«۱۸ ساله»
نویسنده: حمید سبحانی‌صدر
ناشر: مطیع، قم، چاپ اول بهار ۱۳۹۴
گردآورنده: موسسه ایمان ماندگار
۲۰۸ صفحه، ۷۵۰۰ تومان
***
یکی از بزرگ‌ترین ظلم‌ها به بشریت، تحریف تاریخ و وارونه‌کردن واقعیت‌های هر دوره از تاریخ بشر است. تاریخ‌نگارانی که با تبعیت از هوی و هوس، به خدمت دشمنان دین و فرهنگ، و سلاطین خون‌خوار هر عصر درآمده، و تاریخ را آن‌گونه که تعصّبات کورکورانه‌شان می‌طلبید رقم زده و به قلم می‌کشیدند. وقتی به تاریخ صدر اسلام می‌نگریم، می‌بینیم که تا چه اندازه حقّ و باطل به هم آمیخته شده است. چگونه برخی از حقایق از صفحه تاریخ حذف گردیده و برخی اباطیل که هرگز وجود خارجی نداشته‌اند، بدان اضافه گردیده است. در پاره‌ای از مسایل نیز، آن قدر اقوال مختلف و متناقض به هم تنیده‌اند که خوانندگان تاریخ را دچار سردرگمی کرده و عینک بدبینی را به دیدگانش می‌نشاند. تعصّب شدیدی که برخی از اهل حدیث و تاریخ در معتقدات پوچ و بی‌اساس خود داشته‌اند، باعث شد که به‌جرات و جسارت و به‌راحتی، حقایق را کتمان نموده و اباطیل را بر صفحه کتب تاریخ و جوامع حدیثی خود بنشانند.
کتاب «۱۸ ساله»، یکی دیگر از کتاب‌های تالیف‌شده توسط موسسه ایمان ماندگار است که به قلم حمید سبحانی‌صدر نگارش یافته و انتشارات مطیع آن را چاپ کرده‌است. در این نوشتار، مولف بر آن است که سیری مختصر در بخشی کوچک، ولی بسیار مهم و تاثیرگذار از تاریخ اسلام داشته باشد و در حدّ میسور، پرده‌هایی را که بر چهره حقایق آن دوره از تاریخ اسلام افکنده‌شده کنار بزند. از آن‌جا که مهم‌ترین حادثه پس از شهادت رسول خدا صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌وسلّم، جریان غصب خلافت و به تبع آن هجوم به بیت نبوّت و شهادت بانوی عالمیْن حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها است و همین بخش از تاریخ اسلام، به شدّت مورد تهاجم و تحریف قرار گرفته است، مولف در این کتاب به بررسی حقایق تاریخی مربوط به این وقایع پرداخته‌است. البته محققان بزرگی در عالم اسلام به‌تفصیل، به تبیین این حقایق پرداخته‌اند و این نوشتار بیشتر در حکم خلاصه‌ای از پژوهش‌های ارزشمند ایشان می‌باشد. از جمله علمای معاصر که در کتاب، به آثار ایشان اشاره شده‌است، عبارتند از: امام خمینی، علامه عسکری و علامه سید جعفر مرتضی عاملی.
بی‌تردید، آن‌گاه می‌توان به عمق فجایع فاطمیه و حوادث آن روزهای تاریک‌تر از شب پی برد که ابتدا فهمید حضرت فاطمه زهرا که بود!؟ لذا آغازگر هر یک از بخش‌های هجده‌گانه این نوشتار تاریخی، روایتی است از معارف فاطمی و فضائل حضرت زهرا که با قلمی ادبی و لطیف نگارش یافته‌است و خوانش روایات تلخ تاریخی را اندکی شیرین می‌کند. عدد ۱۸ هم عددی برگرفته از عمر ۱۸ ساله حضرت امّ‌ابیهاست که تحریف‌گران تاریخ، حتی از تحریف آن نیز دست برنداشته و سنّ طبیعی حضرتش را به گونه‌های دیگری نیز نقل کرده‌اند.
نثر کتاب نثری روان و همه‌‌فهم است. بی‌آنکه از عمق تاریخی و ارجاعات مستند در آن کاسته شده باشد. در خیلی از موارد عین عبارات عربی مقاتل و کتب تاریخ آورده شده‌است و در هیچ نقلی از بیان منابع و مصادر، خودداری نشده است.
سیر تاریخی کتاب از واپسین روزهای زندگانی پیامبر اسلام آغاز می‌شود و تا شب خاکسپاری دختر گرامی ایشان ادامه می‌یابد.
