برای خیلی‌ها ریسک کردن و سراغ شغل مورد علاقه‌شان رفتن، خیلی سخت است. خیلی‌ها ترجیح می‌دهند در شغلی که پیدا کرده‌اند بمانند و قید علاقه‌شان را بزنند و به همان نانی که درمی‌آورند قانع باشند. البته در این میان هم هستند کسانی که دل را به دریا می‌زنند و به دنبال عشق‌شان می‌روند و کسب‌وکاری را که مورد علاقه‌شان است، راه می‌اندازند. آقای «حسام راد» هم یکی از آن‌هایی است که دوربین فیلمبرداری‌اش را رها کرد به سراغ پرورش قناری رفت.

راد فارغ‌التحصیل رشته کارگردانی است و تازه زمانی که بیست‌وشش سال داشت به فکر پرورش قناری افتاد. او  در گفتگو با صبح نو درباره شغل عجیبش این طور توضیح می‌دهد: «از‌بچگی به قناری علاقه داشتم. از همان روزها همیشه یک قفس قناری در گوشه اتاقم بود؛ اما 10 سال است که به طور حرفه‌ای آن را پرورش می‌دهم. تا 10 سال پیش کارگردانی می‌کردم؛ اما عشق به پرورش قناری کم‌کم بیشتر و تبدیل به کار اصلی من شد. از کنار این کار امرار معاش می‌کنم. از لحاظ اقتصادی هم پرورش قناری بد نیست. فکر می‌کردم که باید به طور تخصصی و حرفه‌ای این کار را انجام دهم.» او از شروع کار نیز توضیح می‌دهد: «بعد از مدتی که تحقیق کردم، دیدم که در کنارش می‌توانم درآمدی داشته باشم. در ابتدا کار اصلی‌ام را رها نکردم. کارم آزاد بود. در زمینه رشته تحصیلی‌ام هم کار می‌کردم. مدتی در کنار کار اصلی‌ام پرورش قناری را هم انجام می‌دادم. در ابتدا سالنی را به طور تخصصی راه انداختم. یک اتاق از منزلم را تبدیل به اتاق پرورش قناری کردم. بعد از اینکه دیدم این کار از نظر اقتصادی به صرفه است، کار اصلی‌ام را رها کردم.»

با ریسک بالا

پرورش‌دهنده قناری البته تعریف می‌کند که شرایط پرورش قناری ویژه است. او توضیح می‌دهد: «پرورش قناری قوانین خاصی دارد، از لحاظ بهداشتی، از نظر تعداد قناری و دستگاه اتوماسیون باید قوانینی را رعایت کرد. اگر تعداد قناری بر حسب متراژ بیش از اندازه باشد به مشکل می‌خوریم، چون بسته به تعداد باید تهویه سالن و تعداد قفس‌ها را تنظیم کرد. در حال حاضر من۳۰۰ عدد یعنی۱۵۰ جفت قناری دارم و سالن پرورشم هم ۴۰ متر مفید است.» او درباره هزینه‌های اولیه شروع کار و درآمدش نیز توضیح می‌دهد: «سرمایه اولیه 10 سال پیش رقم خیلی ناچیزی بود. الان یادم نیست که با چه میزان سرمایه کار را شروع کردم، ولی در حال حاضر با پانزده تا بیست میلیون تومان می‌توان پرورش قناری را شروع کرد. درآمد ماهیانه در این کار خیلی متغیر است. فروش قناری فصلی است یعنی نصف سال فروش است و نصف سال و در دوران جوجه‌کشی فروش متوقف می‌شود، ولی به طور متوسط درآمد من بین ماهی شش تا هشت میلیون است، البته این‌ها همه در حالی است که ضرر نکنم.»

حسام راد درباره ریسک کاری که در پرورش قناری وجود دارد، توضیح می‌دهد: «ریسک این کار خیلی بالاست. اصطلاحاً پرورش‌دهندگان می‌گویند که قناری یک‌مشت پر است، با یک باد ممکن است که از بین برود. با یک آفت و مریضی سریع بمیرد، برای من این مشکلات پیش‌آمده است. ریسکش را هم به جان خریدم. قناری را می‌توان با مرغداری مقایسه کرد. یک ویروس و مریضی در مرغداری بیفتد، سریع تکثیر می‌شود. انواع و اقسام بیماری‌ها و مریضی‌ها در قناری آفت است. خدای نکرده اگر یک قناری مریضی بگیرد، همه دچار آن مشکل می‌شود، شاید یک نفر سرمایه‌اش یک میلیون تومان و یک نفر صد میلیون تومان باشد و همه سرمایه آن از بین می‌رود. من هم یکی، دو مرتبه این مشکل برایم پیش آمد ولی از صفر و دومرتبه شروع کردم. باید شرایط و ضوابط خاصی را رعایت کرد. ورود و خروج به سالن پرورش باید رعایت شود. از لحاظ تهیه مایحتاج آن‌ها حتماً باید دانه و ویتامین‌هایشان تأمین شود. یک نظارت جامع و کامل باید روی آن‌ها انجام شود تا آلوده نباشند. یک موقع اگر قناری خریداری شود، اگر بیمار شود، سریعاً انتقال پیدا می‌کند.

