذاری خارجی را جذب کنیم، اما درعین‌حال می‌بایست بیشترین اختیارات در اختیار  نیروهای داخل باشد، یعنی سررشته آن در دست خودمان قرار گیرد تا فنّاوری به کشور منتقل شود.

وی با بیان اینکه ورود فنّاوری در کشور باید بومی شود؛ افزود: سرمایه‌گذاری خارجی باید  نیروی انسانی داخل استفاده کند و سرمایه‌گذاران ایرانی هم  بتوانند در آن شریک باشند؛ البته جذب سرمایه‌گذاری خارجی بستگی به تمایل شرکت‌های خارجی دارد.

موسایی با اشاره فضای کسب‌وکار و جذب سرمایه‌گذاری خارجی، ادامه داد: باید شرایطی فراهم کنیم که تا شرکت‌های خارجی مجبور شوند؛ شرایط ما را قبول کنند؛ البته اگر این موضوع رخ نداد، به این معنا که سرمایه‌گذاری باعث سلطه خارجی‌ها بر ما شود (که بستگی به درجه سلطه‌ای که حاضر هستیم بپذیریم یا نه)، ازنظر فقهی، جذب این سرمایه‌گذاری کاملاً اشکال دارد.

رئیس انجمن علمی اقتصاد تصریح کرد: بر اساس نثر صریح قرآن؛ خداوند سلطه کفار بر مسلمانان را قبول نخواهد کرد؛ بنابراین  باید از خیر چنین سرمایه‌گذاری‌هایی پرهیز و اجتناب کنیم؛ زیرا از طریق سرمایه‌گذاری می‌خواهیم به رفاه و اقتصاد پویا برسیم و نمی‌خواهیم عزت‌نفسمان از دست دهیم.

وی بیان کرد: اگر قرار باشد ذلیل باشیم و ذلت را بپذیریم در مقابل شکممان پر یا وضعمان خوب باشد، درست نیست؛ بلکه باید هم کرامت و عزت  لازم را داشته باشیم و هم درعین‌حال اقتصادمان هم خوب باشد؛ البته طبیعتاً عزت را مقدم بر رفاه زیادتر از حد ضرورت می‌دانیم.

استاد اقتصاد دانشگاه تهران با اشاره به ورشکستگی یک‌شبه مالزی و مقایسه آن با ایران، اظهار کرد: ایران می‌توانست مانند مالزی باشد، اما بخش عمده‌ سرمایه‌گذاری توسط خارجی در کشورهای شرق آسیا رخ داد، زیرا مثلاً مالزی را جزئی از نظام جهانی می‌دانستند و می‌دانند درحالی‌که ایران را جزء این نظام نمی‌دانند.

وی ادامه داد: بنابراین هیچ زمانی اتفاق رخ‌داده در کشورهای شرق آسیا،  کشور ما رخ نخواهد داد؛ زیرا سرمایه‌گذاری خارجی کلان در ایران انجام نمی‌دهند؛ بخصوص اینکه مرتباً بر طبل ناامنی و جنگ می‌کوبند تا شرکت‌های خارجی احساس ناامنی کنند و در ایران سرمایه‌گذاری نکنند.

 موسایی در پاسخ به این سوال که آیا یکی از دلایل عدم جذب سرمایه‌گذاری خارجی، خواستن اختیارات تام از سوی شرکت‌های خارجی است؛ یعنی اینکه اختیار تام می‌خواهند و ما نمی‌دهیم؟ بیان کرد: ممکن است یکی از دلایل این موضوع باشد.

رئیس انجمن علمی اقتصاد اضافه کرد: واقعیت این است سرمایه‌گذاری می‌تواند یک ابزار سلطه برای وارد کردن فشار به استفاده شود تا ما را مجبور به تسلیم کنند و این جنگی است که بین ما و آن‌ها وجود دارد و باید مراقب آن و جذب سرمایه‌گذاری خارجی باشیم.