اهم مباحث تاریخی کتاب عبارتند از:
• بیان نگرانی رسول خدا از فتنه‌های پیش رو؛
• چرایی نقل‌های مختلف در زمان دفن رسول خدا؛
• بررسی موقعیت مکان دفن رسول خدا و موقعیت خانه دختر پیامبر که در نهایت مولف نتیجه می‌گیرد که مکان دفن رسول خدا همان خانه دختر پیامبر بوده‌است؛
• شرح ماجرای احراق خانه حضرت زهرا و تحقیق پیرامون زمان این واقعه؛
• تحریفات و تناقض‌های تاریخی پیرامون این واقعه؛
• حضرت محسن و شواهدی از تعمد مورخین و علما در کتمان شهادت ایشان؛
• گریه‌های جانکاه دختر پیامبر در فراق پدر و ظلم به وصی پیامبر؛
• فشار مردم برای خروج حضرت زهرا از خانه‌شان به بهانه متاذی شدن از گریه‌های ایشان؛
• ماجرای بیت الاحزان؛
• غصب فدک؛
• عیادت بانوان مدینه و حاکمان زمانه از دختر پیامبر در ایام بیماری ایشان؛
• بررسی زمان شهادت ایشان در منابع؛
• وصایای دختر پیامبر؛
• بیان اتفاقاتی که در فاصله شهادت تا مراسم تدفین حضرت در مدینه رخ داد؛
• تغسیل و تشییع و تدفین غمبار و مخفیانه بانوی عالمین؛
• تلاش‌های امیرالمومنین در جهت پنهان ماندن قبر دختر پیامبر و عمل به وصیت ایشان؛
• تحقیق پیرامون محل دفن حضرت صدیقه طاهره؛
یکی از مباحث جذاب و خواندنی کتاب «۱۸ ساله»، بحث، پیرامون محل دفن رسول خداست. در این زمینه می‌خوانیم: «بر مبنای تحقیقات صورت گرفته باید گفت که پیامبر در خانه دخترش فاطمه رحلت فرمود و در همانجا نیز دفن شد. ادعای دفن آن حضرت در خانه عایشه از مجعولات پس از جنگ جمل و جهت احیای وجهه امّ‌المومنین عایشه بوده و به دلایل متعدد مردود است. از جمله این دلایل آن‌که قبر شریف رسول خدا در طرف شرقی مسجد بوده، ولی بنابر اسناد تاریخی موجود، خانه عایشه در طرف قبله قرار داشته است. همان‌گونه که پیش از این ذکر شد، عایشه و برخی دیگر، از دفن پیامبر با خبر نشدند، مگر آن‌گاه که صدای بیل‌ها را در دل شب سه‌شنبه و یا چهارشنبه شنیدند. سوال اینجاست که چگونه رسول خدا در خانه عایشه دفن شد و او از این امر بی‌خبر ماند؟»
همچنین اشاره شد که «۱۸ ساله»، به برخی فضائل بانوی عالمیان نیز می‌پردازد که یکی از نکات قابل توجه در مورد مقام آن بانو، شکل‌گیری نور وجودی آن حضرت است. فرازی از کتاب، پیرامون این موضوع، بدین شرح است: «اما از روایات چنین فهمیده می‌شود که نور حضرت زهرا صورتی دیگر یافت و هرگز مراحل اصلاب و ارحام از حضرت آدم تا حضرت خاتم را طیّ ننمود. این نور از بدو تجلی، در بهشت جای گرفت و در موعد مقرر با رعایت برخی مقدمات، مستقیماً در صلب رسول خدا استقرار یافت. آن‌گاه که پیامبر در سفر معراج به بهشت وارد شدند، به امر الهی از میوه‌ای بهشتی که حامل نور فاطمه بود، تناول نمودند و در نتیجه، نور آن حضرت به رسول اکرم منتقل شد.»
کتاب «۱۸ ساله» و کتاب «دختر پیامبر» - که آن نیز از محصولات موسسه ایمان ماندگار است- در برخی از مباحث با هم اشتراک دارند و می‌توان گفت مکمل هم هستند. مطالعه این دو کتاب فرصت مغتنمی است تا اطلاعات پراکنده و نامنظم خود از زندگانی حضرت زهرا و برخی فضائل ایشان را، مستند و به طور جامع از نظر بگذرانیم، و حال که خود فرصت و فراغت لازم برای کاوش و پژوهش از میان حجم عظیم کتب سیره و تاریخ و معارف را نداریم، در فرصتی کوتاه به خوشه‌چینی زلال معارف فاطمی نایل آییم. همچنین این کتاب‌ها می‌توانند برای اهل منبر و ذاکران اهل بیت سلام‌الله‌علیهم‌اجمعین مورد استفاده قرار بگیرند و بر قوت و دقت علمی این تریبون‌های مقدس بیفزایند.
