رئیس سازمان برنامه‌وبودجه به دلیل افزایش قیمت خرید تضمینی گندم از کشاورزان در سال‌های گذشته، با افزایش آن در سال آینده مخالفت کرده است؛ این در حالی است که قیمت خرید تضمینی این محصول در سال جاری، با 2 درصد رشد، کمترین رشد را در میان محصولات کشاورزی داشته است. امسال گندم‌کاران منتظر افزایش حداقل 9 درصدی قیمت هستند.
محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت، در پاسخ به این سوال که چرا تاکنون قیمت خرید تضمینی محصولات کشاورزی اعلام نشده است، گفت: «سال‌های پیش برخی محصولات رشد قابل‌ملاحظه‌ای داشته، بنابراین برای این دست از محصولات افزایشی پیش‌بینی نمی‌کنیم، در مقابل برای خرید دیگر محصولات افزایش رقم وجود خواهد داشت که در شورای اقتصاد مصوب شده است». محصولات اساسی کشاورزی که در لیست خرید تضمینی دولت قرار دارند، عبارت‌اند از گندم، برنج، جو، ذرت، چغندر، پنبه وش، دانه‌های روغنی، چای، سیب‌زمینی، پیاز و حبوبات. در زیر آمار مربوط به قیمت برخی از این محصولات در سه سال اخیر آورده شده است.
جدول 1- مقایسه قیمت خرید تضمینی برخی محصولات کشاورزی (زراعی) طی سال‌های 94-97 (کیلو-ریال)
در جدول 1، قیمت محصولات گندم، جو، دانه سویا، آفتابگردان و برنج درجه 1 در سال‌های 94-97 بررسی شده است. رتبه‌های اول تا پنجم به ترتیب از بالاترین قیمت به محصولات زیر اختصاص دارد؛ برنج درجه 1، آفتابگردان، دانه سویا، گندم و جو. گندم در رتبه چهارم قیمت نسبت به سایر محصولات در این جدول قرار دارد. قیمت جو طی سال 94 تا سال 97، 213 تومان، دانه سویا 721 تومان، آفتابگردان 754 تومان و برنج درجه 1، 982 تومان افزایش پیدا کرده است؛ درحالی‌که قیمت گندم تنها 275 تومان افزایش داشته است.
جدول 2- مقایسه درصد رشد قیمت خرید تضمینی محصولات زراعی طی سال‌های 94-97
در جدول 2، به بررسی درصد رشد قیمت‌ها از سال 94 تا سال 97 پرداخته شده است. در سال گذشته، قیمت تمام این محصولات با شدت زیادی کاهش پیدا کرده است. قیمت برنج با 11 درصد، بیشترین کاهش قیمت را نسبت به سال 95 داشته و پس‌ازآن قیمت گندم کاهش 8 درصدی را تجربه کرده است. مابقی محصولات تغییر قیمت کمتری داشته‌اند. همان‌طور که در این جدول مشخص است، درصد رشد قیمت محصولات در سال 97 نسبت به سال 96 هنوز مشخص نشده است. در جدول بالا، دو ردیف به درصد رشد سال 97 اختصاص داده‌شده که یکی قیمت اعلام‌شده از سوی وزارت جهاد کشاورزی و دیگری قیمت احتمالی اعلامی توسط دولت است. (به دلیل اهمیت بیشتر قیمت خرید تضمینی گندم نسبت به سایر محصولات، تنها اطلاعات درباره قیمت احتمالی این محصول موجود است).
در نمودار بالا، مقایسه درصد رشد قیمت خرید تضمینی محصولات طی سال‌های 94-97 آمده است. نمودار سیاه‌رنگ پیشنهاد وزارت جهاد کشاورزی برای قیمت خرید گندم و نمودار قرمز مصوبه احتمالی دولت است. قیمت گندم در سال‌های 94 و 95 با 10 درصد افزایش، روند ثابتی داشته اما در سال 96 با 8 درصد کاهش روبرو شده و به کمترین رقم یعنی عدد 2.3 درصد رسیده است. اگر چنانچه دولت امسال هم همانند سال گذشته پیشنهاد وزارت جهاد کشاورزی را نپذیرد، قیمت خرید تضمینی گندم از محصولات دیگر کمتر شده و نمودار آن برخلاف سایر محصولات و برخلاف نرخ تورم کاهشی می‌شود. عدم رشد مناسب قیمت گندم در سال جاری، تولیدکنندگان این محصول را متضرر کرده است؛ لذا وزارت جهاد کشاورزی برای حمایت از ادامه خودکفایی در تولید گندم امسال پیشنهاد افزایش 9 درصدی قیمت این محصول را به دولت داد. با پذیرش این پیشنهاد توسط دولت، نرخ رشد قیمت این محصول به میزان تورم افزایش خواهد یافت و به قیمت منطقی خود بازخواهد گشت.
یوسف داوودی، نماینده مردم سراب و مهربان در مجلس شورای اسلامی؛ در حمایت از افزایش قیمت خرید تضمینی گندم گفته است: «طبق قانون، دولت باید نرخ خریدهای تضمینی را بر اساس نرخ تورم سالیانه افزایش دهد و افزایش یک تا دو درصدی خلاف قانون مصوب کشور است. متاسفانه نظر سازمان برنامه‌وبودجه افزایش یک الی دو درصدی نرخ خریدهای تضمینی سال آینده است».
نکته‌ای که در آمارها قابل‌تامل است، رشد ناچیز قیمت گندم نسبت به سایر محصولات است. درحالی‌که اهمیت آن از دیگر محصولات مثل عدس، سویا، ذرت، کلزا، چغندر و آفتابگردان به‌مراتب بیشتر است. امید است مسئولان با توجه بیشتر به واقعیت‌های حوزه کشاورزی تصمیم‌گیری نموده و به محصولات با اهمیت بیشتر، بیش‌ازپیش توجه کنند تا رشد و شکوفایی بیشتری در این حوزه به وقوع بپیوندد.