بنابراین اگر یک پرنده جدید، خریداری می‌شود، باید حتماً قرنطینه شود. این نکات را باید رعایت کنیم تا ریسک به حداقل برسد.» راد با وجود مشکلاتی که پیش روی پرورش قناری وجود دارد، تعریف می‌کند که اگر دوباره به دنیا بیاید، باز هم حاضر است پرورش‌دهنده قناری شود. او تعریف می‌کند: «دوباره انجام خواهم داد. با موجود زنده سروکار داشتن خیلی سخت است. جدا از اینکه نشاط خاصی را در پرورش‌دهنده ایجاد می‌کند، ریسک بالایی هم دارد. اگر همان دوران که شروع کردم، مجدد این علاقه را داشته باشم، این کار را دوباره می‌کنم، ولی خوب سعی می‌کنم که ایرادات و مشکلاتی را که در ابتدا داشتم دیگر انجام ندهم، اگر این کار را بکنم، مطمئناً موفق‌تر خواهم بود.»

به دنبال فدراسیون قناری

راد درباره تفاوت پرورش دادن پرندگان در ایران و سایر کشورها توضیح می‌دهد: «در دنیا و در کشورهای اروپایی قناری فدراسیون رسمی دارد. در ایران البته این طور نیست. ما هنوز یک دفتر، یک ان‌جی‌او و دفتر تخصصی در زمینه قناری یا حتی پرندگان زینتی نداریم. البته در حال احداث است و پیشکسوتان این رشته دارند این کار را می‌کنند. در کشورهای دیگر همه‌چیز خیلی سازمان‌دهی شده است. اصول و قواعد آن با ایران خیلی متفاوت است. در یکی دو تا از کشورهای عربی هم فدراسیون وجود دارد. در ایران متأسفانه ما نداریم. اگر کار دوستان پیشکسوت به نتیجه برسد، خیلی در بعد واردات و صادرات آن تأثیرگذار خواهد بود. در حال حاضر قناری ما را کشورهای همسایه می‌برند. عموماً این کار هم به‌صورت قاچاق انجام می‌شود.

اگر فدراسیون و دفتری تأسیس شود، ما قناری را حتی به کشورهای اروپایی هم می‌توانیم صادر کنیم. پرورش‌دهندگان قناری پابه‌پای پرورش‌دهندگان دیگر تلاش می‌کنند. قناری نژادهای مختلفی دارد. قناری هر سال در کشورهای اروپایی مسابقات و نمایشگاه‌های بین‌المللی دارد. دوستان پرورش‌کننده زیادی هستند که از ایران شرکت کرده‌اند و حتی مقام هم آورده‌اند. ما در ایران بیس و مایه اولیه را در اختیار داریم. اگر دفتری وجود داشته باشد و سازمان‌دهی شود، به معنی واقعی پرورش قناری صنعت می‌شود. سال‌هاست ما در تکاپوی این هستیم که این قناری را ثبت جهانی کنیم.» او درباره مشتریانش نیز توضیح می‌دهد: «عموماً مشتریان ما خود پرورش‌دهندگان هستند. قناری نژادهای مختلفی دارد.

قناری که من کار می‌کنم و اکثر دوستان دیگر روی آن کار می‌کنند، قناری رسمی پایه‌بلند، نژاد خود ایران است. در قناری نژاد رسمی پایه‌بلند ایرانی عموماً رقم‌های هنگفتی جابه‌جا می‌شود. یک آدم معمولی مشتری آن نیست و آدم‌های معمولی با قناری‌های رده پایین‌تر شروع می‌کنند. پرورش‌دهندگان هم به چند دسته تقسیم می‌شوند. یک دسته پرورش‌دهنده آماتور و معمولی هستند، یکی دسته هم پرورش‌دهندگانی هستند که خیلی حرفه‌ای‌اند. قناری‌ها بین پرورش‌دهندگان خرید و فروش می‌شود. یک بعد از مشتریان ما هم از کشورهای همسایه می‌آیند که به‌صورت فله‌ای از ما خرید می‌کنند. جنبه صادرات ما زیاد هم البته فعال نیست.» از نظر حسام راد پرورش قناری در ایران می‌تواند به پشتوانه مالی، سرگرمی و تجارتی خوبی تبدیل شود، البته همه این‌ها زمانی محقق خواهد شد که فدراسیون قناری در کشور تأسیس شود.