به گفته وی؛ البته نباید همه سرمایه‌گذاران خارجی را با یک چوب زد؛ زیرا در موضوع سرمایه‌گذاری خارجی کشورهای متعادل وجود دارد که حاضرند در ایران سرمایه‌گذاری کنند؛ شاید در جذب سرمایه‌گذار از آمریکایی و برخی کشورها مراقب باشیم، ولی قاعدتاً کشورهایی مانند روسیه، چین و یا کشورهای بلوک شرق یا کشورهایی مانند دانمارک؛ حتی فرانسه، آلمان، ایتالیا و... نگاه متعادل‌تری نسبت به ایران دارند و وابسته به یک نظام نیستند و متفاوت هستند که باید از تفاوت در جذب سرمایه‌گذاری استفاده کنیم.

موسایی در مورد اینکه سرمایه‌گذاری خارجی باید که باعث انتقال فنّاوری؛ ایجاد بیشترین شغل و به نفع کشور و مردم باشد؛ در مورد اینکه هیئت‌های خارجی به ایران آمدند و سرمایه‌گذاری رخ نداد؛ بیان کرد: هم فضای کسب‌وکار و هم فضای جهانی که تبلیغات شدیدی علیه کشور در حال انجام است، باعث عدم تحقق سرمایه‌گذاری شد.

این استاد دانشگاه با اشاره به تبلیغات رسانه‌ای علیه کشورمان، توضیح داد: سیمایی که از جمهوری اسلامی  در شبکه‌های خارجی تبلیغ می‌شود، سیمای یک کشور در آستانه جنگ، دارای ناامنی است که مرتباً آن را در فکرها القا می‌کنند که ایران امنیت ندارد و ممکن است آمریکا و... به آن حمله کنند یا اینکه آمریکا،‌ شرکت‌های سرمایه‌گذار در ایران را جریمه خواهد کرد؛ در این وضعیت شرکت‌ها حاضر نیستند ریسک بالایی بپذیرند و احتمال این اتفاقات را می‌دهند و در ایران سرمایه‌گذاری نمی‌کنند.

وی تصریح کرد: از سوی دیگر شرایط و تغییراتی که اتفاق افتاد مانند انتخاب ترامپ رئیس‌جمهور دیوانه آمریکا و همدستی  کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی نیز نقش زیادی داشتند در اینکه  امنیت در کشور ما را مخدوش نشان دهند که تا حدودی هم موفق  بودند؛ از طرف دیگر آمریکا قدرتی است که می‌تواند اقداماتی مانند مجازات شرکت‌ها را انجام دهد.

موسایی در مورد اینکه سرمایه‌گذاری خارجی چه مزایا و معایبی دارد؛ پاسخ داد: نفع آن خیلی بیشتر از معایب است؛ زیرا میزان سرمایه‌گذاری که نیاز داریم؛ در حدی نیست  که بتواند مشکلی را برای استقلال کشور ایجاد کند و اینکه آن‌ها به این میزان در ایران سرمایه‌گذاری نخواهند کرد.

رئیس انجمن علمی اقتصاد در مورد هشدار رهبر انقلاب در این مورد بیان کرد: باید بتوانیم در کوتاه به هر قیمتی سرمایه‌گذاری خارجی جذب کنیم و اکنون مشکل ما جذب سرمایه است؛ البته تذکر رهبری کاملاً صحیح و درست است، اما در که یک بحث کلی و درازمدت عنوان کردند.

وی تاکید کرد: سرمایه‌گذاری در کوتاه‌مدت در آن میزان نخواهد رسید؛ اما در بلندمدت  اگر سهم آن‌ها در اقتصاد ایران بیشتر و  زیادتر شود و شرایط تعیین‌شده به نفع کشور نباشد؛ می‌تواند به نفوذ و سلطه آن‌ها بر کشور منجر شود که ممکن است به سمت این فضا حرکت کرده باشیم.